Definicja legalna

Art. 7. ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców.

Umiejscowienie w systemie prawnym

Prawo cywilne

Aktualny stan prawny, przepisy wykonawcze

Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. 2004 nr 19 poz. 177 z późn. zm.)
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20040190177

Akty wykonawcze:

• Zarządzenie Nr 37 Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 kwietnia 2008 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania statutu Urzędowi Zamówień Publicznych (M.P. 2008 nr 31 poz. 275)
• Zarządzenie Nr 13 Prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2007 r. zmieniające zarządzenie w sprawie nadania statutu Urzędowi Zamówień Publicznych (M.P. 2007 nr 12 poz. 122)
• Zarządzenie Nr 110 Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 grudnia 2004 r. w sprawie nadania statutu Urzędowi Zamówień Publicznych (M.P. 2004 nr 52 poz. 886)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie innych niż cena obowiązkowych kryteriów oceny ofert w odniesieniu do niektórych rodzajów zamówień publicznych (Dz.U. 2011 nr 96 poz. 559)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lutego 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. 2011 nr 42 poz. 217)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 26 października 2010 r. w sprawie protokołu postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (Dz.U. 2010 nr 223 poz. 1458)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 kwietnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonywania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. 2010 nr 72 poz. 464)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 marca 2010 r. w sprawie regulaminu postępowania przy rozpoznawaniu odwołań (Dz.U. 2010 nr 48 poz. 280)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U. 2010 nr 41 poz. 238)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie wzorów ogłoszeń zamieszczanych w Biuletynie Zamówień Publicznych (Dz.U. 2010 nr 12 poz. 69)•
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie wykazu usług o charakterze priorytetowym i niepriorytetowym (Dz.U. 2010 nr 12 poz. 68)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz.U. 2009 nr 226 poz. 1817)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych (Dz.U. 2009 nr 224 poz. 1796)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie kwot wartości zamówień oraz konkursów, od których jest uzależniony obowiązek przekazywania ogłoszeń Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich (Dz.U. 2009 nr 224 poz. 1795)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 10 września 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zakresu informacji zawartych w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach, jego wzoru oraz sposobu przekazywania (Dz.U. 2007 nr 175 poz. 1226)
• Rozporządzenie Prezesa Rady ministrów z dnia 9 lipca 2007 r. w sprawie wielokrotności kwoty bazowej stanowiącej podstawę ustalenia wynagrodzenia zasadniczego Prezesa, wiceprezesa oraz pozostałych członków Krajowej Izby Odwoławczej (Dz.U. 2007 nr 128 poz. 885)
• • Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 2 lipca 2007 r. w sprawie trybu przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego na członków Krajowej Izby Odwoławczej, sposobu powoływania komisji kwalifikacyjnej, a także szczegółowego zakresu postępowania kwalifikacyjnego (Dz.U. 2007 nr 120 poz. 820)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 sierpnia 2006 r. w sprawie zakresu informacji zawartych w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach, jego wzoru oraz sposobu przekazywania (Dz.U. 2006 nr 155 poz. 1110)
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 sierpnia 2006 r. w sprawie organów właściwych do występowania do Komisji Europejskiej z wnioskiem o stwierdzenie prowadzenia działalności na rynku konkurencyjnym, do którego dostęp nie jest ograniczony (Dz.U. 2006 nr 147 poz. 1063)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 22 kwietnia 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. 2005 nr 75 poz. 664)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego (Dz.U. 2004 nr 202 poz. 2072)
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 maja 2004 r. w sprawie określenia metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego, obliczania planowanych kosztów prac projektowych oraz planowanych kosztów robót budowlanych określonych w programie funkcjonalno-użytkowym (Dz.U. 2004 nr 130 poz. 1389)
• Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 22 marca 2004 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia przewodniczącego, wiceprzewodniczącego i pozostałych członków Rady Zamówień Publicznych (Dz.U. 2004 nr 49 poz. 470)

oraz:

• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 213/2008 z dnia 28 listopada 2007 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień (CPV) oraz dyrektywy 2004/17/WE i 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące procedur udzielania zamówień publicznych w zakresie zmiany CPV

