Ustawienia i wyszukiwarka
Debata „Co dalej z polityką pamięci?”
Zapraszamy do obejrzenia nagrania z debaty, która odbyła się 4 grudnia 2024 roku w „Oknie na kulturę”. Podstawą dyskusji z udziałem ekspertów były wyniki badań przedstawione w nowej publikacji NCK pt. „Praktyki pamięci. Społeczne znaczenie rocznic historycznych w badaniach empirycznych”.
W dyskusji udział wzięli eksperci związani z obszarem dziedzictwa, pamięci i zarządzania instytucjami kultury:
- dr hab. Marcin Napiórkowski, prof. ucz. – p.o. dyrektora Muzeum Historii Polski,
- dr Paulina Florjanowicz – dyrektor Narodowego Instytutu Muzeów
- Łukasz Wudarski – dyrektor Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury w Toruniu,
- Antoni Głowacki – współautor książki „Praktyki pamięci. Społeczne znaczenie rocznic historycznych w badaniach empirycznych”, Dział Badań i Analiz NCK.
Spotkanie moderowała Zuzanna Maciejczak-Kwiatkowska z Działu Badań i Analiz NCK, współautorka omawianej książki.
Jako wprowadzenie do dyskusji Antoni Głowacki przedstawił wyniki badań NCK dotyczące obchodów świąt państwowych oraz uwarunkowań społecznych, w jakich realizowana jest polityka pamięci, takich jak: prywatyzacja czy urynkowienie sposobów odnoszenia się do przeszłości. Odwołując się do danych zaproszeni eksperci dyskutowali na temat roli polityki pamięci, jej celach oraz możliwych alternatywach.
Marcin Napiórkowski zaproponował mówienie raczej o kulturze niż polityce pamięci jako pojęciu bardziej pojemnym. Przedmiotem debaty było także uspołecznianie działań w tym obszarze: paneliści podkreślali znaczenie oddolnych inicjatyw i podawali przykłady tego, jak można je wspierać, takie jak programy „Niepodległa” czy „Patriotyzm jutra”.
Część spotkania poświęcono formom obchodów świąt państwowych. Paulina Florjanowicz na przykładzie Święta Niepodległości wskazywała na wzrost różnorodności form świętowania w miastach, popularność koncertów i widowisk.
Łukasz Wudarski zwrócił uwagę na znaczenie zjawiska przeciwstawnego, czyli dużej unifikacji obchodów w małych miejscowościach oraz ich upolitycznienie na poziomie lokalnym. Ważnym wnioskiem z badań omawianych podczas debaty, a jednocześnie wyzwaniem dla kultury/polityki pamięci jest brak skryptów, małych rytuałów, które podkreślałyby wyjątkowość dni świątecznych spędzanych w gronie najbliższych – a właśnie w sferze prywatnej obchodzi je większość z nas.
Ostatnim tematem moderowanej części dyskusji były treści, tematy z historii, wokół których można budować więzi społeczne, pozytywne mity. Jednym z omawianych przykładów była data 4 czerwca – eksperci zwrócili uwagę, że wiążą się z nią wyzwania wynikające z bliskości czasowej upamiętnianych tego dnia wydarzeń.
W drugiej części dyskusji paneliści odnosili się do pytań publiczności, które wniosły nowe, istotne wątki do rozmowy, takie brak kobiet w kanonie bohaterów historycznych oraz konkurencyjność lub komplementarność różnych form świętowania