„Siędę i z ponika pragnienie ugaszę, odkiełznam konika i puszczę na paszę” – pisał Mickiewicz, a jeszcze przed nim Trembecki: „Spuszczając się w niziny, dobiegłem ponika, który hojnie z otworów kamiennych wynika”. Znamy to słowo tylko z literatury i, czytając, zwykle domyślamy się, że ów PONIK to jakiś strumyk czy potoczek. I, z grubsza rzecz biorąc, to prawda. Jednak PONIK to strumyczek szczególnego rodzaju: to taki ciek, który nie łączy się z innymi – wytryska ze źródełka, by w jakimś innym miejscu zniknąć ponownie pod ziemią (czyli PONIKNĄĆ). PONIK to także samo miejsce, w którym strumyk znika pod ziemią (stąd też nazwy miejscowe: Ponik, Poniki, Ponikła i in.).