Nowa adaptacja „Pasji” Mykietyna z Cielecką, Kryger i Moś na Eufoniach

Date of publication: 23.11.2024
Średni czas czytania 4 minutes
print

W 16 lat po prawykonaniu w 2008 r., na festiwalu Eufonie zabrzmiało jedno z największych dzieł Pawła Mykietyna. „Pasja według św. Marka” w Filharmonii Narodowej była wydarzeniem artystycznym w nowej odsłonie dramaturgicznej. Jak mówi o nim reżyser, Tomasz Cyz, nie był to zwykły koncert, ale „koncert-instalacja”. Trzy kobiece głosy wykonały główne partie męskie: Urszula Kryger, Kasia Moś oraz Magdalena Cielecka.

Głos przepełniony bólem, lękiem, ale też godnością i mądrością – partię Chrystusa śpiewa w „Pasji według św. Marka” mezzosopran, głos kobiecy, Urszula Kryger, dla której ta partia powstała. Drugim jest głos pełen przemocy i mroku o metalowo-rockowej stylistyce – jako Judasz wystąpiła Kasia Moś. Po raz pierwszy również narrator - Piłat mówi głosem kobiecym – recytowała Magdalena Cielecka.

„Pasja według św. Marka” to wybitne dzieło muzyki współczesnej, powstała na zamówienie miasta Wrocławia dla festiwalu „Wratislavia Cantans”, a kompozytor dedykował ją swemu niegdysiejszemu mentorowi, Andrzejowi Kosendiakowi. Prawykonanie odbyło się 8 września 2008 r. w Filharmonii im. Witolda Lutosławskiego we Wrocławiu. Wtedy rolę Piłata recytował Maciej Stuhr. „To dzieło wybitne, poruszające, emocjonalnie skondensowane, do szpiku przejmujące, stawiające gatunek pasji w nowym świetle” – relacjonował wówczas dziennikarz radiowej „Dwójki” Jacek Hawryluk.

Wrażenie, że jest to dzieło wybitne nie ulotniło się z biegiem czasu, lecz potwierdziło podczas wykonania „Pasji” na festiwalu Eufonie w Filharmonii Narodowej w Warszawie. Tym bardziej, że nie był to zwykły koncert, ale „koncert-instalacja”, jak określa to wydarzenie artystyczne jego reżyser Tomasz Cyz. Nad estradą zawisł wielki ekran, na którym pokazywano zbliżenia na znękaną twarz Chrystusa cierpiącego (Urszula Kryger) oraz skaliste, wysuszone krajobrazy pustyni Negew w Izraelu. To tam rozegrała się tragedia opisana w czterech Ewangeliach, w tym w Ewangelii św. Marka.

„Pasja według św. Marka” w dramaturgicznym zamierzeniu Pawła Mykietyna rozpoczyna się od końca – od momentu ukrzyżowania Chrystusa. Jego śmierci towarzyszy muzyka mikrotonowa, jakby rozstrojona i jakby refren dla I części utworu. Gdy nastaje cisza, z offu rozlegają się jedynie cykady, w tym dźwięku słyszymy i niemal czujemy gorąco Bliskiego Wschodu. Być może były to ostatnie odgłosy świata, które Jezus słyszał, umierając.

Koncert na Eufoniach zachował wiernie obsadę prawykonania: w centrum, stale na scenie Urszula Kryger w roli Jezusa Chrystusa, jako Judasz Kasia Moś, Orkiestrą Kameralną Miasta Tychy AUKSO dyrygował Marek Moś. Jako recytatora-Piłata Macieja Stuhra zastąpiła w tej adaptacji Magdalena Cielecka, śpiewał chór Camerata Silesia pod kierunkiem Anny Szostak i chłopięcy chór Pueri Claromontani przygotowany przez s. Marię Bujalską PDDM.

Trzy główne role męskie dla kobiet, uczniowie Jezusa w kobiecym wcieleniu tancerek obsadzonych przez Tomasza Cyza – „Pasja” Mykietyna jest kobietą, chciałoby się rzec. Biorąc pod uwagę rosnącą pozycje kobiet w życiu społecznym, można uznać, że koncepcja Mykietyna wybiegła w przód, przewidując ważne zmiany kulturowe, które rozgrywają się dziś na naszych oczach.
 

Koncert odbył się 21 listopada w Filharmonii Narodowej w Warszawie w ramach festiwalu Eufonie.