UNESCO (ang. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) - organizacja multilateralna utworzona w 1945 roku, która koordynuje działania służące rozwojowi międzynarodowej współpracy kulturalnej, oświatowej i naukowej. Organizacja aktywnie zabiega o rozwijanie kultury pokoju w świecie, promując dialog między narodami i cywilizacjami. Wspiera także wymianę doświadczeń, której celem jest trwały rozwój, oparty na założeniu, że kolejne pokolenia będą mogły korzystać z dziedzictwa, które jest udziałem współczesnych ludzi. Obecnie UNESCO zrzesza 192 państwa członkowskie oraz 6 państw stowarzyszonych.

Jednym z podstawowych celów UNESCO jest aktywizacja rządów państw oraz społeczności lokalnych dla idei ochrony dziedzictwa kulturowego i naturalnego, współpraca w dziedzinie nauki i edukacji oraz tworzenia społeczeństwa informacyjnego. Ochronie dziedzictwa kulturowego służą akty normatywne i liczne programy uchwalane w drodze negocjacji międzyrządowych, które stymulują międzynarodową współpracę w dziedzinie kultury.

UNESCO podejmuje działania w następujących dziedzinach:

• kultura
• edukacja
• nauka
  

W dziedzinie kultury przyświecają UNESCO trzy strategiczne cele:

• wypracowanie i wdrażanie norm prawnych, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony dziedzictwa kulturowego
• ochrona różnorodności kulturowej i budowanie dialogu miedzy kulturami i cywilizacjami w oparciu o poszanowanie praw człowieka i demokrację
• wzmocnienie związków pomiędzy kulturą a rozwojem poprzez upowszechnienie dobrych praktyk i wymianę doświadczeń, na przykład w zakresie polityki kulturalnej.
  

Równie ważne dla UNESCO są działania w dziedzinie edukacji. Ich celem jest uświadamianie, że prawo do edukacji jest podstawowym prawem człowieka. Pokrewnym celem jest poprawa jakości edukacji oraz wspieranie doświadczeń, innowacyjności i dialogu. Od 1990 roku głównym programem edukacyjnym jest Edukacja dla Wszystkich.

Innym polem działania UNESCO jest współpraca naukowa, która dotyczy zarówno nauk ścisłych, humanistycznych jak i nauk społecznych. Realizowane programy obejmują Program Bioetyki, międzynarodowe programy naukowe, programy oceanograficzne i dotyczące ekosystemów, program MOST (Management of Social Transformation).

Wspieranie dialogu międzykulturowego jest jednym z podstawowych celów UNESCO. Inicjatywy służące promocji porozumienia miedzy kulturami i narodami to między innymi: Program Szlaków, obchody Roku ONZ Dialogu Między Cywilizacjami w 2001 r. oraz Dekady ONZ Kultury Pokoju, projekt Dialogu Euro-Arabskiego. UNESCO w ostatnich latach patronowało i współorganizowało wiele międzynarodowych konferencji, które odbywały się pod hasłem wzajemnego poznania ludzi z różnych kultur i cywilizacji. W Polsce z inicjatywy Rady Azji i Pacyfiku odbyły się dwie konferencje współorganizowane przez Polski Komitet ds. UNESCO. Pierwsza z nich koncentrowała się na dialogu z islamem, druga na problematyce międzynarodowego bezpieczeństwa.

Polski Komitet ds. UNESCO jest członkiem polskiej sieci EUROMED - Euro- Śródziemnomorskiej Fundacji Dialogu Kultury i Cywilizacji im. Anny Lindh. 

