Paweł Althamer „Bródno 2000” - Stach Szabłowski

Data publikacji:
Średni czas czytania 4 minuty
drukuj
Wieczorem 27 lutego 2000 roku w oknach bloku przy ulicy Krasnobrodzkiej 13 na warszawskim osiedlu Bródno zaczęły gasnąć i zapalać się światła. Po chwili na fasadzie budynku rozjarzone okna utworzyły wielką cyfrę 2000. Jednym z mieszkańców bloku przy Krasnobrodzkiej 13 był Paweł Althamer – rzeźbiarz, performer, akcjonista, autor filmów wideo, jeden z najbardziej oryginalnych i istotnych artystów 20-lecia po 1989 roku.
Wieczorem 27 lutego 2000 roku w oknach bloku przy ulicy Krasnobrodzkiej 13 na warszawskim osiedlu Bródno zaczęły gasnąć i zapalać się światła. Po chwili na fasadzie budynku rozjarzone okna utworzyły wielką cyfrę 2000.

Jednym z mieszkańców bloku przy Krasnobrodzkiej 13 był Paweł Althamer – rzeźbiarz, performer, akcjonista, autor filmów wideo, jeden z najbardziej oryginalnych i istotnych artystów 20-lecia po 1989 roku. Althamer jest absolwentem pracowni prof. Grzegorza Kowalskiego na warszawskiej ASP – tzw. „Kowalni”, znanej jako kuźnia odważnie eksperymentujących twórców. W „Kowalni” pielęgnowana była teoria „Formy Otwartej” Oskara Hansena, a zarazem wypracowywano w niej radykalne i bezkompromisowe postawy artystyczne. Paweł Althamer wpisywał się tę formułę i jednocześnie ją przekraczał. W akcji „Bródno 2000” krzyżują się ważne wątki, ważne zarówno dla twórczości samego Althamera, jak i dla polskiej sztuki po 1989 roku.

„Bródno 2000” przyniosło Althamerowi rozgłos i popularność daleko wkraczającą poza krąg specjalistów i znawców sztuki. Artysta nigdy nie był zresztą zainteresowany zamykaniem się w tym kręgu. W 1996 roku przebił się przez ścianę warszawskiej galerii Foksal, aby umożliwić sobie – i widzom – wyjście z wystawowego white cube’a w „prawdziwy świat”. Bródno 2000 rozgrywało się już w całości poza przestrzeniami i systemem sztuki. Aby zrealizować akcję, Althamer musiał przekonać do niej swoich sąsiadów, zaktywizować społeczność, której był członkiem i natchnąć ją do wspólnego działania. Bez skoordynowanej współpracy wszystkich mieszkańców bloku utworzenie napisu 2000 byłoby niemożliwe. Sukces społecznego przedsięwzięcia został przypieczętowany zabawą. Po zapaleniu się napisu pod blokiem rozpoczął się festyn z udziałem 3000 osób; mieszkańców osiedla Bródno, artystów, profesjonalistów i miłośników sztuki.

W akcji „Bródno 2000” odbijają się zmiany w sposobie myślenia o modelach funkcjonowania sztuki w Polsce około roku 2000. Za zdarzeniem tym stoi projekt wyprowadzenia praktyki artystycznej z zamkniętego środowiska instytucji i galeryjnych „białych pudełek” w imię ustanowienia twórczości jako faktu społecznego. Z tym projektem wiązał się wzrost zainteresowania przestrzenią publiczną jako potencjalnym terytorium aktywności artystów, a także stosowaniem strategii sztuki partycypacyjnej, skierowanej już nie tylko do wyrobionej publiczności muzealno galeryjnej, lecz angażującej lokalne społeczności. Z tego nurtu wyrastają takie głośne projekty jak „Pozdrowienia z Alei Jerozolimskich” czy „Dotleniacz” Joanny Rajkowskiej. „Bródno 2000” jako jedna z najbardziej spektakularnych i udanych akcji w przestrzeni publicznej, utorowało w znacznej mierze drogę późniejszym realizacjom innych artystów i spopularyzowało pojmowanie sztuki w kategoriach współuczestnictwa, społecznej negocjacji i pogłębionej formy życia zbiorowego.