Opis: Niniejszy raport stanowi podsumowanie wyników badań przeprowadzonych przez członków Fundacji Ważka w 2015 roku. Podmiotem badań były zespoły ludowe działające głównie na terenach wiejskich w czterech województwach Polski: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim i łódzkim. Określono specyfikę regionalną w każdym z regionów, przeanalizowano stan obecny zespołów oraz scharakteryzowano sposób w jaki zespoły widzą siebie i swoje działania. W raporcie przedstawiono wnioski z badań oraz rekomendacje dotyczące prowadzenia polityki kulturalnej przy uwzględnieniu działalności zespołów ludowych.

***

W raporcie zaprezentowano wyniki badania, które objęło 96 zespołów ludowych – amatorskich grup artystycznych, które zajmują się muzyką i tańcem – działających na terenie czterech województw (dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego i łódzkiego). Badanie składało się z wywiadów indywidualnych i grupowych oraz obserwacji prowadzonej podczas spotkań, przeglądów i festiwali. Autorzy sięgnęli również do danych statystycznych dostępnych w bazie Stowarzyszenia Twórców Ludowych, a także do istniejących już raportów i innych publikacji poruszających zbliżoną tematykę.

W rozdziałach empirycznych raport wyodrębnia sześć typów tożsamości regionalnej osób działających w zespołach (są to głównie kobiety), ukazuje znaczenie specyficznego stroju (omawiając przy tym kwestie tradycji kontynuowanej i wymyślonej), opisuje działalność muzyczną zespołów, ich ocenę tego, co tradycyjne, oraz ich aktywność społeczną. Nacisk pada tu na formułowanie rozróżnień, typologii i średniego zasięgu uogólnień, dzięki czemu materiał empiryczny zostaje przedstawiony w sposób ciekawy i uporządkowany. Całość kończą studia przypadków oraz wnioski i zalecenia dla osób prowadzących politykę kulturalną.

Lektura opracowania jest przystępna i przyjemna. Wynika to nie tylko z licznych fotografii (często więcej niż jednej na stronę) i zabiegów urozmaicających tekst główny (barwne nagłówki, cytaty blokowe), lecz także ze sposobu poprowadzenia narracji: unikania pojęć teoretycznych oraz konkretnego przedstawiania podjętych działań i poczynionych obserwacji. „Wartość popularyzatorska” raportu, o której mówi wstęp, jest niewątpliwa. Zapewne tylko na samym początku pomocne byłoby wyjaśnienie pojęcia zespołu ludowego, które dla części odbiorców może nie być intuicyjnie zrozumiałe (zwłaszcza gdy pojawia się dość enigmatyczna wzmianka o działalności w „sferze pozamuzycznej”) i które jest stopniowo opracowywane w kolejnych częściach raportu – nowe treści pojawiają się na przykład jeszcze na początku rozdziału piątego.

Życzyłbym sobie, aby tworzono więcej opracowań takich jak to. Raport przynosi bowiem cenną wiedzę i ujmuje ją w bardzo atrakcyjną formę.

Stanisław Krawczyk

Zasięg: Polska

Język: polski

Słowa kluczowe: zespół ludowy, ludowość, muzyka, taniec, strój, tradycja