Definicja legalna

Art. 91. ustawy Prawo zamówień publicznych

1. Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

2. Kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, koszty eksploatacji, serwis oraz termin wykonania zamówienia.

3. Kryteria oceny ofert nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej.

Umiejscowienie w systemie prawnym

Prawo cywilne

Aktualny stan prawny, przepisy wykonawcze

Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. 2004 nr 19 poz. 177 z późn. zm.)
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20040190177

Akty wykonawcze:

• Zarządzenie Nr 37 Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2008 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania statutu Urzędowi Zamówień Publicznych (M.P. 2008 nr 31 poz. 275)
• Zarządzenie Nr 13 Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2007 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania statutu Urzędowi Zamówień Publicznych (M.P. 2007 nr 12 poz. 122)
• Zarządzenie Nr 110 Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 2004 r. w sprawie nadania statutu Urzędowi Zamówień Publicznych (M.P. 2004 nr 52 poz. 886)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryteriów oceny ofert w odniesieniu do niektórych rodzajów zamówień publicznych (Dz.U. 2011 nr 96 poz. 559)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lutego 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. 2011 nr 42 poz. 217)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 października 2010 r. w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (Dz.U. 2010 nr 223 poz. 1458)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonywania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. 2010 nr 72 poz. 464)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 marca 2010 r. w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań (Dz.U. 2010 nr 48 poz. 280)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U. 2010 nr 41 poz. 238)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie wzorów ogłoszeń zamieszczanych w Biuletynie Zamówień Publicznych (Dz.U. 2010 nr 12 poz. 69)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie wykazu usług o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym (Dz.U. 2010 nr 12 poz. 68)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz.U. 2009 nr 226 poz. 1817)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych (Dz.U. 2009 nr 224 poz. 1796)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich (Dz.U. 2009 nr 224 poz. 1795)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 września 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu informacji zawartych w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach, jego wzoru oraz sposobu przekazywania (Dz.U. 2007 nr 175 poz. 1226)
• Rozporządzenie Prezesa Rady ministrów z dnia 9 lipca 2007 r. w sprawie wielokrotności kwoty bazowej stanowiącej podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego Prezesa, wiceprezesa oraz pozostałych członków Krajowej Izby Odwoławczej (Dz.U. 2007 nr 128 poz. 885)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2007 r. w sprawie trybu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego na członków Krajowej Izby Odwoławczej, sposobu powoływania komisji kwalifikacyjnej, a także szczegółowego zakresu postępowania kwalifikacyjnego (Dz.U. 2007 nr 120 poz. 820)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 2006 r. w sprawie zakresu informacji zawartych w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach, jego wzoru oraz sposobu przekazywania (Dz.U. 2006 nr 155 poz. 1110)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 sierpnia 2006 r. w sprawie organów właściwych do występowania do Komisji Europejskiej z wnioskiem o stwierdzenie prowadzenia działalności na rynku konkurencyjnym, do którego dostęp nie jest ograniczony (Dz.U. 2006 nr 147 poz. 1063)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 22 kwietnia 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. 2005 nr 75 poz. 664)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. 2004 nr 202 poz. 2072)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym (Dz.U. 2004 nr 130 poz. 1389)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 marca 2004 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia przewodniczącego, wiceprzewodniczącego i pozostałych członków Rady Zamówień Publicznych (Dz.U. 2004 nr 49 poz. 470)

oraz:

• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 213/2008 z dnia 28 listopada 2007 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) oraz dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące procedur udzielania zamówień publicznych w zakresie zmiany CPV

Opis hasła

Cena
Głównym kryterium oceny ofert jest cena. Jednakże ustawodawca dopuszcza określenie dodatkowych kryteriów. Cena zawsze musi być brana pod uwagę, nawet jeżeli zamawiający decyduje o dodatkowych kryteriach oceny ofert.

Inne kryteria oceny ofert
Ustawodawca przykładowo wymienia kryteria oceny ofert – są to: jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, koszty eksploatacji, serwis oraz termin wykonania zamówienia.

Metodologia opracowania kryteriów oceny ofert
Niewątpliwą trudnością przy stosowaniu kryteriów oceny ofert jest ich zdefiniowanie. Ustawa, jak również rozporządzenia wykonawcze nie precyzują w jaki sposób określić kryteria i jak je oceniać. Należy jednak jako główne założenie wziąć pod uwagę, aby kryteria nie powodowały różnych interpretacji, bo wówczas zamawiający naraża się na odwołania wykonawców. Kryteria powinny być maksymalnie obiektywne. Proponowany poniżej schemat postępowania jest tylko pewnym rozwiązaniem praktycznym ułatwiającym zdefiniowanie kryteriów – należy jednak podkreślić, iż jest to propozycja autora, a nie zapisy ustawowe.

