Definicja legalna:

Rada Działalności Pożytku Publicznego (RDPP) jest ciałem opiniodawczo-doradczym oraz pomocniczym ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego (Ministra Pracy i Polityki Społecznej). Do zadań Rady należy wyrażanie opinii w sprawach dotyczących ustawy, wyrażanie opinii o rządowych projektach aktów prawnych dotyczących działalności pożytku publicznego i wolontariatu, udzielanie pomocy i wyrażanie opinii w przypadku sporów między organami administracji publicznej a organizacjami pożytku publicznego, uczestniczenie w postępowaniu kontrolnym, dokonywanie analizy informacji o prowadzonych kontrolach i ich skutkach oraz rekomendowanie standardów realizacji zadań publicznych.

Umiejscowienie w systemie prawa: prawo o organizacjach pozarządowych

Aktualny stan prawny:

Funkcjonowanie RDPP regulują art. 35 – 41 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r., Nr 234, poz. 1536 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654.). Przepisy wykonawcze zawarte są w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej dnia 4 sierpnia 2003 roku w sprawie Rady Działalności Pożytku Publicznego (Dz. U. Nr 147 poz. 1431).

Opis:

Zakres regulacji ustawowych
W ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie uregulowane zostały podstawowe kwestie dotyczące działania RDPP, między innymi jej zadania (art. 35 i 38), sposób powoływania i odwoływania członków (art. 36), koszty funkcjonowania (art. 39), oraz zasady obsługi administracyjnej (art. 41).

Założenia ideowe
Opiniodawczo-doradczy i pomocniczy charakter Rady zawiera w sobie kilka ważnych dla dialogu obywatelskiego funkcji:

(1) funkcję reprezentacji – jako formę uczestnictwa w procesach decyzyjnych adekwatną do pełnionej roli w danym obszarze życia publicznego;

(2) funkcję polityczną – jako wyraz zdolności do artykulacji potrzeb oraz interesów danego środowiska;

(3) funkcję edukacyjną – jako płaszczyznę uczenia się sztuki dialogu i negocjacji;

(4) funkcję instrumentalną – jako wyraz wpływu na kształtowanie określonych decyzji w zakresie pożytku publicznego;

(5) funkcję integracyjną – jako szczególną formułę współpracy administracji publicznej i organizacji pozarządowych, komplementarną w stosunku do innych zinstytucjonalizowanych form dialogu społecznego;

(6) funkcje poznawczą – jako płaszczyznę realizacji i prezentacji dorobku naukowo-badawczego w zakresie pożytku publicznego;

(7) funkcję informacyjną – jako narzędzie komunikacji społecznej w realizacji Rada – opinia publiczna;

(8) funkcję kontrolną – jako szczególny element wśród instrumentów nadzoru.

 Powołanie członków
Zgłoszenie kandydatów na członków Rady następuje co najmniej na cztery miesiące przed upływem kadencji Rady. Kandydatów na członków RDPP zgłaszają ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego organy administracji rządowej, określając kwalifikacje rekomendowanych osób, które mogą być przydatne do wykonywania zadań członka Rady. Z kolei kandydatów na członków Rady, będących przedstawicielami jednostek samorządu terytorialnego zgłasza ministrowi strona samorządowa w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Natomiast w celu powołania członków Rady będących przedstawicielami organizacji pozarządowych, minister ogłasza w dwóch dziennikach o zasięgu krajowym oraz umieszcza na stronach internetowych swojego urzędu informację o przystąpieniu do procedury wyłaniania kandydatów na członków Rady.

Skład Rady
Rada składa się z 20 członków, w tym 5 przedstawicieli administracji rządowej, 5 przedstawicieli jednostek samorządu terytorialnego oraz 10 przedstawicieli organizacji pozarządowych. Członków Rady powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego. Kadencja Rady trwa 3 lata, jednak pierwsza trwała tylko 2 lata.
Uczestnictwo ekspertów w pracach RDPP
W pracach Rady mogą uczestniczyć – bez prawa głosu – inne osoby wskazane przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego albo zaproszone przez współprzewodniczących Rady z własnej inicjatywy lub na wniosek.

Częstotliwość posiedzeń
Posiedzenia Rady odbywają się w zależności od potrzeb, nie rzadziej jednak niż raz na dwa miesiące.

Instytucje/punkty informacyjne: www.ngo.pl, www.pozytek.gov.pl, www.isp.irg.pl/kompas

Rozwój sytuacji społeczno-prawnej po 1989 roku:

Inauguracyjne posiedzenie Rady Działalności Pożytku Publicznego odbyło się dnia 27 listopada 2004 roku. Utworzenie Rady, jako instytucji powołanej na mocy ustawy w celu prowadzenia sformalizowanego dialogu obywatelskiego na poziomie ogólnopolskim, stanowiło istotny krok w kierunku dalszego kształtowania dobrych praktyk współpracy oraz porozumienia administracji publicznej i organizacji pozarządowych. Pierwsza kadencja RDPP przypadała na lata 2003 – 2005, druga na lata 2006 – 2009. Decyzją Minister Pracy i Polityki Społecznej Jolanty Fedak, w dniu 29 kwietnia 2009 rokupowołana została RDPP trzeciej kadencji.

Bibliografia:

• ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r., Nr 234, poz. 1536 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej dnia 4 sierpnia 2003 roku w sprawi Rady Działalności Pożytku Publicznego (Dz. U. Nr 147 poz. 1431)
• Regulamin Rady (Uchwała Nr 2/2009 Rady Działalności Pożytku publicznego z dnia 17 lipca 2009 roku w sprawie regulaminu Rady)
• M. Arczewska: Nie tylko jedna ustawa. Prawo o organizacjach pozarządowych, Wydanie drugie, poszerzone i uaktualnione, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2009 J. Kopyra: Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2005
• M. Rymsza (red.): Współpraca sektora obywatelskiego z administracją publiczną, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2004
   

Autorka: dr Magdalena Arczewska

Doktor socjologii, prawnik; adiunkt w Instytucie Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego (od 2008), ekspert Instytutu Spraw Publicznych (od 2003), ekspert International Center for Not-for-Profit Law (ICNL) (od 2010), przewodnicząca Zespołu ekspertów do spraw opracowania standardów współpracy międzysektorowej, powołanego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej (2010), przewodnicząca Zespołu ekspertów ds. opracowania długofalowej polityki w zakresie rozwoju wolontariatu w Polsce, powołanego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej (2011), ekspert Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w zakresie oceny merytorycznej wniosków składanych w ramach Rządowego Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (od 2005), członek Komitetu Generalnego Międzynarodowego Stowarzyszenia Sędziów Sądów Nieletnich i Rodzinnych, Polskiego Towarzystwa Socjologicznego oraz European Cooperation Centre; laureatka I nagrody w X jubileuszowym konkursie Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych na najlepsze prace doktorskie w dziedzinie problemów pracy i polityki społecznej (2007). Specjalizuje się w tematyce dotyczącej polityki rodzinnej oraz współpracy administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi, autorka i współautorka kilkudziesięciu publikacji o tej tematyce.