Egzamin maturalny – „wiedza o tańcu” - Jacek Łumiński

Data publikacji:
Średni czas czytania 8 minut
drukuj
Orędowniczką włączenia tańca do nowego systemu egzaminu maturalnego wraz z innymi przedmiotami artystycznymi była Bożenna Jurkiewicz, z początkiem ostatniej dekady pracownik Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, dziś dyrektor Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej w Warszawie.
W 2005 roku wprowadzono nowe zasady egzaminu maturalnego w oparciu o zewnętrzny system oceniania, regulowany odpowiednimi aktami prawnymi. „Egzamin maturalny z wiedzy o tańcu jest egzaminem pisemnym sprawdzającym wiadomości i umiejętności, określone w Standardach wymagań egzaminacyjnych i polega na rozwiązaniu zadań zawartych w arkuszach egzaminacyjnych. Egzamin ten może być zdawany jako jeden z przedmiotów obowiązkowych na poziomie podstawowym lub rozszerzonym albo tylko na poziomie rozszerzonym, gdy jest wybrany jako przedmiot wybrany dodatkowo” (Informator maturalny od roku 2005, Wiedza o tańcu, Warszawa 2003, s. 15).
Orędowniczką włączenia tańca do nowego systemu egzaminu maturalnego wraz z innymi przedmiotami artystycznymi była Bożenna Jurkiewicz, z początkiem ostatniej dekady pracownik Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, dziś dyrektor Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej w Warszawie. Jak dalekowzroczne było jej działanie przekonamy się zapewne jeszcze nie raz. Dziś wiemy, że tego rozwiązania zazdroszczą nam twórcy w wielu krajach Zachodu, np. w Niemczech, gdzie na zasadzie eksperymentu podobne egzaminy przeprowadzono zaledwie kilka razy w Bremie. Nigdy nie obowiązywały na terenie wszystkich niemieckich landów, a te bremeńskie nie przetrwały etapu eksperymentu.
Standardy obowiązujące dziś w Polsce przygotowała specjalna komisja złożona ze specjalistów reprezentujących szkoły baletowe. Jurkiewicz nie miała łatwego zadania, aby przekonać grono właściwych decydentów. Ale w historii tańca mnóstwo jest niezwykłych zdarzeń i silnych osobowości. Do takich należy wprowadzenie wiedzy o tańcu do obowiązujących dziś standardów maturalnych. A Bożenna Jurkiewicz jest niewątpliwie pełną motywacji osobowością polskiego szkolnictwa baletowego.
Wprowadzenie wiedzy o tańcu do obowiązujących dziś standardów egzaminu maturalnego przynosi środowisku tańca wiele korzyści i otwiera przed nim nowe możliwości. Większość z nich jak na razie wydaje się nieuświadomiona; głównie na poziomie edukacji, upowszechniania i rozwoju gatunku sztuki. Nie należy też zapominać o potencjale, jaki ma taniec w formowaniu tożsamości, tj. w systemie trwałych wartości kulturowych kształtujących tożsamość na poziomie cielesnym (zmysłowego poznania świata), pamięci, religii.
Fakt włączenia wiedzy o tańcu do standardów maturalnych wskazywał na to, jak poważnie traktuje się taniec w kulturze. Warto przypomnieć, że z początkiem dekady dużego zainteresowania tańcem w społeczeństwie nikt się nie spodziewał – przyniosły je dopiero ostatnie lata, głównie za sprawą programu You Can Dance, wyemitowanego po raz pierwszy jesienią 2007 roku. Z drugiej strony rewolucyjny zabieg Bożenny Jurkiewicz obnażył słabość profesjonalnego środowiska tańca – uzmysłowił po raz pierwszy na tak dużą skalę (drastyczniej zdemaskował ten stan tylko You Can Dance), że „król jest nagi”. Okazało się, że wiedza o tańcu w naszym kraju istnieje, ale na bardzo niskim poziomie, że nie ma specjalistów do przeprowadzania egzaminów, że na rynku brak jest poważnych publikacji, nie ma podręczników, nie ma też badań naukowych i nie wiadomo kto, gdzie i w jaki sposób miałby się nimi zająć. Całkowita pustka na rynku. Wkrótce pojawił się prawdziwy problem – specjalistą w dziedzinie tańca można było zostać z dnia na dzień! Najczęściej na użytek stacji telewizyjnych.
Biorąc to wszystko pod uwagę, przestaje dziwić, że publikowane dane z ostatnich lat są dla wiedzy o tańcu smutne. W roku 2008 na blisko 50 tysięcy maturzystów jedynie 95 zdecydowało się zdawać maturę z tego przedmiotu. „Cały kraj fascynuje się losami tancerzy popularnych programów rozrywkowych (You Can Dance – Po prostu tańcz, Taniec z gwiazdami, Gwiazdy tańczą na lodzie). Na maturę z wiedzy o tańcu zdecydowało się jedynie 95 osób” (http://matura.gazeta.pl/matura/1,79505,5208783.html).
„Skandal!!! To dopiero porażka polskich mediów elektronicznych – według badań AGB Nielsen Media Research – Taniec z Gwiazdami ogląda w naszym kraju średnio ok. 4 mln ludzi, You Can Dance – 3 mln... A maturę z wiedzy o tańcu zdaje 95 osób – słownie – dziewięćdziesiąt pięć osób. To zatrważające!” (http://www.perspektywy.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1353&Itemid=467).
Jurkiewicz w swoim wizjonerskim posunięciu znacznie wyprzedzała możliwości i kondycję środowiska. Ona i jej współpracownicy oczekiwali zmian i wprowadzając wiedzę o tańcu do systemu egzaminów maturalnych w Polsce, uruchomili pełen potencjał środków niezbędnych do zmoblizowania środowiska. Jedni przespali ten czas, inni niezauważyli przemian, a jeszcze inni wyjechali za granicę, aby tam studiować, pracować i okrzepnąć. Po powrocie chcieliby zapewne rozpocząć budowanie nowego miejsca dla siebie na rodzimym gruncie. Jedno jest pewne – wszyscy potrzebowali znacznie więcej czasu i znacznie mocniejszych impulsów na podjęcie wyzwania niż sam fakt wprowadzenia wiedzy o tańcu do przedmiotów maturalnych. Dopiero od niedawna tańcem zaczęły interesować się uczelnie wyższe – głównie te prywatne, upatrując w nim dobrego źródła dochodu. Uczelnie państwowe, próbując uruchomić studia w dziedzinie tańca, napotkały niespodziewanie na liczne problemy, takie jak np. brak kadry do wypełnienia niezbędnego minimum. Jednocześnie okazało się, że taniec według właściwych klasyfikacji prawnych nie jest dziedziną autonomiczną i należy do sztuk muzycznych. To dość szokujące jak na dzisiejsze czasy zakwalifikowanie tańca nie tylko zawęża horyzonty kształcenia, lecz przede wszystkim ogranicza postrzeganie i możliwości rozwoju gatunku. Zgodnie z obowiązującym prawem tylko uniwersytety muzyczne mogą kształcić tancerzy.
Idea wprowadzenia wiedzy o tańcu do standardów egzaminu maturalnego jest działaniem wizjonerskim. Znacznie wyprzedza nie tylko zachodnie regulacje w tym zakresie, lecz także wyprzedza możliwości i kondycję środowiska. Jednocześnie uzmysławia, jak bardzo taniec jest ważną częścią kultury współczesnego człowieka; wskazuje na istotne znaczenie tańca w systemach formujących tożsamość.