• Szlaki dialogu
  

Jednym z głównych celów programu „Szlaki” jest wzajemne poznanie, dialog pomiędzy historykami, artystami, pisarzami z poszczególnych kręgów kulturowych, często ze sobą zwaśnionych. Rezultatem funkcjonowania programu jest przełamywanie wzajemnych uprzedzeń, szczególnie tych mających swe źródła w bolesnych wydarzeniach historycznych, które utrudniają porozumienie i współpracę w innych sferach życia.
Cykl programów pod wspólna nazwą Szlaki celebruje spotkania odmiennych cywilizacji. W ramach cyklu dotychczas podjęto współpracę w następujących tematach: Szlaki Jedwabne, Szlaki Niewolników, Drogi Żelaza w Afryce, Dialog Międzykulturowy Wschód- Zachód w Azji Centralnej, Szlaki al- Andalus, Szlaki Wiary, Program Śródziemnomorski i Europa Mundi.

Szlaki Jedwabne są pierwszym z projektów, których zadaniem jest animacja dialogu między cywilizacjami. Nazwa projektu nawiązuje do wypraw handlowych do odległych krajów, które miały na celu odkrycie miejsc gdzie produkcja jedwabiu byłaby najbardziej opłacalna. Wymiana handlowa, oprócz zysków finansowych, pociągała za sobą wymianę w takich dziedzinach jak nauka, kultura i sztuka. Celem powyższego programu było zbadanie wpływu Szlaków Jedwabnych na rozwój różnych cywilizacji oraz aktualnej kondycji społeczeństw żyjących w ich sąsiedztwie.

Prace podjęte przy okazji Szlaków Jedwabnych znalazły przedłużenie w projekcie Międzykulturowgo Dialogu Wschód-Zachód w Centralnej Azji. W ramach tego projektu powstały International Institute for the Study of Nomadic Civilisations oraz International Institute for General Asian Studies and the China Maritime Silk Route Studies Center. Odbyło się wiele konferencji i seminariów na temat polityki turystycznej w krajach, przez które biegły Szlaki Jedwabne, ale również na temat kultury, religii i sztuki tego regionu.

Szlaki Niewolników to projekt, którego celem jest zbadanie przyczyn powstania niewolnictwa i transatlantyckiego handlu ludźmi. Z jednej strony program piętnuje i zwalcza intelektualne założenia, które legły u podstaw tej tragedii, takie jak przeświadczenie o wyższości jednych kultur nad innymi,. Z drugiej przybliża fenomen wielokulturowych społeczeństw, które narodziły się w konsekwencji handlu niewolnikami.

Celem Dróg Żelaza było przybliżenie zdobyczy technologicznych Afryki i uświadomienie mieszkańcom Czarnego Lądu ich wkładu w technologiczny rozwój kontynentu afrykańskiego.

Inną inicjatywą były Drogi al-Andalus. Kultura muzułmańska, żydowska i chrześcijańska współistniały obok siebie przez osiem wieków. Fakt ten stanowi cenne doświadczenie, któremu Europa zawdzięcza spuściznę starożytnej Grecji, wpływy myśli i nauki z Persji, Indii i Chin. Dzięki niemu była w stanie zbudować most pomiędzy cywilizacją antyczną a renesansem. Dialog pomiędzy trzema religiami, chrześcijaństwem, judaizmem i islamem, stał się również tematem projektu Szlaki Wiary.

Ostatnim z projektów podnoszących temat dialogu międzykulturowego jest program Europa-Mundi. Jego uczestnicy będą zastanawiać się nad głównymi problemami nurtującymi współczesny świat, zarówno z perspektywy europejskiej jak i innych aktorów geopolitycznych, starając się sobie odpowiedzieć na pytanie o przyszłość politycznej wspólnoty międzynarodowej, rozwój demokracji, globalnego społeczeństwa obywatelskiego i przestrzeganie praw człowieka, szanse i zagrożenia związane z powstaniem społeczeństwa informacyjnego.

