Opis: Opracowanie prezentuje wyniki badań przeprowadzonych w Trójmieście, Katowicach, Łodzi, Warszawie i Wrocławiu. Przedmiotem raportu są murale, określane technicznie jako malarstwo monumentalne, muralistyczne lub wielkoformatowe. Autorzy uznają murale za zjawisko z dziedziny sztuki oficjalnej, finansowanej najczęściej ze środków publicznych, odróżniając je w ten sposób od spontanicznego, wywodzącego się z subkultury ruchu street art.

Zasadniczą częścią raportu jest opis środowiska twórców murali sporządzony na podstawie 50 wywiadów z artystami. Typowy rozmówca to stosunkowo młody mężczyzna (między 26 a 35 rokiem życia), absolwent uczelni plastycznej, który swój pierwszy mural stworzył między 2003 a 2010 rokiem. Omówienie wywiadów dzieli się na kilkanaście wątków, obficie ilustrowanych cytatami, przy czym najwięcej uwagi poświęcono kondycji muralu w Polsce. W rozdziale znajdują się ciekawe wiadomości, nierzadko nieoczywiste i uwydatniające złożoność rzeczywistości społecznej, tak jak w wypadku informacji o ambiwalentnym stosunku twórców do festiwali kulturalnych (z jednej strony zarzuca się im, że trywializują malarstwo wielkoformatowe, z drugiej strony podkreśla ich ważną rolę historyczną w konsolidacji i rozwoju środowiska muralistycznego).

W następnej części autorzy omawiają obszerny materiał fotograficzny, z którym można się zapoznać na ostatnich stronach raportu. To intrygująca analiza, odchodząca od podejścia logocentrycznego, co przy takim przedmiocie zainteresowania jest godne pochwały. Dokument zawiera również sekcję opisującą finansowanie malarstwa monumentalnego (tutaj podstawą były wywiady z urzędnikami i działaczami sektora kultury), ilościową analizę 1006 kwestionariuszy sprawdzających wiedzę i opinie o polskich muralach wśród mieszkańców uwzględnionych w raporcie miast, a także krótkie opracowanie ukazujące miejsce murali w historii sztuki.

Szkoda, że plik jest w przeważającej części pozbawiony ilustracji i innych wyróżnień graficznych. Może dobrze byłoby wykorzystać niektóre z zamieszczonych na końcu fotografii, aby urozmaicić lekturę. Poza tym jednak mamy do czynienia z cennym opracowaniem, które jest wartościowe nie tylko ze względu na ilość i jakość metodologiczną udostępnionych informacji, ale też z uwagi na ich różnorodność.

Stanisław Krawczyk

Zasięg: Gdańsk, Gdynia, Sopot, Katowice, Łódź, Warszawa, Wrocław

Język: polski

Słowa kluczowe: street art, sztuka uliczna, mural, Polska, kultura w przestrzeni publicznej