Od DZIEWCZĘCIA i CHŁOPIĘCIA

Nie zastanawiało Was nigdy, skąd w przymiotnikach DZIEWCZĘCY i CHŁOPIĘCY to Ę, którego nie ma w wyrazach DZIEWCZYNA i CHŁOPIEC? Otóż niebudzące dziś specjalnego zaciekawienia, „zwykłe” określenia DZIEWCZĘCY i CHŁOPIĘCY pochodzą od nieco zapomnianych już i niemal nieużywanych rzeczowników DZIEWCZĘ i CHŁOPIĘ. Zakończenie –ę jest właściwe wszystkim dawnym, czasem używanym do dziś, nazwom istot młodych, a ściślej rzecz biorąc: nazwom malutkich dzieci ludzkich i zwierzęcych. Ten kot i to kocię, ten wilk i to wilczę, ten łoś i to łosię, ten lis i to lisię, no i nasze prasłowiańskie dziecię oczywiście. Na wzór DZIECIĘCIA utworzono określenia DZIEWCZĘCIA i CHŁOPIĘCIA. CHŁOPIĘ to pierwotnie ‘malutkie dziecko płci męskiej’ od CHŁOP w zn. ‘człowiek płci męskiej’. DZIEWCZĘ – analogicznie – oznaczało najpierw ‘malutkie dziecko płci żeńskiej’ i zostało utworzone od rzeczownika DZIEWKA (dawniej też DZIEWA), mającego niegdyś zupełnie neutralne znaczenie ‘młoda niezamężna osoba płci żeńskiej’, które dzisiaj przysługuje również neutralnemu stylistycznie rzeczownikowi DZIEWCZYNA.
Źródło: [ESJP, I, 136, 329; SEJP Bor, 62, 143; SJP PWN; USJP]