Zobacz więcej informacji na temat programu „Szlaki”

• Dialog Euro-Arabski

Program Dialogu Euro-Arabskiego powstał w oparciu o idee Raportu Jacques Delorsa oraz ustaleń 46 sesji Międzynarodowej Konferencji Edukacyjnej w Genewie w 2001 r. Polski Komitet zobowiązał się, że wesprze inicjatywę dialogu euro- arabskiego poprzez zjednanie dla niej sektora społecznego drogą współpracy z organizacjami pozarządowymi. W ramach sieci szkół stowarzyszonych zgłoszono 5 polskich szkół, które wyraziły chęć współpracy ze szkołami z Państw Arabskich. Strona polska zgłosiła również gotowość do wsparcia współpracy placówek naukowych, które wyspecjalizowały się w badaniach nad Islamem, a w szczególności nad kultura arabską.

W 2005 roku Polski Komitet ds. UNESCO wspólnie ze Stowarzyszeniem Arabia.pl  rozpoczął realizację programu warsztatów edukacyjnych dla polskich Szkół Stowarzyszonych UNESCO. Program nosi nazwę „W kręgu islamu”, a jego celem jest modyfikacja negatywnych stereotypów kulturowych i religijnych, poprzez zapoznanie młodzieży, w trakcie ośmiogodzinnych warsztatów, z religią i kulturą muzułmańską

Więcej informacji o programie dialogu euro-arabskiego

Polski Komitet ds. UNESCO
Pałac Kultury i Nauki, 7 piętro
Plac Defilad 1, 00-901 Warszawa

tel.: 022 620 33 55, 22 620 33 62
fax: 022 624 24 96

e-mail: komitet@unesco.pl  
www.unesco.pl  

UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organisation) is a multilateral organisation established in 1945 which coordinates actions furthering international cultural, educational and scientific cooperation. The organisation actively seeks to develop the culture of peace in the world by promoting a dialogue between nations and civilisations. It also supports the exchange of experiences with a view to sustainable development based on the assumption that the future generations will be able to benefit from the heritage created by people here and now.
Currently, UNESCO has 192 member states and 6 associated members.

UNESCO’s chief goals include: encouraging governments and the local communities to actively pursue the idea of the protection of cultural and natural heritage, cooperation in the field of science and education, and creating an information society. In order to protect cultural heritage, normative acts and a number of programmes have been adopted as a result of intergovernmental negotiations; they stimulate international cooperation in the field of culture.

UNESCO takes up actions in the following fields:

• Culture
• Education
• Science
  
  

UNESCO has 3 strategic goals in the field of culture:

• To develop and implement legal standards, with particular attention given to the protection of cultural heritage
• To protect cultural diversity and to build a dialogue between cultures and civilisations based on observance of human rights and democracy

To strengthen links between culture and development by disseminating good practice and exchanging experiences relating to, for example, cultural policy.

Activities in the field of education are equally important for UNESCO. They aim to make everyone aware of the fact that the right for education is a fundamental human right. A related goal is to improve the quality of education and to support experiments, innovation and dialogue. Since 1990, the main educational programme has been Education for All.

Another field of UNESCO’s activity is scientific cooperation in the field of science, humanities, and social sciences as well. The pursued programmes include: the Bioethics Programme, international scientific programmes, oceanographic programmes and those relating to ecosystems, as well as the MOST (Management of Social Transformation) programme.

One of UNESCO’s main goals is to support intercultural dialogue. The initiatives serving to promote understanding between cultures and nations include: the Cultural Routes Programme, the UN Year of Dialogue Among Civilizations in 2001, the UN International Decade for the Culture of Peace, and the Euro-Arab Dialogue Project. In the recent years, UNESCO has given patronage to and organized a number of international conferences held under the slogan of mutual knowledge about people from different cultures and civilizations. Poland hosted two conferences initiated by the Asia and Pacific Council and co-organized by the UNESCO Polish Committee. The first of them focused on the dialogue with Islam, whereas the other - on international safety issues.

The Polish Committee for UNESCO is member of the EUROMED Polish network – the Anna Lindh Euro-Mediterranean Foundation for the Dialogue between Cultures and Civilisations.

