Należy mieć też na uwadze fakt, że gwarancje ustawowe mogą zostać zmienione, jednak jest to procedura znaczenie poważniejsza, niż gdyby były regulowane rozporządzeniem ministra, który ma większą swobodę w dokonywaniu zmian przepisów wykonawczych. Procedura zmiany przepisów ustawowych jest znacznie bardziej skomplikowana, zmian dokonuje władza ustawodawcza (parlament). Obok przepisów ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej w odniesieniu do problematyki wynagrodzenia zastosowanie będą miały również przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zm.), a także rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 3 października 2012 r. w sprawie wynagradzania pracowników instytucji kultury (Dz. U. poz. 1105).

Przepisy dotyczące wynagradzania pracowników instytucji kultury w pewnych sprawach wprowadzają odrębne regulacje dla pracowników instytucji artystycznych. Z tego wynika, że ustawodawca rozumie specyfikę wykonywanej pracy przez pracowników takich instytucji.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wynagrodzenie pracownika instytucji kultury składa się z wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego dla danego stanowiska pracy oraz dodatku za wieloletnią pracę. Dodatkowo zgodnie z wprowadzonymi zasadami, pracownik pełniący funkcje kierownicze otrzymuje dodatek funkcyjny. Przepisy dopuszczają kolejny rodzaj dodatku - dodatek specjalny za wykonywanie dodatkowych, powierzonych przez pracodawcę zadań, na okres wykonywania tych zadań albo za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Pracownik instytucji kultury może również otrzymywać nagrody jubileuszowe.

Ustawa rozszerza uprawnienia pracowników instytucji artystycznych, którzy mogą otrzymywać dodatkowe wynagrodzenie za udział w określonej roli w przedstawieniu lub koncercie, za reżyserię, scenografię, choreografię lub kierownictwo muzyczne przedstawienia. Pracownik instytucji artystycznej używający w pracy, za zgodą pracodawcy, własnego instrumentu, akcesoriów do instrumentu, ubioru scenicznego, rekwizytu lub narzędzi może także otrzymać dodatkowe wynagrodzenie za ich używanie.

Ustawa określa zasady przyznawania nagród pracownikom instytucji kultury, tutaj również uzależnia wysokość nagrody jubileuszowej od wykonywanej pracy. Wprowadza odrębne zasady dla pracowników instytucji artystycznych i pozostałych pracowników instytucji kultury.

W przypadku instytucji artystycznych nagrodę jubileuszową w wysokości 100% wynagrodzenia otrzymują po 10 latach pracy (w kolejnych latach ta nagroda jest wyższa) pracownicy baletu. Jest oczywiste, że tej grupie zawodowej przysługuje nagroda już po10 latach, zrozumiała jest również jej wysokość, ponieważ jest to grupa zawodowa szczególnie narażona na kontuzje, wysiłek fizyczny i szybką fizyczną eksploatację. W przypadku pracy w charakterze solisty wokalisty, muzyka grającego na instrumentach dętych oraz artysty chóru zatrudnionych w instytucjach artystycznych nagroda jubileuszowa w wysokości 100 % wynagrodzenia przyznawana jest po 15 latach pracy. Dla porównania pracownicy innych instytucji kultury – nagrodę jubileuszową w wysokości 100 % wynagrodzenia otrzymają po 25 latach (a nagroda jubileuszowa przyznawana jest im po raz pierwszy po 20 latach pracy, w wysokości 75% wynagrodzenia).

Ustawa odnosi się także do sytuacji związanych z przejściem przez pracownika instytucji kultury na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, wprowadzając zasady dotyczące przysługiwania w takim przypadku jednorazowej odprawy pieniężnej.

Kwestie szczegółowe dotyczące ustalania zasad wynagradzania pracowników instytucji kultury, dodatków, nagród i odpraw, biorąc pod uwagę charakter wykonywanej pracy oraz potrzebę efektywności wykonywanych zadań, reguluje w rozporządzeniu minister właściwy do spraw kultury i dziedzictwa narodowego. Niemniej jednak dyrektor instytucji kultury (i instytucji artystycznej) obowiązany jest wprowadzić w podległej mu placówce wewnętrznie obowiązujące akty odnoszące się do tych kwestii tj. układy zbiorowe, czy regulaminy wynagradzania.

Akty prawne:

• ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2012 r., poz. 406.)
• ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 ze zm.)
• rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 3 października 2012 r. w sprawie wynagradzania pracowników instytucji kultury (Dz. U. poz. 1105)

Bibliografia:

• Florek L. (red.), Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2011
• Iwulski J., Sanetra W., Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, Warszawa 2011
• Sztabińska J., Jak przygotować regulamin wynagradzania pracowników samorządowych, http://www.rp.pl/artykul/305294.html
• Encyklopedia Gazeta Prawna, regulamin wynagradzania, http://www.gazetaprawna.pl/encyklopedia/praca/hasla/336968,regulamin_wynagradzania.html

Autorka: dr Joanna Hołda

Doktor nauk prawnych, menadżer kultury, nauczyciel akademicki. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji UMCS w Lublinie i Wydziału Pedagogiki Psychologii UMCS w Lublinie. Ukończyła Studia Podyplomowe z zakresu prawa autorskiego, prasowego i wydawniczego w Instytucie Prawa Własności Intelektualnej UJ w Krakowie. Pracuje w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury w Lublinie. Od 2010 r. w zarządzie lubelskiej Zachęty. Jest autorką i współautorką publikacji m. in. z zakresu prawa własności intelektualnej, praw człowieka, prawa kultury i sztuki.