Dwaj mężczyźni na fotografii uścisnęli sobie dłonie w nocy z 23 na 24 sierpnia 1939 roku, w chwilę po podpisaniu „Paktu o nieagresji między Niemcami a ZSRR”. Zdjęcie jest jednak częściowym fotomontażem. Nie było mapy Polski za ich plecami, gdy w Moskwie sekretarz generalny WKPb Związku Radzieckiego - Józef Stalin wyciągał rękę do ministra spraw zagranicznych III Rzeszy - Joachima von Ribbentropa.

Treść „Paktu o nieagresji”, nie miała być tajemnicą. Nie można jednak powiedzieć, aby nie zaskoczyła milionów obywateli nazistowskich Niemiec czy komunistycznego ZSRR, bo wcześniej całymi latami przyzwyczajano ich do krytycznych uwag pod adresem aktualnych sygnotariuszy zawartego na 10 lat układu.

Jeszcze większym zaskoczeniem byłby na pewno „Protokół dodatkowy do paktu o nieagresji między Rzeszą Niemiecką a ZSRR zawartego w Moskwie 23 sierpnia 1939 r.” Tego dokumentu nie zamierzano jednak ujawniać od momentu, gdy po raz pierwszy został wspomniany w czasie sierpniowych, niemiecko - sowieckich pertraktacji..

Pertraktacji - co koniecznie trzeba dodać – poprzedzonych wypowiedzią Stalina 10 marca 1939 w czasie obrad XVIII Zjazdu Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii bolszewików, gdy podkreślił, że nie pozwoli, aby ZSRR „został wciągnięty do konfliktów przez podżegaczy wojennych, którzy przywykli do tego, by inni wyciągali za nich kasztany z ognia...”

Wiedząc o planach agresji niemieckiej, a nie znając tylko terminu uderzenia, Stalin postanowił wziąć udział w podziale „polskiego kasztana”. W jego imieniu ludowy komisarz spraw zagranicznych rządu sowieckiego – Wiaczesław Mołotow zaproponował opracowanie również „tajnego protokółu”, który miał określić dokładnie „interesy obu stron”. Treść dokumentu przygotowano na 23 dzień sierpnia, już w pierwszym zdaniu podkreślając „poufność rozmów”.

1. W wypadku przemian terytorialnych i politycznych na obszarach należących do państw bałtyckich ( Finlandia, Estonia, Łotwa i Litwa) północna granice Litwy będzie stanowiła granica stref wpływów Niemiec i ZSRR. Obie strony uznają interesy Litwy na obszarze Wilna.

2. W razie zmian terytorialnych i politycznych na obszarach należących do państwa polskiego, strefy interesów Niemiec i ZSRR będą rozgraniczone mniej więcej wzdłuż linii rzek Narwi ,Wisły i Sanu. Zagadnienie, czy interesy obu stron czynią pożądanym utrzymanie odrębnego państwa polskiego i jakie mają być granice tego państwa, może to być ostatecznie rozstrzygnięte dopiero w toku dalszych wydarzeń politycznych. W każdym razie oba rządy rozwiążą tę sprawę w drodze przyjaznego porozumienia

3. Jeżeli idzie o Europę południowo – wschodnią, to strona radziecka podkreśla swoje zainteresowanie Besarabią. Ze strony niemieckiej stwierdza się zupełne desinteressement odnośnie tego terytorium.

4. Protokół niniejszy traktowany będzie przez obie strony jako ściśle tajny.

Moskwa, 23 sierpnia 1939 r.

Po podpisaniu „paktu o nieagresji” wraz z „tajnym protokołem” Ribbentrop i Mołotow uścisnęli sobie dłonie, w chwilę później do niemieckiego ministra wyciągnął rękę Stalin. Wykonano fotografie; większość z nich zostanie natychmiast utajniona, a z czasem wszystkie staną się najściślej tajne. Bo jak pokazywać serdeczność dwóch śmiertelnych – po inwazji Wehrmachtu na ZSRR – wrogów ? Nie wolno też będzie rozpowszechniać informacji o toaście, wzniesionym na Kremlu przez marszałka Stalina.

- Wiem, jak bardzo naród niemiecki kocha swojego Fuhrera – powiedział – dlatego pragnąłbym wypić za jego zdrowie...