SYNERGIE – kultura, która jednoczy ponad granicami

Data publikacji: 02.07.2025
Średni czas czytania 5 minut
drukuj

Obejmując przewodnictwo w Radzie UE, Polska postawiła na kulturę jako fundament budowania wspólnoty opartej na solidarności, zrównoważonym rozwoju, partycypacji obywatelskiej oraz współpracy międzynarodowej. Program SYNERGIE, koordynowany przez Narodowe Centrum Kultury, wspierał realizację projektów kulturalnych o wymiarze lokalnym, uwzględniających udział zagranicznych partnerów wywodzących się z państw członkowskich UE, EFTA oraz państw kandydujących, którzy wzbogacili przedsięwzięcia swoją perspektywą. Tym samym program odpowiadał na priorytety polskiej prezydencji: solidaryzmu społecznego i wspólnoty, wsparcia młodych w wejściu na rynek pracy, przy jednoczesnej aktywizacji i włączaniu w działania wszystkich grup wiekowych w myśl jednej z naczelnych idei społecznych UNESCO nikt nie pozostaje w tyle.

Przeczytaj więcej o zrealizowanych projektach

Idee: bezpieczeństwo, zrównoważone innowacje, Europa bliska obywatelom oraz silna Europa w świecie przenikały każde z niemal dwustu wspartych wydarzeń. Dofinansowano łącznie 70 inicjatyw odbywających się w 45 miejscowościach w całej Polsce - większych i mniejszych, od Bałtyku po Bieszczady, kultura stawała się przestrzenią wspólnoty i współpracy. W warsztatach, obejmujących ponad 2500 godzin, uczestniczyło blisko 6000 uczestników.

Projekty realizowane były w partnerstwie z instytucjami, organizacjami pozarządowymi lub artystami, m.in. z Ukrainy, Słowacji, Czech, Litwy i Niemiec, ale również Rumunii, Bułgarii, Danii, Holandii, Norwegii, Estonii, Włoch a nawet Gruzji i Islandii.

Do hasła „Bezpieczna Europa” nawiązywały inicjatywy wspierające dialog międzykulturowy oraz budowanie wspólnoty i zaufania w obliczu współczesnych wyzwań. Wśród nich znalazły się przeglądy sztuki współczesnej, stanowiące przestrzeń refleksji nad czasem, uważnością i bezpieczeństwem, spektakle teatralne podejmujące temat dialogu międzypokoleniowego oraz działania integrujące młodzież z różnych krajów Europy Środkowo-Wschodniej, będące świadectwem jedności w różnorodności.

Hasło „Zrównoważone innowacje” realizowały projekty łączące tradycję z nowoczesnością i ekologią – od warsztatów rzemieślniczych i wzornictwa po edukacyjne działania w duchu zero waste. Pokazywały one, jak kultura może wspierać zrównoważony rozwój, łącząc nowatorskie podejście z lokalnym dziedzictwem.

Liczne wydarzenia realizowane w bibliotekach i domach kultury w różnych regionach Polski angażowały lokalne społeczności w działania artystyczne i edukacyjne. Przykładem były warsztaty udowadniające, że kultura może pełnić funkcję katalizatora integracji i porozumienia. Centra kultury w większych miastach aktywnie wspierały partycypację obywatelską, tworząc przestrzeń do spotkań i wymiany myśli.

Ideę „Silnej Europy” w świecie realizowały projekty o charakterze międzynarodowym, promujące wymianę artystyczną i współpracę z zagranicznymi partnerami. Przedstawienia teatralne, wydarzenia muzyczne i interdyscyplinarne spotkania pokazywały, że kultura może być uniwersalnym językiem porozumienia i otwierać przestrzeń do dialogu międzykulturowego.

Wśród wielu inicjatyw realizowanych przez instytucje kultury znalazły się działania edukacyjne, artystyczne i dokumentacyjne, które angażowały środowiska twórcze w refleksję nad historią, tożsamością i dziedzictwem. Lokalne działania wzbogaciły ofertę kulturalną polskiej prezydencji. Rozwijano działalność czytelniczą, edukacyjną i animacyjną, skierowaną zarówno do dzieci i młodzieży, jak i do dorosłych, zachęcając do twórczego działania i uczestnictwa w kulturze.

W ten sposób program nie tylko wzmacniał artystyczne i społeczne więzi na poziomie lokalnym i międzynarodowym, ale przede wszystkim wpisywał się w najważniejsze cele polskiej prezydencji w Radzie UE. Łącząc tradycję z innowacją, lokalność z globalnym dialogiem, partycypację z wielokulturowością, stał się dowodem na to, że kultura jest siłą spajającą Europę – bezpieczną, zrównoważoną, bliską obywatelom i silną na arenie światowej. Szczególnie zobrazowała to wielkoformatowa instalacja Re:Union Flags w Lublinie.

Program SYNERGIE – poza realizacją swoich podstawowych celów – okazał się przestrzenią ponad: podziałami, konfliktem, interesami, granicami, uprzedzeniami...