Inauguracja festiwalu Eufonie: Od Austro-Węgier do Współczesności

Data publikacji: 16.11.2022
Średni czas czytania 11 minut
drukuj

Narodowe Centrum Kultury po raz czwarty zaprasza na święto muzyki Europy Środkowo-Wschodniej. Podczas tegorocznej edycji festiwalu Eufonie w dn. 18 – 26 listopada w salach koncertowych Warszawy, na antenie radiowej Dwójki i online zabrzmi muzyka Od Austro-Węgier do współczesności w wykonaniu ok. 600 artystów, w tym Symfoników Wiedeńskich, którzy otworzą festiwal. W programie 13 koncertów, a wśród nich trzy światowe prapremiery utworów zamówionych na festiwal oraz trzy polskie premiery, w tym VIII Symfonii Walentyna Sylwestrowa, najwybitniejszego żyjącego kompozytora ukraińskiego, specjalnego gościa Eufonii, który osobiście weźmie udział w festiwalu.

Motyw przewodni Eufonii stanowi muzyka Austro-Węgier – wielonarodowej monarchii, która wywarła ogromny wpływ na kulturę całej Europy, ale usłyszymy również muzykę dawną i współczesną. Program festiwalu wykracza bowiem poza chronologię cesarstwa - jego kultura stanowi inspirację do eksplorowania muzyki skomponowanej także we wcześniejszym i późniejszym okresie. Muzyczną podróż po terenach Austro-Węgier, ale też krajach ościennych, rozpoczniemy dwa stulecia przed ustanowieniem monarchii, a zakończymy w 2022 r.

Tegoroczny festiwal to nie tylko muzyczna podróż do czasów monarchii austro-węgierskiej – w tym wybitni wiedeńscy kompozytorzy i artyści, ale też muzyka dawna i współczesna w znakomitych wykonaniach. Przed nami dziewięć dni muzycznej uczty i trzynaście koncertów, podczas których będziemy odwoływać się do tradycji, rozkoszować klasyką i odkrywać nowe brzmienia i interpretacje. W najlepszych salach koncertowych Warszawy, ale też podczas transmisji internetowych i na antenie radiowej Dwójki zabrzmią piękne dźwięki znad Dunaju, Wełtawy, Sawy, Wisły oraz z górzystego Siedmiogrodu.

Podczas Eufonii przed publicznością zaprezentują się muzycy z 12 krajów, w tym 5 orkiestr symfonicznych, 7 zespołów, w tym ensemble specjalnie stworzony na festiwalową prapremierę oraz 7 znakomitych solistów i  9 śpiewaków - łączenie ok. 600 artystów. Zaproszenie do udziału w festiwalu przyjęli znakomici kompozytorzy, instrumentaliści, wokaliści i dyrygenci, w tym m.in.: Symfonicy Wiedeńscy z Omerem Meirem Wellberem, Andrzej Boreyko, Jan Lisiecki, Piotr Sałajczyk, Antonii Baryshevsky, Marc Coppey z Zagreb Soloists, László Fassang, Miranda Liu w składzie Kwartetu V4, Javier Zafra, Pavol Breslik, Ars Antiqua Austria, Orkiestra Państwowej Filharmonii Transylwanii w Kluż-Napoka pod dyrekcją Gabriela Bebeşelei, Capella Cracoviensis, czy słowacka kompozytorka Iris Szeghy, która powraca do Polski po ok. 30 latach, a jej nowy utwór napisany dla Kwartetu V4 podczas Eufonii będzie miał premierę polską (25.11, godz. 19.30, Sala Koncertowa Nowa Miodowa). 

Zaproszenie Narodowego Centrum Kultury do udziału w festiwalu przyjął Maestro Walentyn Sylwestrow – uznawany przez wielu muzykologów i krytyków muzycznych za najwybitniejszego żyjącego kompozytora ukraińskiego. Maestro będzie honorowym gościem  Eufonii. W czwartek, 24.11, o godz. 19.30 w Filharmonii Narodowej orkiestra NOSPR pod dyrekcją Andrzeja Boreyki wykona VIII Symfonię. Będzie to premiera tego dzieła w Polsce. Warto przypomnieć, że niedawno, 9 października br. Walentyn Sylwestrow został uhonorowany jedną z najbardziej prestiżowych europejskich nagród muzycznych Opus Klassik za dorobek życia. Podczas berlińskiej gali laudację na cześć laureata wygłosiła niemiecka minister kultury Claudia Roth.

Obecność Mistrza Walentyna Sylwestrowa będzie kontynuacją dobrej tradycji zapoczątkowanej podczas pierwszej edycji Eufonii, którą zaszczycił swoją obecnością Arvo Pärt. Jeden z najwybitniejszych współczesnych kompozytorów odznaczony został wówczas złotą Glorią Artis oraz uhonorowany doktoratem honoris causa Warszawskiego Uniwersytetu Muzycznego im. F. Chopina. W festiwalu Eufonie osobiście uczestniczył też nieodżałowany Mistrz Krzysztof Penderecki.

Rok 2022 jest naznaczony wojną w Ukrainie, dlatego w tym roku wątek ukraiński podczas festiwalu będzie miał szczególny wydźwięk. Podczas pierwszego koncertu muzyki ukraińskiej obok kompozycji W. Sylwestrowa zaprezentujemy Koncert fortepianowy c-moll „Słowiański” Borysa Latoszyńskiego, wykładowcy Sylwestrowa, z udziałem utalentowanego ukraińskiego pianisty Antonii’ego Baryshevskyi’ego oraz utwór Olega Bezborodko.  Muzyka ukraińska zabrzmi też w wyjątkowym projekcie podczas finałowego spotkania. 26.11, o godz. 19.30 w Filharmonii Narodowej odbędzie się koncert Fusionfonia. Muzyka ziemi ukraińskiej, łączący ukraiński folklor z muzyką jazzową, klasyczną i elektroniczną.

