Odznaki, medale, nagrody, stypendia

Data publikacji: 03.01.2012
Średni czas czytania 9 minut
drukuj

Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2012 r., poz. 406) daje możliwości wyróżnienia w różny sposób osób, które mają znaczące osiągnięcia lub zasługi w obszarze sztuki i kultury, czy mają osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury. Za wyróżnienia takie należy uznać odznaki, medale, nagrody i stypendia.

Procedury związane z przyznawaniem tych wyróżnień regulują odrębne przepisy.
Nadawanie odznaki honorowej „Zasłużony dla Kultury Polskiej” określa rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie odznaki honorowej "Zasłużony dla Kultury Polskiej" (Dz. U. poz. 69).
Odznakę nadaje minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego z własnej inicjatywy albo na wniosek:

  • posłów lub senatorów;
  • ministrów lub kierowników urzędów centralnych;
  • wojewodów;
  • marszałków województw;
  • jednostek samorządu terytorialnego;
  • podmiotów prowadzących statutową działalność kulturalną, w tym organizacji społecznych, stowarzyszeń i fundacji działających w sferze kultury;
  • dyrektorów państwowych i samorządowych instytucji kultury;
  • rektorów szkół wyższych;
  • dyrektorów szkół artystycznych;
  • kierowników placówek dyplomatycznych lub konsularnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Procedurę przyznawania Medalu "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" reguluje rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie Medalu "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" (Dz. U. poz. 70).
Rozporządzenie określa wzór odznaki Medalu "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", zwanego dalej oraz miniatury odznaki Medalu, wzór wniosku o nadanie Medalu, wzór legitymacji potwierdzającej nadanie Medalu, tryb wydawania legitymacji potwierdzającej nadanie Medalu i warunki wydawania jej duplikatu oraz sposób noszenia odznaki Medalu i miniatury odznaki Medalu.
Medal nadaje minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego z własnej inicjatywy lub na wniosek:

  • ministrów lub kierowników urzędów centralnych,
  • rektorów szkół wyższych,
  • marszałków województw,
  • wojewodów,
  • władz statutowych ogólnopolskich organizacji społecznych lub stowarzyszeń prowadzących statutową działalność kulturalną,
  • kierowników placówek dyplomatycznych lub konsularnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Wniosek o nadanie Medalu należy uzasadnić.
Odznakę Medalu Złotego nosi się na szyi, a odznakę Medalu Srebrnego, Medalu Brązowego oraz miniaturę odznaki Medalu nosi się na lewej stronie piersi.

Kompetencje do przyznawania dorocznych nagród za osiągnięcia w dziedzinie kultury ma minister kultury, inni ministrowie, a także jednostki samorządu terytorialnego. Szczegółowo problematykę tą reguluje rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 24 maja 2012 r. w sprawie w sprawie warunków i trybu przyznawania dorocznych nagród za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury (Dz. U. poz. 610).
Doroczne nagrody przyznawane są biorąc pod uwagę znaczenie i uznanie dorobku, oryginalny charakter osiągnięć lub wspieranie i promocję działalności istotnej dla twórczości artystycznej, upowszechniania lub ochrony kultury.
Mogą być przyznawane jako indywidualne lub zbiorowe, ich charakter może być charakter pieniężny lub honorowy.
Nagrody są przyznawane w trybie pozakonkursowym z własnej inicjatywy właściwego ministra lub w trybie konkursu ogłaszanego przez właściwego ministra
Ogłoszenie o konkursie i późniejsza informacja o przyznanych nagrodach jest publikowana w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej właściwego ministra.
Nagroda za całokształt działalności może być przyznana tej samej osobie lub grupie osób tylko jeden raz. Podobnie - każdy spośród nagrodzonych może otrzymać tylko jedną nagrodę za to samo osiągnięcie.

Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 24 maja 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania stypendiów osobom zajmującym się twórczością artystyczną, upowszechnianiem kultury i opieką nad zabytkami oraz wysokości tych stypendiów (Dz. U. poz. 612) określa procedurę nadawania stypendiów.
Stypendia mogą przyznawać minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, inni ministrowie i kierownicy urzędów centralnych w odniesieniu do podległych im ośrodków i instytucji kultury, a także jednostki samorządu terytorialnego.
Stypendium przyznawane jest na okres 6 miesięcy, roku lub na okres realizowania przedsięwzięcia. Przyznawane jest w trybie konkursu ogłaszanego przez właściwego ministra. Ogłoszenie o konkurs, jak i jego wynik, publikowane jest w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej ministra, który ogłosił konkurs.
Wnioskodawca może złożyć w ogłoszonym konkursie tylko jeden wniosek o stypendium. Z osobą, której przyznano stypendium zawiera się umowę stypendialną, która stanowi podstawę wypłaty stypendium i określa sposób realizacji przedsięwzięcia, obowiązki stron, sposób rozliczenia stypendium itd.
Kwestie szczegółowe związane z przyznawaniem nagród i stypendiów przez jednostki samorządu terytorialnego ustala się w aktach prawa miejscowego przyjętych przez odpowiednie organy.

Akty prawne:

  • ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz. U. z 2012 r., poz. 406.)
  • ustawa z dnia z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz.1591, ze zm.)
  • ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1592, ze zm.)
  • ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz.1590, ze zm.)
  • rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie odznaki honorowej "Zasłużony dla Kultury Polskiej" (Dz. U. poz. 69)
  • rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 5 stycznia 2012 r. w sprawie Medalu "Zasłużony Kulturze Gloria Artis" (Dz. U. poz. 70)
  • rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 24 maja 2012 r. w sprawie w sprawie warunków i trybu przyznawania dorocznych nagród za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury (Dz. U. poz. 610)
  • rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 24 maja 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania stypendiów osobom zajmującym się twórczością artystyczną, upowszechnianiem kultury i opieką nad zabytkami oraz wysokości tych stypendiów (Dz. U. poz. 612)

Autorka: dr Joanna Hołda

Doktor nauk prawnych, menadżer kultury, nauczyciel akademicki. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji UMCS w Lublinie i Wydziału Pedagogiki Psychologii UMCS w Lublinie. Ukończyła Studia Podyplomowe z zakresu prawa autorskiego, prasowego i wydawniczego w Instytucie Prawa Własności Intelektualnej UJ w Krakowie. Pracuje w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury w Lublinie. Od 2010 r. w zarządzie lubelskiej Zachęty. Jest autorką i współautorką publikacji m. in. z zakresu prawa własności intelektualnej, praw człowieka, prawa kultury i sztuki.