A zatem zamawiający w celu maksymalnej obiektywizacji kryteriów powinien:

1. określić owe kryteria tzn. zdefiniować co jest istotne z punktu widzenia danego zamówienia – nie ma uniwersalnych kryteriów i zawsze zależą one od przedmiotu zamówienia i ewentualnych wahań akceptowalnych przez zamawiającego w zakresie parametrów przedmiotu zamówienia. Ocenie może podlegać np. harmonogram realizacji usługi. Jednakże dla jednych usług zamawiającemu będzie zależało na skróceniu czasu, dla innych na wydłużeniu, a dla jeszcze innych zamawiający postawi warunek konkretnego terminu realizacji bez możliwości żadnych przesunięć. A więc jest to sprawa indywidualna i koniecznie musi być dostosowana do przedmiotu zamówienia. Najbardziej obiektywne są te kryteria, które odwołują się do konkretnych pomiarów np. czas realizacji zamówienia: ocena maksymalna za realizację w czasie do 2 miesięcy, niższa ocena – 3-4 miesięcy, najniższa powyżej 4 miesięcy. Kryteria oceniane według skali subiektywnej: bardzo dobrze spełnia, dobrze spełnia, średnio spełnia, słabo spełnia, nie spełnia – są najłatwiejsze do podważenia. Dlatego należy konstruować takie kryteria, które można zmierzyć liczbowo a nie opierać się na subiektywnym odczuciu;

2. przypisać (najlepiej) jedną skalę ocen do wszystkich kryteriów. Należy stwierdzić, że im skala jest szersza tym trudniej jest uzasadnić przyznane punkty i tym łatwiej jest podważyć ocenę. Dlatego autor jest zdania, iż najlepszą skalą ocen jest skala 3-5 punktowa.

3. określenie wag każdego z kryteriów – nie wszystkie kryteria są równie istotne. Niektóre zamawiający traktuje jako ważniejsze, inne jako mniej ważne. Dlatego należy określić ich kolejność przypisując wagę.

4. Ostatecznie ocenie podlegać będą poszczególne kryteria w skali 3-5 punktowej po uwzględnieniu wagi.
Oczywiście kryteria muszą uwzględniać cenę. A zatem podstawową kwestią jest określenie ile % oceny stanowi cena. Przykładowo cena stanowi 80% oceny, a pozostałe kryteria 20%. W takiej sytuacji 20% oceny zostanie przyznane tej ofercie która uzyska maksymalną liczbę punktów z pozostałych kryteriów. Pozostałe oferty uzyskają odpowiednio proporcjonalny procent oceny do sumy uzyskanych punktów.
Przy takim modelu kryteriów zamawiający ogranicza możliwość podważenia oceny do minimum (albo całkowicie wyklucza taką możliwość).

Zakaz oceny ofert w oparciu o właściwości wykonawcy
Konstruując kryteria należy pamiętać o tym, iż zgodnie z ustawą nie mogą one dotyczyć właściwości wykonawcy czyli np. doświadczenia, kadry czy posiadanych urządzeń. Te aspekty oceniane są na etapie warunków udziału w postępowaniu. Kryteria dotyczą wyłącznie przedmiotu zamówienia (oferty) a nie wykonawcy i jego właściwości.

Rozwój zagadnienia w kraju (głównie od 89 roku)

Obowiązująca po roku 1989 ustawa o zamówieniach publicznych z dnia 10 czerwca 1994 r. (Dz. U> 1994 nr 76 poz. 344 z późn. zm.) w art. 27 d definiowała kryteria oceny ofert. Ustawa również zastrzegała niemożność oceny właściwości wykonawcy na etapie oceny ofert. Jednakże ustawa podkreślała możliwość wyboru oferty z uwzględnieniem preferencji krajowych. Po wejściu do Unii Europejskiej zapis ten musiał ulec zmianie i obecnie brak jest odniesienia do preferencji krajowych.

Instytucje/punkty informacyjne

Urząd Zamówień Publicznych
www.uzp.gov.pl

Bibliografia

Ustawa Prawo zamówień publicznych wraz z aktami wykonawczymi
Prawo zamówień publicznych – komentarz pod redakcją Tomasza Czajkowskiego

Autor

Monika Maziarka