Polecamy też festiwalową prapremierę (25.11, godz. 22.00): utwór Mesjasz wg Schulza trójmiejskiego kompozytora Stefana Wesołowskiego (m. in. współautora muzyki do poruszającego filmu Sala samobójców), który zainspirował się niewydaną, zaginioną powieścią Bruno Schulza. W ensemble’u stworzonym przez Wesołowskiego specjalnie na wykonanie dzieła znaleźli się znakomici śpiewacy i instrumentaliści – w tym m.in. Royal String Quartet.

Dzięki środkom MKiDN oraz Mecenasa PKN Orlen organizatorzy oferują bilety w bardzo przystępnych cenach. Osoby spoza Warszawy, zainteresowane festiwalem mogą oglądać koncerty w internecie – większość z nich (10) zostanie udostępniona w bezpłatnym streamingu. Będzie też możliwość wysłuchania kilku koncertów na antenie Programu Drugiego Polskiego Radia. Obcowanie z muzyką w sali koncertowej, w gronie innych melomanów jest wyjątkowym przeżyciem – prawdziwym świętem muzyki i do takiego delektowania się dźwiękami zachęcamy w pierwszej kolejności. Jeśli jednak nie mamy możliwości osobistego uczestniczenia w koncercie, skorzystajmy z dobrodziejstw Internetu i zaprośmy bliskich do wspólnego, domowego słuchania.

Tegoroczne Eufonie zainauguruje 18 listopada o godz. 19.30 występ znakomitej Wiener Symphoniker, założonej w czasach Austro-Węgier, na progu dwudziestego wieku, w repertuarze stanowiącym kwintesencję tegorocznej edycji festiwalu: od kompozycji W. A. Mozarta - XVIII-wiecznej, ale niezmiennie zachwycającej, przez G. Mahlera – muzycznego geniusza c.k. monarchii, po współczesne, autorstwa P. Eötvösa (pierwsze polskie wykonanie). Z Wiedeńskimi Symfonikami Koncert fortepianowy nr 21 C-dur W. A. Mozarta zagra jako solista Jan Lisiecki nazywany „poetą fortepianu”. W kolejnych dniach będziemy obserwować muzyczne pejzaże Czech, Rumunii, Słowacji, Ukrainy, Węgier i Polski.

18 listopada (piątek) 19.30, Filharmonia Narodowa, Sala Koncertowa

Peter Eötvös: Dialoge mit Mozart - Da capo für Orchester

Wolfgang Amadeus Mozart: Koncert fortepianowy nr 21 KV 467

***

Gustav Mahler: V Symfonia

_______
Jan Lisiecki - fortepian

Wiener Symphoniker

Omer Meir Wellber - dyrygent

Znał orkiestrę jak mało kto. Za życia doceniony jako wybitny dyrygent, komponował jedynie w przerwie między sezonami, określając się jako Ferienkomponist. Gustav Mahler dziś uznawany jest za jednego z najwybitniejszych symfoników w historii. W napisanej latem 1901 roku V Symfonii, przejście od ciemnego, żałobnego charakteru do triumfalnej atmosfery odzwierciedla zmiany w życiu osobistym kompozytora, w którym źródłem silnych i burzliwych emocji było uczucie do poznanej zimą przyszłej żony kompozytora —  Almy Schindler (później Mahler).

Wolfgang Amadeusz Mozart pozostawił, mimo krótkiego życia, bogatą i różnorodną spuściznę. Na przekór aktywnej działalności wirtuozowskiej, podjął się pisania koncertów fortepianowych stosunkowo późno. Ukończony zaledwie kilka godzin przed premierą Koncert fortepianowy KV 467 ­– przepełniony wdziękiem i wirtuozerią – jest jednym z najbardziej lubianych przez publiczność. Echo mozartowskiego geniuszu usłyszymy również w otwierającym festiwal, napisanym w 2016 roku przez Petera Eötvösa Dialoge mit Mozart – Da capo für Orchester.

18 listopada (piątek) 22.00, Teatr Palladium

Małe Instrumenty: Composers / Compobirds*

autorskie interpretacje utworów z regionu Austro-Węgier oraz kompozycje zainspirowane śpiewem ptaków

________

Paweł Romańczuk

Iwona Sztucka

Justyna Skoczek

Tomasz Szczepaniak

Od wieków ptaki są przedmiotem fascynacji twórców. Echa oczarowania ich śpiewem możemy usłyszeć w XIII w. kanonie Sumer is icumen in, w scenie nad strumieniem z VI symfonii F-dur „Pastoralnej” op. 68 Ludwiga van Beethovena, czy w twórczości Oliviera Messiaena. Stały się one też inspiracją dla grupy Małe Instrumenty, która obok autorskich interpretacji utworów z regionu Austro-Węgier, zaprezentuje podczas Eufonii kompozycje natchnione ptasim śpiewem. Koncert grupy Małe Instrumenty to światowa prapremiera. Projekt został przygotowany na specjalne zamówienie festiwalowe. Zespół wciąż eksperymentuje i w poszukiwaniu nowych brzmień wykorzystuje oryginalne obiekty muzyczne.

www.eufonie.pl