Zgodnie z danymi opracowanymi przez ComScore i the National Retail Federation (firmy zajmujące się analizą cyfrowego biznesu) ilość zakupów online w ubiegłym roku wzrosła o 14%, podczas gdy cała sprzedaż detaliczna wzrosła tylko o 3%. 129 milionów Amerykanów wzięło udział w internetowych wyprzedażach podczas zorganizowanego listopadzie 2012 r. Cyber-Poniedziałku (Cyber Monady). Klienci wydali wówczas rekordową sumę 1,46 biliona dolarów. Sukces sprzedaży internetowej zwiastuje zagładę centrów handlowych - fizyczna przestrzeń handlowa staje się coraz mniej potrzebna.

W późnych latach 90-tych powstawało 140 centrów handlowych w ciągu roku. W 2007 r. nie otwarto ani jednego. Centrum handlowe w Salt Lake City oddane do użytku w marcu 2012 r. jest pierwszym powstałym od tamtej pory.

Wydaje się jednak, że całkowite znikniecie centrów handlowych jest niemożliwe. Doświadczenie kryzysu gospodarczego pokazało, że ośrodki te są zdolne do osiągania zysków także w trudnych czasach. Dziennikarz finansowy Christopher Matthews wskazuje, że robienie zakupów jest dla Amerykanów czynnością kulturową, a centra handlowe są dla nich miejscem socjalizacji. Centra te są również spełnieniem marzeń większości urbanistów o czystych, tętniących życiem przestrzeniach, wolnych od samochodów, oferujących różne sposoby spędzania czasu i będących miejscem spotkań ze znajomymi.

Istnieją pozytywne przykłady przekształcania centrów handlowych w tętniące życiem przestrzenie miejskie. W Lakewood w stanie Colorado zbudowany w latach 60-tych Villa Italia Mall został zburzony i w 2001 r. zastąpiony 22-blokową rozwijającą się dzielnicą stworzoną z 1300 apartamentów i skupiska ekskluzywnych kamienic. Budynki są skupione wokół centrum obejmującego rynek, sklepy i restauracje.

Ann Satterthwaite wskazuje na niebezpieczeństwo jawiące się w związku z przekształceniami centrów handlowych w dzielnice. Okolice te mogą stać się po prostu otwartymi centrami handlowymi (outdoor malls), tak kontrolowanymi, sterylnymi i wspieranymi przez państwo, jak dotychczasowe centra. Powrót do idei głównej ulicy (Main Street) jest niezaprzeczalnym trendem, ale centrum handlowe ulicy głównej (the mall Main Street) jest raczej kontrolowanym prywatnie parkiem tematycznym niż zwyczajną ulicą z różnymi ludźmi i ich zajęciami.

Więcej na ten temat można przeczytać na stronie The International.

Zapraszamy także na konferencję i warsztat poświęcony planowaniu przestrzeni miejskiej. Wydarzenie odbędzie się 18 kwietnia w Gmachu Głównym Warszawskiej ASP. Informacje o programie i zapisach znajdują się na stronie Obserwatorium Kultury.

Foto: by flickr, JohnSeb, CC-BY 2.0

Opracowanie: Ewa Siuzdak