• The routes of dialogue
  

One of the main goals of the Routes programme is mutual knowledge and dialogue among historians, artists and writers from relevant cultural circles, often in conflict with each other. The result of the programme is breaking down mutual prejudices, especially those having their source in the painful historical events which hinder understanding and cooperation in different spheres of life.
The series of programmes known collectively as The Routes celebrate meetings of diverse civilisations. So far, the following themes have been the subject of cooperation: the Silk Roads, the Slave Roads, the Iron Roads in Africa, the Intercultural Dialogue between the East and the West in Central Asia, Roads of the Al-Andalousi, Roads of Faith, the Mediterranean Programme and Europa-Mundi.
The Silk Roads is the first of the programmes whose task is to animate dialogue between civilisations. The name of the project is a reference to trade expeditions to distant countries, whose aim was to discover places where production of silk would be the most profitable. Apart from financial profits, a consequence of trade exchange was the exchange in the fields such as science, culture and art. The goal of the above programme was to study the influence of the Silk Roads on the development of different civilisations and the current condition of societies living in their neighbouring countries.

The follow-up of the measures taken in the framework of the Silk Roads is the project called the Intercultural Dialogue Between the East and the West in Central Asia. The project provided for the establishment of the International Institute for the Study of Nomadic Civilisation and the International Institute for General Asian Studies, and the China Maritime Silk Route Studies Centre. A number of conferences and seminars were held on tourist policy in the countries crossed by the Silk Roads, but also on the culture, religion and art of this region.

The Slave Roads is a project which aims to study the reasons for slavery and the transatlantic human trade. On one hand, the programme condemns and combats intellectual premises underlying that tragedy, such as the belief that some cultures are superior to others. On the other hand, it presents the phenomenon of multicultural societies which were born as result of slave-trading.

The goal of the Iron Roads was to present Africa's technological achievements and to make the residents of Africa aware of their share in the technological development of the African continent.

Another initiative was the Roads of Al Andalousi programme. The Muslim, Jewish and Christian cultures coexisted for eight centuries. This fact provides a valuable experience, to which Europe owes the heritage of the ancient Greece, the influences of thought and science from Persia, India and China. It helped to build a bridge between the ancient civilisation and the renaissance. The dialogue between three religions: Christianity, Judaism and Islam has also become the theme of the Roads of Faith project.

The last of the projects associated with the subject of intercultural dialogue is the Europa-Mundi programme. Its participants will explore major problems faced by the modern world, both from the European perspective and from the perspective of other geopolitical actors, in an attempt to find an answer to the question concerning the political future of international community, the development of democracy and a global civil society, observance of human rights, and opportunities and threats connected with the emergence of an information society.

• The Euro-Arab dialogue
  

The Euro-Arab Dialogue programme was developed based on the ideas of the Jacques Delors Report and the findings of the 46th session of the International Conference on Education held in Geneva in 2001. The Polish Committee pledged to support the initiative of the Euro-Arab dialogue by winning over the social sector through cooperation with non-governmental organizations. In the framework of the associated schools network, 5 Polish schools came forward and expressed their will to cooperate with the schools from Arab countries. The Polish side declared its readiness to support cooperation between research establishments which specialize in research into Islam and, in particular, into Arab culture.

In 2005, the Polish Committee for UNESCO jointly with the Arabia.pl Association launched a programme of educational workshops for the Polish UNESCO Associated Schools. The programme is called “Within the World of Islam” and it aims to modify negative cultural and religious stereotypes by making young people familiar, during eight-hour workshops, with the Muslim religion and culture.

UNESCO Polish Committee
Pałac Kultury i Nauki, 7 piętro
Plac Defilad 1, 00-901 Warszawa

Tel.: 022 620 33 55, 22, 620 33 62
Fax: 022 624 24 96
e-mail: komitet@unesco.pl  
www.unesco.pl