Opis hasła

Zasada uczciwej konkurencji stanowi najważniejszą zasadę prowadzenia i rozstrzygania postępowań przetargowych umożliwiając każdemu zainteresowanemu podmiotowi równy dostęp do informacji o zamówieniach oraz do samych zamówień. Zasadę tą realizują różne szczegółowe zapisy ustawy, w tym m.in. opis warunków udziału w postępowaniu (hiperłącze) (art. 22 ust. 2), sposób przekazywania oświadczeń, wniosków, zawiadomień oraz informacji (art. 27 ust. 3) czy opis przedmiotu zamówienia (art. 29 ust. 2). Ponadto niekiedy poszczególne tryby przetargowe narzucają minimalną liczbę potencjalnych wykonawców, tak aby gwarantowało to zachowanie zasady uczciwej konkurencji.
Zasada ta obowiązuje na każdym etapie prowadzonego postępowania – na etapie przygotowania (opracowanie SIWZ, powołanie komisji przetargowej czy sądu konkursowego i in.), jak i prowadzenia postępowania. Zamawiający musi przestrzegać również ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

W ramach realizacji zasady uczciwej konkurencji zamawiający zobowiązany jest przestrzegać zapisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji definiuje czyn nieuczciwej konkurencji: Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. W przepisie art. 3 ust. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji zdefiniowano przykładowe czyny nieuczciwej konkurencji tj. wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów albo usług, wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy, naśladownictwo produktów, pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie, utrudnianie dostępu do rynku, przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną, a także nieuczciwa lub zakazana reklama, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej.

Rażąco niska cena

Szczególnym przypadkiem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie dostępu do rynku poprzez zaniżenie ceny poniżej kosztów wytworzenia towaru czy usługi czyli tzw. rażąco niska cena. Praktyczne trudności może sprawić ocena rażąco niskiej ceny w przypadku usług, których jedynym (lub zdecydowanie większościowym) kosztem jest koszt pracy ludzkiej a nie koszt zakupu towarów od innego podmiotu, szczególnie jeżeli praca ta może być wykonana przez jedną osobę.
Ocena czynu nieuczciwej konkurencji
Zamawiający samodzielnie ustala czy dane zachowanie wykonawcy stanowi czyn nieuczciwej konkurencji. Szczególnie często czynem nieuczciwej konkurencji będzie utrudnianie dostępu do rynku innym wykonawcom poprzez zaniżanie cen poniżej kosztów wytworzenia czyli tzw. rażąco niska cena. W sytuacji, gdy Zamawiający podejrzewa rażąco niską cenę zobowiązany jest zwrócić się do wykonawcy o wyjaśnienie. Jeżeli wyjaśnienia nie są zadawalające dla Zamawiającego wówczas ofertę należy odrzucić (art. 89 ust. 4). Również w pozostałych przypadkach czynów nieuczciwej konkurencji Zamawiający powinien samodzielnie ustalić czy dane zachowanie jest czynem nieuczciwej konkurencji.
Uzupełnieniem zasady uczciwej konkurencji jest zasada równego traktowania. Zasada ta oznacza, że każdy wykonawca posiada równe prawa. A zatem nie można dyskryminować wykonawców poprzez m.in.:
– narzucenie wymaganego statusu prawnego wykonawcy. Wykonawca nie musi być przedsiębiorcą. Również osoby fizyczne nie prowadzące działalności gospodarczej mogą być wykonawcami, a Zamawiający nie może ograniczyć dostępu tych osób;
– określenie miejsca siedziby wykonawcy;
– określenie okresu prowadzenia działalności gospodarczej
– osiąganych przychodów.
Nie narusza zasady równego traktowania i uczciwej konkurencji fakt zdefiniowania przez Zamawiającego warunków udziału w postępowaniu jeżeli warunki te związane są z przedmiotem zamówienia i są proporcjonalne do przedmiotu zamówienia.

Rozwój zagadnienia w kraju (głównie od 89 roku)

Obowiązująca po roku 1989 ustawa o zamówieniach publicznych z dnia 10 czerwca 1994 r. (Dz. U> 1994 nr 76 poz. 344 z późn. zm.) w art. 16 definiowała zasadę uczciwej konkurencji (Zamawiający obowiązany jest do traktowania na równych prawach wszystkie podmioty ubiegające się o zamówienie publiczne i do prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia w sposób gwarantujący zachowanie uczciwej konkurencji).
Od tego czasu zmianie uległy niektóre przepisy szczegółowe ustawy odnoszące się do tej problematyki, natomiast zasada uczciwej konkurencji pozostała w bardzo podobnym brzmieniu i jest przedmiotem przede wszystkim orzecznictwa i komentarzy.

Instytucje/punkty informacyjne

Urząd Zamówień Publicznych
www.uzp.gov.pl

Bibliografia

Ustawa Prawo zamówień publicznych wraz z aktami wykonawczymi
Prawo zamówień publicznych – komentarz pod redakcją Tomasza Czajkowskiego

Autor

Monika Maziarka