Konwencję rozpoczęła Małgorzata Omilanowska, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W swoim wystąpieniu podkreśliła rolę edukacji muzycznej w Polsce, będącej ważnym punktem tegorocznego spotkania ¹. Przypomniała najważniejsze z ubiegłorocznych osiągnięć Ministerstwa - otwarcie Europejskiego Centrum Muzyki w Lusławicach oraz zakończenie kilkuletniego remontu budynku Wydziału Wokalno-Instrumentalnego Akademii Muzycznej w Katowicach. Następny prelegent Andrzej Kosowski (dyrektor Instytutu Muzyki i Tańca), podsumował działalność Instytutu od 2010 roku. Przedstawił on najciekawsze z prowadzonych przez IMiT programy, a wśród nich m.in. program Kompozytor-rezydent czy Dyrygent-rezydent, a także najciekawsze wydarzenia realizowane w ramach Roku Witolda Lutosławskiego.

Cele Konwencji nakreślił Jerzy Kornowicz, reprezentant współorganizatora (Związku Kompozytorów Polskich). Wymienił najważniejsze problemy, którymi środowisko muzyczne powinno zająć się podczas kolejnych dni obrad. Jako pierwsze padło pytanie o znaczenie socjalizacji sztuki w dobie populizmu kulturowego. Szeroko omówiony miał być ustrój polskiej kultury muzycznej, a w szczególności stan edukacji muzycznej. W związku z postępującą coraz szybciej rewolucją cyfrową kolejnym ważnym zadaniem było omówienie tej kwestii podczas Konwencji. Postawione zostało również pytanie o to, jak w te przemiany wpisuje się krytyka muzyczna, czym jest dzisiaj dziennikarstwo muzyczne oraz jak promować młodych artystów?

W oryginalny sposób własną wizję muzyki we współczesnym świecie nakreślił Grzegorz Michalski, przedstawiciel Polskiej Rady Muzycznej. Poruszył w swoim wystąpieniu zagadnienia, takie jak potrzeba redefinicji roli artysty, zwiększenie wsparcia dla działań artystycznych czy ustalenie kryteriów oceny sztuki artystycznej. Szczególną uwagę podczas tych wystąpień zwróciły sformułowania padające najczęściej: „jedność” i „współpraca”. Wydają się być znaczące w środowisku, które rzadko przemawia jednym głosem – tym bardziej, że Konwencja zgromadziła przedstawicieli muzyki poważnej, dawnej, tradycyjnej, jazzowej i rozrywkowej.

Nowością w porównaniu do poprzedniej edycji były prezentacje projektów instytucjonalnych. Swoje działania przedstawiły miedzy innymi: Stowarzyszenie Autorów ZAiKS, Narodowy Instytut Audiowizualny, Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Instytut Adama Mickiewicza, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Narodowe Centrum Kultury. Centralnym punktem pierwszego dnia była prezentacja obszernego Raportu o stanie tradycyjnej kultury muzycznej, który w całości dostępny jest na stronie:
http://imit.org.pl/listit2/141/default/raport-o-stanie-tradycyjnej-kultury-muzycznej.html

Powyższe zagadnienia są tylko niektórymi z tych, jakie pojawiły się na wtorkowych panelach. Warto przy tym zaznaczyć, że wysłuchanie wszystkich wystąpień konwencyjnych było niestety niemożliwe – jednocześnie odbywało się kilka paneli, co wiązać można z  ograniczeniami czasowymi.

Wyjątkowo istotne kwestie zostały poruszone podczas panelu „Kultura muzyczna w Polsce” ². Dyrektor Andrzej Kosowski podkreślił kłopot z uzyskaniem kompletnych badań, które oddałyby realny obraz życia muzycznego w Polsce. Jako przykład podał Główny Urząd Statystyczny posiadający jedynie statystyki fragmentaryczne, które nie pozwalają na nakreślenie dokładnego obrazu zjawiska. Wobec tych niedogodności IMiT bazuje m.in. na własnych raportach sektorowych i badaniach opinii społecznej. Jedno z nich, przeprowadzone w 2013 r. i dotyczące uczestnictwa Polaków w życiu muzycznym, wykazało, że aż 82% badanych nie wzięło udziału w żadnym koncercie na żywo, a tylko 4% wiedziało, kim jest Andrzej Panufnik ³.

Prelegenci podkreślali, że kultura muzyczna jest hojnie wspierana ze środków ministerstwa – w 2012 r. MKiDN przeznaczył na ten cel 26 mln zł, a w 2013 r. – 36 mln zł. Ministerialny program „Muzyka”, obejmujący wszystkie formy aktywności muzycznej w Polsce, jest trzeci pod względem wysokości finansowania (po programach związanych z infrastrukturą i zabytkami). Podczas obrad wspomniano również  o zroście ilości szkół muzycznych (zwłaszcza prywatnych) i uczęszczających do nich uczniów. Taka tendencja, która ogólnie jest pozytywna, zdaniem niektórych panelistów ma niestety swoje źródła w złej jakości edukacji muzycznej w publicznych szkołach.

W taki sposób na podsumowaniu Konwencji pojawił się postulat sporządzenia apelu do Ministerstwa Edukacji Narodowej w sprawie poprawy edukacji muzycznej w ramach szkolnictwa powszechnego. Kwestia ta podnoszona była najczęściej podczas obrad.

Kongres pozostawił jednak niedosyt. Mnóstwo zarysowanych problemów zostało jedynie pobieżnie omówionych, co jest kolejnym dowodem na to, że podobne spotkania są potrzebne. Powstaje również pytanie, ile z podniesionych postulatów i deklaracji wejdzie  w życie. Ponadto, zestawiając cele i programy obu Konwencji okazuje się, że są one bardzo podobne. Trudności trapiące polskie środowisko muzyczne wciąż są takie same, a w porównaniu z poprzednią Konwencją - jest ich nawet coraz więcej ⁴. Gwałtowny rozwój technologii i nowe zjawiska związane z rozwijającym się rynkiem muzyki cyfrowej wymagają wypracowania odpowiedniego podejścia,    a wspólne debaty i dyskusje mogą tylko temu pomóc.
____________________________________________________________________________________________________________

¹ W 2012 r. na zamówienie Instytutu Muzyki i Tańca powstał Raport o stanie szkolnictwa muzycznego I stopnia, z jego skrótem można zapoznać się pod adresem:
http://www.mkidn.gov.pl/media/docs/2012/20121217RaportoszkolnictwiemuzycznymIstopnia-skr%C3%B3t.pdf
W przygotowaniu jest także Raport o stanie szkolnictwa muzycznego II stopnia.

² Niemal fotograficznego zapisu życia muzycznego dokonano podczas I Konwencji w 2011 roku ­- Instytut Muzyki i Tańca opublikował Raport o stanie muzyki polskiej:

http://www.archiwum.konwencjamuzyki.pl/uploads/files/11_Raport-IMIT-2011-pdf.pdf

³ Pytanie odwoływało się do Roku Andrzeja Panufnika, który właśnie trwa:
http://imit.org.pl/pl/rocznice/100-lecie-urodzin-andrzeja-panufnika-1914-2014/100-lecie-panufnika.html

⁴ Program I Konwencji Muzyki Polskiej:
http://www.archiwum.konwencjamuzyki.pl/pl/program
Program II Konwencji Muzyki Polskiej:
http://www.konwencjamuzyki.pl/pl/2014/program

Opracowanie: Adriana Borowska

 fot. Marta Ankiersztejn