Kultura w ruchu – prezydencja poza centrum

Największą siłą tego półrocznego święta kultury była jego decentralizacja. Program kulturalny wybrzmiał setkami inicjatyw, podejmowanych w niemal każdym zakątku kraju. Od dużych metropolii po małe ośrodki za pośrednictwem egalitarnych i inkluzywnych działań w obszarze kultury budowaliśmy wspólnoty: między regionami, narodami, pokoleniami. Setkom wydarzeń towarzyszyło hasło programu: Kultura jest wspólna.

Młodzi w centrum – przyszłość, która już trwa

To młodzi twórcy i twórczynie byli głównymi autorami krajowej części Programu kulturalnego polskiej prezydencji. Nowe kierunki wyznaczane przez twórczość młodego pokolenia wybrzmiały także w przesłaniu krótkiego spotu promującego cykl wydarzeń prezydencjalnych w kraju: szukając potencjału w przeszłości, tworzymy jedno, choć jesteśmy tak różni.

Współtworzący Program artyści i artystki sięgali po niekonwencjonalne środki wyrazu, przekraczając granice gatunków i mediów, odwołując się do osobistych doświadczeń i oddając pole wyobraźni.

W ramach cyklu Koncerty młodych artystów sześć miast – Szczecin, Olsztyn, Łódź, Zielona Góra, Katowice i Wrocław – stało się sceną dla nowego pokolenia twórców i twórczyń reprezentujących różne gatunki i stylistyki muzyczne. Każde z tych miejsc dźwiękami opowiedziało własną historię. Widzowie usłyszeli jazzowe improwizacje Chopin University Big Band, melancholijny pop alternatywny, muzykę klezmerów, klasykę i – symbolicznie – muzykę z gier komputerowych w wykonaniu Heroes Orchestra. Kulminacją Programu były dwa koncerty słynnej European Union Youth Orchestra. Ta młodzieżowa orkiestra złożona z muzyków z 27 państw członkowskich Unii Europejskiej zagrała w Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego w Lusławicach oraz w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Każdy z koncertów młodych artystów udowadniał, że muzyka, niezależnie od stylu, potrafi tworzyć język porozumienia – międzypokoleniowego i ponadnarodowego.

27 czerwca zaprosiliśmy mieszkańców pięciu polskich miast: Poznania, Gdańska, Bydgoszczy, Krakowa i Rzeszowa do wspólnego celebrowania finału prezydencji podczas multikoncertu - Europejskiego Święta Muzyki z udziałem kilkuset polskich artystów. wielopokoleniowej publiczności. Muzyka stała się tu nośnikiem takich wartości, jak: współpraca, jedność w różnorodności, otwartość i inkluzywność

Europa z Widokiem na Przyszłość – słowa, które budują mosty

Jednym z filarów Programu kulturalnego polskiej prezydencji było także wydarzenie z udziałem gości zagranicznych: XI Międzynarodowe Forum „Europa z Widokiem na Przyszłość”. Parlament Słowa.
W gdańskim Europejskim Centrum Solidarności – miejscu, gdzie historia Polski spotyka się z ideą wspólnej Europy – ponad 40 myślicieli, twórców, aktywistów dyskutowało o kulturze, demokracji, technologii i przyszłości świata. Otwartość, wymiana doświadczeń - zarówno spotkania z autorytetami – od Olgi Tokarczuk po Samuela Chu, jak i koncerty, m.in. Agi Zaryan i Big Bandu Śląskiego oraz Marcina Maseckiego i Marcina Markowicza – stworzyły przestrzeń do refleksji nad tym, co znaczy dziś europejskość i jakie miejsce zajmuje w niej kultura.

Festiwale jako żywa mapa kultury

W programie prezydencjalnym znalazło się także kilkanaście flagowych wydarzeń kulturalnych, które od lat budują międzynarodową pozycję polskiej kultury – od festiwali literackich i muzycznych, przez przeglądy filmowe, po wystawy, spektakle i inicjatywy interdyscyplinarne.

W ramach koprodukcji z lokalnymi partnerami wybrano 16 projektów – reprezentujących film, teatr, literaturę, sztuki wizualne, dizajn i kulturę tradycyjną – które otrzymały nową ramę: europejską, współdzieloną, wspólnotową. Prezydencja stała się impulsem do tego, by znane festiwale – w Krakowie, Gdańsku, Wrocławiu czy Warszawie – nabrały jeszcze większego rozmachu, otwierając się szeroko na dialog i współtworzenie. Wśród nich warto wymienić takie przedsięwzięcia, jak Festiwal Muzyki Filmowej w Krakowie, Festiwal Kultura Natura w Katowicach, poznańskie Malta Festival oraz Festiwal Fantastyki Pyrkon czy 39. Dni Sztuki Współczesnej w Białymstoku.

W ponad 40 miastach i małych miejscowościach – od Olsztyna po Łomżę, od Katowic po Lusławice – widzowie doświadczali sztuki w najróżniejszych odsłonach. Tak szeroko rozpięta sieć wydarzeń pokazała, że współpraca – lokalna i międzynarodowa – jest dziś codzienną praktyką kultury.

Kultura jako siła spajająca wspólnotę

Przez sześć miesięcy prezydencji Polska działała na rzecz powrotu kultury do centrum europejskiej debaty. Program kulturalny realizowany był z rozmachem, zarówno na scenach plenerowych i w salach koncertowych, jak też w innych przestrzeniach publicznych – fizycznych i cyfrowych.

W ramach programu w całym kraju odbyło się ponad 250 wydarzeń i projektów. Prezydencja rezonowała też w przestrzeni cyfrowej. Treści i kampanie dotarły do ponad 10 milionów użytkowników w mediach społecznościowych, a emisje spotów w radiu i telewizji wsparły przekaz także w mediach tradycyjnych. Łączny zasięg komunikacyjny programu przekroczył 28 milionów odbiorców – co pokazuje, że kultura była obecna, widoczna i odbierana na różnych poziomach.

Program kulturalny realizowany przez Narodowe Centrum Kultury pokazał, że kultura ma fundamentalne znaczenie dla przyszłości Europy. To ona tworzy przestrzenie porozumienia i solidarności. Podczas prezydencji w Radzie Unii Europejskiej Polska prezentowała kulturę zarówno jej wymiarze lokalnym i, jak europejskim, przekonując że poprzez wspólnotowe działania w obszarze kultury możemy oswajać i niwelować różnice, a muzyka, teatr, taniec, sztuka, film i literatura to nie tylko źródła wzruszeń – ale narzędzia zmiany.