Z badań socjologicznych wyłania się – nie pozbawiona sprzeczności i nie jedna – wizja (samo)realizacji, wizja oczekiwań, pragnień, nadziei i ich ekspresji, dotycząca nie tylko sfery publicznej (pracy, urzędu, szkoły), ale także sfery prywatnej (domu, miłości, rodziny).

Redaktorzy tomu piszą więc:
Postępująca ekspansja języka i logiki ekonomii do innych sfer życia sprawia, że prywatność, relacje intymne i relacje rodzinne są opisywane i oceniane w kategoriach specyficznych dla wymiany rynkowej. Emocje stają się transakcją, miłość – pracą, a wychowanie dzieci – inwestycją w rozwój ich emocjonalnych i kulturowych kapitałów, które mają zapewnić sukces życiowy. [...] Świadczy to o uniwersalizacji logiki rynku ekonomicznego, która kolonizuje wszystkie sfery życia.

Wobec takiej właśnie – strukturalnej – ekspansji porządku ekonomicznego, wobec procesów ekonomizacji emocji, konieczne jest poszukiwanie przestrzeni oporu i krytyki. Eva Illouz, autorka właśnie wydanej pracy Why Love Hurts (fragment w numerze “KW”), w następujący sposób definiuje swoją rolę:
Nie zależy mi na byciu moralistką mówiącą ludziom: [...] myślicie, że jesteście autentyczni, a naprawdę jesteście oszukiwani. Myślicie, że jesteście szczęśliwi, lecz tak nie jest. Nie sądzę, by tego typu krytyka, współgrała z żywym doświadczeniem większości ludzi. [...] Mamy pewne idee namiętności, intymności czy czegoś tam jeszcze. Próbujemy je osiągnąć, lecz nie jesteśmy w stanie. Dlaczego? Owo „dlaczego” to właśnie luka pomiędzy pragnieniami a strukturą społeczną, która zarazem kształtuje te pragnienia i uniemożliwia ich spełnienie. To właśnie w obrębie tej luki – pomiędzy pragnieniem a strukturą społeczną – możemy starać się wypowiedzieć krytykę [wywiad Agaty Dembek i Mateusza Halawy z Evą Illouz, "KW" 3/2012].

Biorąc na warsztat takie praktyki, jak choćby dyscyplinowanie ciała w kulturze korporacyjnej, wizualizowanie długu, zbieranie nakrętek dla dobra innych, poszukiwanie partnera życiowego, prowadzenie życia rodzinnego w obliczu coraz większej mobilności pracy, czy wreszcie realizowanie siebie poprzez posiadanie dystynktywnych przedmiotów jak samochód, autorzy tekstów w Kulturze Współczesnej śledzą przemiany dyskursu, denaturalizując go, pokazując jego coraz silniejsze osadzenie w logice późnokapitalistycznych kalkulacji.

Większość antologii z dziedziny tak zwanej affect theory na wstępie (powołując się często na wspomnianego Briana Massumiego) podkreśla wagę rozróżnienia pomiędzy uczuciami, emocjami i afektami. Czytamy na przykład, że uczucia są osobiste i biograficzne; emocje – społeczne, wyrażane, zobiektywizowane; afekty zaś przedpojęciowe i przedosobiste. Tego rodzaju podział skutkuje wizją wielowarstwowości odczuwania, w ramach której afekt jest enigmatycznym procesem (nie obiektem), “pojawiającym się wśród pomiędzy (in the midst of inbetween-ness), w zdolności oddziaływania i podlegania mu” [Gregg & Seigworth 2010:1]. W prezentowanej odsłonie mkw w mniejszym stopniu jednak poruszany jest temat teoretycznych rozważania o granicach pomiędzy pojęciami.

Badania afektów i emocji obecne są dziś nie tylko w badaniach społecznych, lecz silnie oddziałują na kształt współczesnej humanistyki – dziedzin takich, jak teoria queer, krytyka sztuki, czy filozofia transhumanistyczna. Dlatego właśnie w emocjonalnej odsłonie małej kultury współczesnej pojawiają się różne emocje-afekty-uczuciom w innych kontekstach – w doświadczaniu sztuki (Paula Kaniewska), w filozoficznych koncepcjach radzenia sobie z utratą (Piotr Sadzik), w zarządzaniu obywatelami przez aparat bezpieczeństwa państwowego (Cerelia Athanassiou), w literackich ujęciach przemian pracy w Polsce (Marta Bacewicz) - zapraszamy do lektury najnowszej odsłony małej kultury współczesnej!

mała kultura współczesna to projekt realizowany pod patronatem Kultury Współczesnej, którego celem jest aktywizacja doktorantów i młodych naukowców.