W dyskusji organizowanej przez Narodowe Centrum Kultury udział wzięli:

prof. Jerzy Hausner z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie,

Prezydent Bydgoszczy Rafał Bruski,

Krzysztof Dudek, Dyrektor Narodowego Centrum Kultury

oraz prof. Marek Szczepański, socjolog z Uniwersytetu Śląskiego.

Moderatorem spotkania był Edwin Bendyk, publicysta tygodnika „Polityka” oraz kurator projektu „Kultura i rozwój” realizowanego we współpracy Narodowego Centrum Kultury i Ośrodka Badań nad Przyszłością Collegium Civitas.

Szukajmy w kulturze szans na poszukiwanie nowych idei.

W dniach 29-31 maja 2012 roku w Świdnicy odbył się III Ogólnopolski Kongres Regionów. Narodowe Centrum Kultury było gospodarzem panelu dyskusyjnego Miękka siła. Kultura jako czynnik rozwoju lokalnego i regionalnego. Ramy i kontekst do dyskusji zarysował prof. Jerzy Hausner tłumacząc dlaczego należy się interesować kulturą, zaznaczył, iż inicjatywa w tym zakresie powinna należeć do społeczeństwa. Nie oznacza to iż państwo i samorządy powinny abdykować, zasada pomocniczości nadal zobowiązuje do brania odpowiedzialności za wspieranie oddolnych, społecznych inicjatyw. Według prof. Hausnera w czasach globalnego kryzysu wiele poglądów ulega przewartościowaniu. Zwraca on uwagę, że zwykle dokonuje się zdecydowanego rozdzielenia przestrzeni „konkurencyjnego rynku” i „sprawnego państwa”, tak jak by były to sfery zupełnie osobne i nie możliwe do połączenia w obrębie wspólnej refleksji. Nie ma jednak konkurencyjnego rynku ani sprawnego państwa samych z siebie, dla ich pełniejszego widzenia potrzebne są inne obszary – w tym właśnie obszar kultury. Kultura rozumiana nie tylko jako podłoże, ale również jako kreatywność, poszukiwanie nowych rozwiązań – również tych kojarzących rynek z działaniem państwa. Zatem szukajmy w kulturze szans na poszukiwanie nowych idei, podsumowuje prof. Hausner.

Następny głos należał do prof. Marka Szczepańskiego, który między innymi zauważył, iż stosunkowo łatwo jest oszacować wysokość wydatków na kulturę, znacznie trudniej zaś ocenić jej wpływ na rozwój lokalny i regionalny. Kultura nie może funkcjonować poza rynkiem, ale nie może również podlegać jego twardym regułom. Prof. Szczepański zaznaczył również, iż miasto w wymiarze kulturowym w znacznym stopniu stanowi odbicie mentalności jego establishmentu.

Dyrektor Narodowego Centrum Kultury, Krzysztof Dudek, odwołując się do swoich doświadczeń byłego samorządowca zwrócił uwagę na problem pasywnej roli kultury w samorządowych regulacjach prawnych, stwierdził iż powinniśmy rozważyć zmianę tych zapisów i skojarzyć rolę kultury z innowacyjnością.

Ostatni prelegent, Prezydent Bydgoszczy Rafał Bruski opowiedział o Bydgoskim Pakcie dla Kultury, który jest ucieleśnieniem tego, o czym na początku dyskusji mówił prof. Hausner. W wyniku tej umowy społecznej zarządzanie sferą kultury w Bydgoszczy zostało przekazane Obywatelskiej Radzie Kultury. Jest to bezprecedensowe rozwiązanie w skali kraju, którego efekty należy obserwować i czerpać z jego doświadczeń. Bydgoskie doświadczenia to doskonały przykład współpracy między mieszkańcami a samorządem, zainicjowany przez tych pierwszych i odważnie implementowany przez tych drugich.

Nie zaczyna się od środków, zaczyna się od energii, przez kapitał, który ta energia musi wytworzyć i wymianie tego kapitału na środki – tak przeszło godzinną dyskusję podsumował prof. Hausner. Podkreślił również, że palącą kwestią jest odbudowa przestrzeni publicznej w Polsce, tak by ludzie mieli gdzie się spotykać i wymieniać ideami. Przestrzeni, zarówno tej materialnej, jak i tej symbolicznej. Przestrzeni, gdzie cyrkulacja myśli pozwoli na rozwiązywanie trudnych problemów, bez rozwiązania których nawet największe środki przeznaczone na kulturę na niewiele się zdadzą.

Polecamy również lekturę tekstu Anny Rogozińskiej "Kapitał społeczny i rozwój przez kulturę – wokół Kongresu Regionów w Świdnicy", który ukazał się na naszej stronie w dziale "Kultura i Rozwój".

Cześć pierwsza panelu "Miękka siła. Kultura jako czynnik rozwoju regionalnego i lokalnego":

oraz część druga: