Czas ochrony autorskich praw majątkowych

Data publikacji: 16.11.2011
Średni czas czytania 6 minut
drukuj

Autorskie prawa majątkowe (zob. – Autorskie prawa majątkowe) zostały ukształtowane przez ustawodawcę jako prawa terminowe. Oznacza to, że trwają tylko przez konkretny okres, a następnie wygasają. Po wygaśnięciu praw majątkowych do utworu trafia on do tzw. domeny publicznej, co oznacza, że można go swobodnie wykorzystywać bez ryzyka naruszenia monopolu autorskiego. Zgodnie z przepisem art. 36 polskiej ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autorskie prawa majątkowe gasną zasadniczo z upływem 70 lat od śmierci twórcy.

 

Umiejscowienie w systemie prawa

Prawo cywilne

Aktualny stan prawny

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, ze zm.), określana dalej w skrócie jako „pr. aut.”.

Opis

Problematykę czasu trwania autorskich praw majątkowych regulują przepisy zawarte w rozdziale 4 pr. aut. W świetle art. 36 powołanej wyżej ustawy, autorskie prawa majątkowe gasną zasadniczo z upływem 70 lat:

  • od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich – od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych;
  • w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany – od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość;
  • w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca – od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony – od daty jego ustalenia;
  • w odniesieniu do utworu audiowizualnego – od śmierci najpóźniej zmarłej z wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego.

Jeżeli bieg terminu wygaśnięcia autorskich praw majątkowych rozpoczyna się od rozpowszechnienia utworu, a utwór rozpowszechniono w częściach, odcinkach, fragmentach lub wkładkach, bieg terminu liczy się oddzielnie od daty rozpowszechnienia każdej z wymienionych części.

Zgodnie z treścią art. 39 pr. aut. czas trwania autorskich praw majątkowych liczy się w latach pełnych następujących po roku, w którym nastąpiło zdarzenie, od którego rozpoczyna się bieg wskazanego wyżej 70 letniego terminu.

Czas trwania autorskich praw majątkowych a autorskie prawa osobiste

W związku z tym, że autorskie prawa osobiste (zob. – Autorskie prawa osobiste) są bezterminowe, a wygasają tylko autorskie prawa majątkowe do utworu, należy pamiętać, że nawet wówczas, gdy dzieło trafia do tzw. domeny publicznej, należy w pełni respektować autorskie prawa osobiste przysługujące twórcy (chodzi w szczególności o oznaczanie utworu imieniem i nazwiskiem autora oraz nienaruszanie integralności dzieła).

Instytucje/punkty informacyjne

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
ul. Krakowskie Przedmieście 15/17
00-071 Warszawa
tel. (22) 42 10 100

Bibliografia

- Barta J., Błeszyński J., Czajkowska-Dąbrowska M., Grzeszak T., Grzybowski S., Kępiński M., Markiewicz R., Nowicka A., Poźniak-Niedzielska M., Preussner-Zamorska J., Traple E., Wojciechowska A., Wojnicka E., System Prawa Prywatnego. Prawo autorskie, tom 13, red. J. Barta, Warszawa 2007
- Barta J., Czajkowska-Dąbrowska M., Ćwiąkalski Z., Markiewicz R., Traple E., Prawo autorskie i prawa pokrewne – Komentarz, wydanie V, Wolters Kluwer 2011
- Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, wydanie II, Wolters Kluwer, Warszawa 2010
- Matlak A., Prawo autorskie w społeczeństwie informacyjnym, Zakamycze 2004

Autor : Andrzej Matlak

 Prof. dr hab. Andrzej Matlak, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; specjalista z zakresu prawa autorskiego i praw pokrewnych oraz prawa mediów. W 1991 r. ukończył z wyróżnieniem studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. W tym samym roku rozpoczął pracę naukową w Katedrze Prawa Autorskiego Instytutu Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej (obecna nazwa: Instytut Prawa Własności Intelektualnej) Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukończył Studium Podyplomowe Prawa Autorskiego, Wydawniczego i Prasowego oraz aplikację sądową. W 1997 r. obronił na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego rozprawę doktorską, w 2003 r. uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego , a w 2011 tytuł profesora nauk prawnych. Od 1998 r. jest członkiem Komisji Prawa Autorskiego. Pełni funkcję redaktora naczelnego czasopisma „Prace z Prawa Własności Intelektualnej”, wydawanego w ramach Zeszytów Naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest autorem ponad 50-ciu publikacji z zakresu prawa autorskiego i praw pokrewnych, prawa mediów oraz prawa cywilnego.