Do takich podmiotów ustawa zalicza: osoby fizyczne, lub osoby prawne (zob. art. 15 a).

Osoby prawne – to zgodnie z przepisem art. 33 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) - Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną. Mogą to być podmioty państwowe, komunalne, prywatne, organizacje pozarządowe (stowarzyszenia, fundacje, również organizacje o statusie organizacji pożytku publicznego), których działalność i organizację określają odpowiednie przepisy. Osoba fizyczna – to człowiek (od urodzenia każdy człowiek ma zdolność prawną).

Nowe rozwiązanie daje większą swobodę organizatorowi w wyborze najlepszego sposobu zarządzania instytucją przez różne podmioty, w tym profesjonalnych menedżerów. Niewątpliwie też możliwość taka jest atrakcyjna np. dla organizacji pozarządowych, które mogą, zgodnie z obowiązującymi przepisami, zarządzać publiczną instytucją kultury. Uelastycznienie sposobów zarządzania instytucją kultury jest jednym z wyraźnych objawów unowocześniania prawa działalności kulturalnej. Nowa instytucja zarządcy instytucji kultury może mieć również pozytywny wpływ na rozwój partnerstwa publiczno – prywatnego w obszarze kultury.

Do wyboru zarządcy stosuje się przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, ze. zm.). Ta ustawa określa zasady i tryb udzielania zamówień publicznych, środki ochrony prawnej, kontrolę udzielania zamówień publicznych oraz organy właściwe w sprawach uregulowanych w ustawie Prawo zamówień publicznych. Wybór zarządcy dokonywany jest w wyniku przyjęcia najkorzystniejszej oferty (co ma kluczowe znaczenie dla postępowania o zamówienie publiczne) – czyli oferty, która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia publicznego, albo ofertę z najniższą ceną, a w przypadku zamówień publicznych w zakresie działalności twórczej lub naukowej, których przedmiotu nie można z góry opisać w sposób jednoznaczny i wyczerpujący - ofertę, która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów odnoszących się do przedmiotu zamówienia publicznego (art. 2 pkt 5 ustawy Prawo zamówień publicznych).

Nie ma wątpliwości, że to zamawiający ma najlepszą wiedzę o tym, co chce zamówić i jakie wymogi powinien spełniać przedmiot zamówienia. Definiuje więc kryteria zamówienia, podejmuje decyzję o tym, jaka oferta będzie dla niego najkorzystniejsza.

Powierzenie zarządzania następuje na podstawie umowy o zarządzaniu instytucją kultury zawartej między organizatorem a zarządcą na czas określony, nie krótszy niż trzy lata. Ustawodawca również w tym przypadku chce zapewnić ciągłość zarządzania instytucją kultury, ustanawiając minimalny okres, na jaki zawierana jest umowa zarządu. Umowa o zarządzaniu instytucją kultury ma charakter cywilnoprawny i określa:

• warunki wynagradzania zarządcy, uwzględniające zasadę równowagi świadczeń,
• sposób podziału zysku,
• kryteria oceny pracy zarządcy,
• tryb przeprowadzania kontroli,
• kary umowne z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy,
• przesłanki i tryb rozwiązywania umowy przed upływem terminu, na który została zawarta.

Gdy zarządcą instytucji kultury jest osoba prawna, umowa powinna przewidywać, kto w jej imieniu będzie wykonywał czynności zarządu. Może być to osoba (osoby) wskazane do reprezentacji osoby prawnej (np. członkowie zarządu).

Jako, że umowa o zarządzanie instytucji kultury ma charakter cywilnoprawny, to w przypadku ewentualnych problemów i wątpliwości, do jej interpretowania i niwelowania ewentualnych problemów zastosowanie znajdą przepisy Kodeksu cywilnego.

Akty prawne:

• ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2012 r., poz. 406)
• ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)
• ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, ze zm.)
• ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1592, ze zm.)
• ustawa z dnia z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz.1591, ze zm.)
• ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz.1590, ze zm.)
• ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz. U. 2009 nr 19, poz. 100 ze zm.)

Bibliografia:

• Bejm. M., Bogdanowicz P., Piotrowski P., Ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym. Komentarz, Warszawa 2009
• Dzierżanowski W., Jurzykowski J., Stachowiak M., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2010
• Kidyba A. (red. ), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, Warszawa 2009
• Kowalczyk A., Szymańska A., Komentarz do ustawy - Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2011
• Kubot Z., Kontrakty menedżerskie jako pojęcie prawne, Państwo i Prawo nr 4/2003
• Kubot Z. Kontrakty menedżerskie - aspekty pojęciowe, Praca i Zabezpieczenie Społeczne nr 6/2003
• Michałowska M., Najniższa cena czy najlepsza oferta, Monitor Zamówień Publicznych nr 11/2010

Autorka: dr Joanna Hołda

Doktor nauk prawnych, menadżer kultury, nauczyciel akademicki. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji UMCS w Lublinie i Wydziału Pedagogiki Psychologii UMCS w Lublinie. Ukończyła Studia Podyplomowe z zakresu prawa autorskiego, prasowego i wydawniczego w Instytucie Prawa Własności Intelektualnej UJ w Krakowie. Pracuje w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury w Lublinie. Od 2010 r. w zarządzie lubelskiej Zachęty. Jest autorką i współautorką publikacji m. in. z zakresu prawa własności intelektualnej, praw człowieka, prawa kultury i sztuki.