Barwną i emocjonującą podróż po muzyce Europy Środkowo-Wschodniej pod szyldem Eufonii rozpoczynamy  w Krakowie 2 listopada, wykonaniem monumentalnej VII Symfonii Krzysztofa Pendereckiego „Siedem bram Jerozolimy”. Kończymy 8 grudnia tym samym utworem w Dębicy, rodzinnym mieście kompozytora. Podczas festiwalu dzieło Mistrza Pendereckiego, napisane z okazji jubileuszu 3000-lecia Świętego Miasta, zabrzmi jeszcze dwukrotnie: 23.11, tj. w dniu urodzin kompozytora – w Lusławicach, gdzie Penderecki wraz z rodziną spędził ponad 40 lat życia, oraz 24.11 – w stolicy. Dzięki partnerstwu ze znakomitymi instytucjami kultury na festiwalowej trasie - poza wymienionymi miastami - znalazły się także Lublin i Katowice. Wyjście poza Warszawę to kolejny etap rozwoju festiwalu oraz działanie na rzecz zwiększania dostępności wydarzeń kulturalnych w Polsce.

Przewodnikami podczas naszej listopadowej muzycznej wyprawy będą w tym roku artyści z 12 krajów. Szósta odsłona Eufonii to zamówienia festiwalowe, trzy oblicza opery, w tym po raz pierwszy - sceniczne wersje oper. Warszawiaków na pierwszy koncert zapraszamy 9 listopada. Symboliczne, oficjalne otwarcie Eufonii odbędzie się 15.11 z udziałem światowej sławy mezzosopranistki Elīny Garanči, która zadebiutuje na scenie Teatru Wielkiego - Opery Narodowej.

Tegoroczny program festiwalu odzwierciedla jego rozwój i dojrzewanie. Echa i Pogłosy minionych wieków w muzyce współczesnej, jubileusze Joanny Wnuk Nazarowej i Pawła Szymańskiego, Pasja Pawła Mykietyna, eksperymenty Alterfonii, wielkie Dzieła, Muzyka Przeszłości. Zartir, Kohelet, Baśnie nocy, Musica globus, premiera Czarnej maski - łącznie 23 koncerty. Wystąpią, m. in.: Garanča, Cencic, The Sixteen, La Tempete, Skalpel, Jacaszek, Czocher i inne muzyczne znakomitości.

Siedem bram Jerozolimy K. Pendereckiego 2.11 w Krakowie

Utwór Krzysztofa Pendereckiego, skomponowany z okazji jubileuszu 3000-lecia Świętego Miasta, który miał swoją światową prapremię  7.01.1997 r., to symbol jedności trzech religii i nadziei na bezkonfliktowy świat oraz jedno z najważniejszych dzieł oratoryjnych kompozytora.

Nadzwyczajny koncert w wykonaniu Orkiestry Filharmonii im. Karola Szymanowskiego w Krakowie pod dyrekcją Macieja Tworka,  znakomitych solistów: Iwony Hossy, Anny Lubańskiej, Rafała Bartmińskiego, Artura Jandy, Sławomira Hollanda jako narratora oraz Chóru Polskiego Radia - Lusławice pod kierownictwem Marii Piotrowskiej - Bogaleckiej,   to początek festiwalu Eufonie, ale też nowej serii krakowskich koncertów FeelharmonICE. 

Siedmioczęściowa kompozycja dzieła Krzysztofa Pendereckiego oparta jest na tekstach psalmów oraz wybranych wersach z czterech ksiąg Starego Testamentu i rozpisana na potężny aparat wykonawcy – pięcioro solistów śpiewaków, recytatora oraz trzy chóry i orkiestrę z rozbudowaną grupą perkusyjną. 

Wybór wykonywanego dzieła jest znaczący i porusza szereg aktualnych kontekstów. Jerozolima jako miasto wszystkich głównych religii świata jest bowiem symbolem trwałości i odrodzenia, ale również upadku i konfliktu. „Takie jej cechy opiewa Biblia, takim widzimy je dzisiaj – jakby czas nie odgrywał żadnej roli, a ważne były tylko fundamentalne cechy żyjących tu ludzi – takie same od chwili utraty rajskiej niewinności. W tej mieszaninie religijnego uniesienia i nienawiści, szlachetnego przywiązania do ideałów i nędzy, szlachetności i bezradności w walce ze złem – poczucie wspólnoty ludzkiej rodziny staje się konkretem, od którego nie ma ucieczki, staje się przeznaczeniem. Człowiek, skazany na słabość, tylko w wierze znajduje źródło siły pozwalającej wciąż odbudowywać to, co zostało zniszczone w chwili upadku. Ale nawet wiara, jeśli zaślepiona, może stać się podłożem destrukcji. Nie wystarczy zatem wierzyć, trzeba jeszcze kochać – takie przesłanie zawierają losy Jerozolimy i ono właśnie stało się treścią dzieła Krzysztofa Pendereckiego” – czytamy w tekście Grzegorza Michalskiego, napisanym krótko po premierze utworu i jakże aktualnym trzydzieści lat później.

W partyturze monumentalnych Siedmiu bram Jerozolimy odnaleźć można brzmienia znane z wcześniejszych utworów Krzysztofa Pendereckiego – ciemne barwy instrumentów smyczkowych i dętych z Przebudzenia Jakuba, falsetowy śpiew z Raju utraconego czy mocne, organiczne chóry z Jutrzni. Muzyczny obraz miasta wypełniają brzmieniowo odległe światy – od Bliskiego Wschodu po cywilizację łacińską. „Plastyczny język Biblii i agresywny, dramatyczny kontekst dzisiejszej sytuacji Jerozolimy są w tym utworze odrealnione, uogólnione, stają się tworzywem wypowiedzi o znaczeniu symbolicznym i profetycznym. To nie przypadek, że dla wypowiedzenia swojej wizji Penderecki zmuszony był konstruować specjalne instrumenty, nisko brzmiące rury – tubafony” (G. Michalski).

Warto podkreślić również, jak wyjątkowi wykonawcy zaprezentują dzieło podczas koncertu w ICE Kraków. Zarówno zespoły Filharmonii Krakowskiej, którym przez szereg lat przewodził Krzysztof Penderecki, formalnie – jako ich dyrektor artystyczny, ale przede wszystkim jako autor wielu prawykonywanych przez nie i popularyzowanych w świecie dzieł, jak i soliści, którzy specjalizują się w wykonawstwie partii wokalnych jego oratoriów, a nade wszystko osoba dyrygenta – Macieja Tworka, który przez lata był prawą ręką mistrza i głównym interpretatorem jego twórczości, stanowią zapowiedź doskonałego wykonania, spójnego z intencją i zamysłem kompozytora.

Bezpośrednio po koncercie odbędzie się nadzwyczajne wydanie Dyskusyjnego Klubu Muzycznego „Wszystko Gra” z udziałem Iwony Hossy i Macieja Tworka. Rozmowę zatytułowaną "Krzysztof Penderecki. Chrześcijanin w Jerozolimie" poprowadzi Agnieszka Malatyńska-Stankiewicz, zaś uprzyjemni degustacją win z Galilei Wojciech Giebuta. Wstęp na spotkanie jest nieodpłatny.*

*- źródło: Filharmonia Krakowska