W ramach obchodów 150. rocznicy powstania Muzeum Miasta Zgierza przygotowało wystawę, której tematyka odnosi się głownie do działań „partii” powstańczych w okolicach Zgierza. W tytule wystawy zawarte są dwie ważne nazwy miejscowości: Dobra i Dalików. W pobliżu tych miejscowości rozegrały się największe i najważniejsze bitwy w okolicach Zgierza. Wystawę można oglądać do 31 lipca 2013 roku.

Do pierwszego starcia między wojskami carskimi a powstańcami doszło 24 lutego 1863 r.  Na polach pod wsią Dobra rozbita została nowo sformowana „partia powstańcza” dowodzona przez doktora Józefa Dworzaczka.  Większość ochotników pochodziła z Łodzi i Zgierza oraz okolicznych dworów i wsi.  Bitwa ta ma swoich tragicznych bohaterów – Mariannę i Konstantego Piotrowiczów. Marianna poległa na polu bitwy pod Dobrą. Otoczona przez kozaków, do końca broniła się rewolwerem i kosą. Konstanty – śmiertelnie ranny, zmarł w szpitalu w Łodzi. Małżonkowie pochowani zostali w rodzinnym grobowcu Piotrowiczów.

Po bitwie pod Wolą Cyrusową połączone oddziały kapitanów Konstantego Sokołowskiego ”Pioruna” i Stanisława Szumlańskiego pod dowództwem mjr. Roberta Skowrońskiego zmierzały na zachód w stronę Kalisza.  W pobliżu Dalikowa powstańców dogoniła grupa wojsk rosyjskich dowodzoną przez gen. Mikołaja Krasnokutskiego.

10 września 1863 r. doszło do krwawej kilkugodzinnej bitwy, w której powstańcy ponieśli klęskę. Po wygranej bitwie Rosjanie dobijali rannych a wieś Dalików, wraz z kościołem i folwarkiem, została spalona. Podczas pacyfikacji zginęło wielu rannych powstańców oraz mieszkańców wsi. Wśród zamordowanych był m.in. proboszcz – ks. Walenty Kasperski. Po bitwie pod Dalikowem kończy się działalność zbrojnych „partii” powstańczych w okolicach Zgierza.

W salach ekspozycyjnych Muzeum Miasta Zgierza prezentujemy eksponaty związane z poprzedzającym powstanie wybuchem polskiego patriotyzmu oraz krwawo tłumionymi manifestacjami patriotycznymi. Jednak większość eksponatów stanowią pamiątki związane z Powstaniem Styczniowym. Są to m.in.:  broń palna – biała, wyposażenie wojskowe, amunicja, fotografie, pocztówki, grafiki, dokumenty, periodyki oraz biżuteria patriotyczna. Większość eksponatów pochodzi ze zbiorów Pana Wojciecha Bryszewskiego.

Ważnym „tłem” uzupełniającym ekspozycję, są obrazy autorstwa artysty Pana Aleksego Matczaka. Oddają one znakomicie „ducha” oraz dramaturgię tamtych wydarzeń. Autora obrazów – mieszkającego w położonych nieopodal Dalikowa Idzikowicach – można nazwać „strażnikiem tamtych dni”. Spod jego pędzla wyszedł cykl obrazów przedstawiających wydarzenia z Powstania Styczniowego.

Wystawę dopełniają plansze z tekstami, zdjęciami oraz planami ukazującymi przebieg powstania na „Ziemi Zgierskiej”.

EKSPONATY I OBRAZY POCHODZĄ  ZE ZBIORÓW:

WOJCIECHA  BRYSZEWSKIEGO

ALEKSEGO  MATCZAKA

MUZEUM  MIASTA  ZGIERZA

źródło: materiały Muzeum Miasta Zgierza