Ustawienia i wyszukiwarka
POSTWIELKANOCNY?
Czy przedrostek post- możemy dołączyć do każdego przymiotnika?
Przedrostek post- niesie znaczenie następczości, wskazuje na to, że dane zjawisko występuje lub występowało później niż to wskazane przez podstawę, np. postindustrialny – ‘występujący po okresie industrializacji’, postkomunizm – ‘okres po upadku komunizmu’, postglacjał – ‘okres następujący po zlodowaceniu’.
Przedrostek post- przejęliśmy bezpośrednio z łaciny, w której przyimek post oznacza ‘po (czymś); poza, wstecz, z tyłu’. W polszczyźnie przedrostek post- „tworzy nazwy i określenia osób, rzeczy i zjawisk, które występują później od czegoś lub są późniejszą formą czegoś” [ISJP] i może być przyłączany zarówno do przymiotników, jak i do rzeczowników. Jego łacińska proweniencja sprawia, że świetnie się nadaje do tworzenia terminów w specjalistycznych odmianach polszczyzny i w stylu naukowym, ale nie najlepiej się sprawdza w codziennym, zarówno starannym, jak i potocznym języku. Lepiej również nie dołączać go do podstaw rodzimych – w tej funkcji sprawdzi się swojski przedrostek po-. Lepiej będzie brzmieć forma: okres powielkanocny (czyli ten, który następuje po Wielkanocy) niż: okres postwielkanocny. Lepiej będą brzmieć i wyglądać przymiotniki: pourodzinowy, poimieninowy, poświąteczny niż: posturodzinowy, postimieninowy, postświąteczny (te ostatnie – rozdzielnie zapisane – będą mieć zupełnie inne znaczenia: post urodzinowy, post imieninowy i post świąteczny na Facebooku).
[NSPP; WSPP; SO PWN; SJP PWN; ISJP; PJ PWN; Baza CKS]