Umiejscowienie w systemie prawa

Prawo cywilne

Aktualny stan prawny

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, ze zm.), określana dalej w skrócie jako „pr. aut.”.

Opis

Z treści art. 29 ust. 1 pr. aut. wynika, że ustawodawca nie ograniczył korzystania z „prawa cytatu” tylko do określonych kategorii dzieł. Można więc prawo cytatu stosować w ramach różnych rodzajów utworów, np. literackich, naukowych, muzycznych, audiowizualnych, multimedialnych. W ramach prawa cytatu mogą być wykorzystywane tak polskie, jak i zagraniczne utwory.

Cytować można zarówno urywki rozpowszechnionych utworów, jak i drobne utwory w całości. Ustawodawca nie wprowadził żadnych konkretnych ograniczeń co do objętości cytowanych fragmentów, co oznacza, że o długości wykorzystywanej części utworu decyduje charakter jego eksploatacji. Oznacza to np., że dla zilustrowania wywodu naukowego na temat określonego stylu architektonicznego lub malarskiego można w przygotowywanej na ten temat własnej książce powołać takie fotografie konkretnych budowli lub obrazów, jakie są niezbędne, aby czytelnik zrozumiał, o czym pisze autor, opisując dane style artystyczne. W praktyce należy jednak pamiętać, aby ograniczać wykorzystywane fragmenty innych twórców do niezbędnego minimum. W świetle bowiem art. 35 pr. aut. dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy.

Korzystanie – w ramach prawa cytatu – z drobnego utworu lub urywków rozpowszechnionych utworów nie wymaga zgody twórcy wykorzystywanego utworu ani zapłaty wynagrodzenia z tego tytułu. Konieczne jest jednak wskazanie twórcy i źródła cytowanego dzieła. Zgodnie z przepisem art. 34 pr. aut. można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku, „pod warunkiem wymienienia imienia i nazwiska twórcy oraz źródła”. Przyjęto jednak zasadę, że podanie twórcy i źródła powinno uwzględniać istniejące możliwości.

Instytucje/punkty informacyjne

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
ul. Krakowskie Przedmieście 15/17
00-071 Warszawa
tel. (22) 42 10 100

Bibliografia

- Małek L., Cytat w świetle prawa autorskiego, Wolters Kluwer, Warszawa 2011
- Barta J., Błeszyński J., Czajkowska-Dąbrowska M., Grzeszak T., Grzybowski S., Kępiński M., Markiewicz R., Nowicka A., Poźniak-Niedzielska M., Preussner-Zamorska J., Traple E., Wojciechowska A., Wojnicka E., System Prawa Prywatnego. Prawo autorskie, tom 13, red. J. Barta, Warszawa 2007
- Barta J., Czajkowska-Dąbrowska M., Ćwiąkalski Z., Markiewicz R., Traple E., Prawo autorskie i prawa pokrewne – Komentarz, wydanie V, Wolters Kluwer 2011
- Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, wydanie II, Wolters Kluwer, Warszawa 2010
- Matlak A., Prawo autorskie w społeczeństwie informacyjnym, Zakamycze 2004
- Niżankowska A., Prawo do integralności utworu, Wolters Kluwer, Warszawa 2007

Autor : Andrzej Matlak
 

Prof. dr hab. Andrzej Matlak, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego; specjalista z zakresu prawa autorskiego i praw pokrewnych oraz prawa mediów. W 1991 r. ukończył z wyróżnieniem studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. W tym samym roku rozpoczął pracę naukową w Katedrze Prawa Autorskiego Instytutu Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej (obecna nazwa: Instytut Prawa Własności Intelektualnej) Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ukończył Studium Podyplomowe Prawa Autorskiego, Wydawniczego i Prasowego oraz aplikację sądową. W 1997 r. obronił na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego rozprawę doktorską, w 2003 r. uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego , a w 2011 tytuł profesora nauk prawnych. Od 1998 r. jest członkiem Komisji Prawa Autorskiego. Pełni funkcję redaktora naczelnego czasopisma „Prace z Prawa Własności Intelektualnej”, wydawanego w ramach Zeszytów Naukowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest autorem ponad 50-ciu publikacji z zakresu prawa autorskiego i praw pokrewnych, prawa mediów oraz prawa cywilnego.