Hatti Vatti, czyli czerpiąc z różnych czasów i gatunków

Ubiegłoroczna płyta projektu Hatti Vatti nieprzypadkowo nosi tytuł Zeit. Zawiera bowiem muzykę tworzoną jakby poza czasem. A jej motorem napędowym jest polska specjalność – jazz.

Kiedy w połowie lat 80. w belgijskim mieście Ghent Renaat Vandepapeliere i Sabine Maes zakładali niezależną wytwórnię R&S, mającą wydawać muzykę taneczną, na pewno nie spodziewali się, że pod koniec dekady stanie się ona forpocztą muzycznej rewolucji, która dała nam techno, IDM i ambient. To właśnie w jej katalogu pojawiły się pierwsze nagrania takich artystów, jak Joey Beltram, Aphex Twin, Biosphere czy Model 500, które zdefiniowały nowoczesną wersję klubowej elektroniki. Po kilkuletniej przerwie, na początku XXI wieku, R&S wznowił działalność w Londynie, koncentrując się na rodzącej się wtedy scenie bass music, czego efektem były płyty Jamesa Blake’a, Nicolasa Jaara czy Djrum. W zeszłym roku do tego prestiżowego grona dołączył pierwszy polski artysta – Hatti Vatti.

Pod szyldem tym kryje się działający w Gdańsku producent i muzyk Piotr Kaliński, który zaczynał od klubowej elektroniki, wyrastającej z dubstepu i dub-techno. Jako Hatti Vatti zadebiutował w 2009 roku, ale pierwszy album wydał dopiero cztery lata później. O ile Algebra była efektem dźwiękowych wojaży artysty po Bliskim Wschodzie, tak Worship Nothing koncentrował się wokół bardziej klubowych odmian dubu. Z kolei Szum eksplorował rejony podszytego glitchem IDM-u.

Aby zaprezentować materiał z ostatniego z tych albumów na żywo, Kaliński zaangażował do współpracy dwóch jazzowych muzyków – basistę Pawła Stachowiaka i perkusistę Rafała Dutkiewicza. Zespołowe granie tak spodobało się gdańskiemu twórcy, że postanowił pójść za ciosem i stworzyć materiał na nową płytę Hatti Vatti w tej właśnie formule. Tak też się stało, a poza wspomnianą sekcją rytmiczną do muzyków dołączył saksofonista Piotr Chęcki.

— Musiałem tworzyć szkielety utworów z pilotowymi partiami niektórych instrumentów. Później je usuwałem, a zespół dogrywał swoje pomysły w dane miejsce na bazie wcześniejszych, luźnych koncepcji. Przypominało to bardziej redukcję niż dodawanie

kolejnych dźwięków, co jest ciekawym rozwiązaniem, bo na ogół działa się odwrotnie – dogrywa się różne partie — tłumaczy Kaliński w serwisie Soundrive*.

Kiedy materiał był gotowy, gdański artysta wysłał go do wytwórni R&S, z właścicielami której był w kontakcie od dekady. Co jakiś czas podsyłał im swoje demówki, aż wreszcie muzyka przygotowana z trzema jazzmanami spodobała się na tyle, że postanowili ją wydać. Kolejka wykonawców czekających na płytę w R&S była spora, materiał firmowany szyldem Hatti Vatti musiał więc odczekać swoje. Trwało to aż trzy lata – i wreszcie w zeszłym roku trafił on na krążek Zeit.

Dziewięć znajdujących się na nim nagrań łączy różne fascynacje muzyczne Kalińskiego – od eksplorowanego wcześniej dubu, przez syntezatorowy ambient i kosmische musik, po nowocześnie pojmowany jazz. To muzyka stworzona jakby poza czasem: oto psychodeliczna partia gitary rodem z końca lat 60. spotyka tu syntezatorowe arpeggio wyjęte z lat 70. i japońską elektronikę z lat 80., a wszystko to dzieje się w ramach jednej kompozycji. Do tego większość utworów ma rozwichrzoną strukturę, łącząc odmienne rytmy, brzmienia i nastroje. Mimo to muzyka zachowuje spójny charakter.

— Nigdy nie chciałem nagrać płyty, w której jazz łączy się z elektroniką na prostym poziomie. Takie rzeczy były już w latach 90. i zupełnie nie przetrwały próby czasu. Sam chciałem stworzyć coś, co będzie – przynajmniej dla mnie – zmianą myślenia i słuchania dzięki czerpaniu zewsząd inspiracji — podkreśla Kaliński w serwisie Going. More**.

Sensację, jaką wywołało w polskim światku nowej muzyki wydanie Zeit w R&S, można porównać z tą, jaka stała się udziałem debiutu Skalpela w barwach Ninja Tune dwie dekady temu. I wtedy, i teraz, motorem napędowym sukcesu okazał się polski jazz.

Paweł Gzyl

* Hatti Vatti: Gatunki muzyczne są archaiczne, wywiad Jarosława Kowala z Piotrem Kalińskim, 04.12.2024, Soundrive, https://soundrive.eu/pl/article/5717/hatti-vatti-gatunki-muzyczne-sa-archaiczne (dostęp: 11.08.2025).

** Hatti Vatti w legendarnej wytwórni, z trójką muzyków u boku i świeżymi pomysłami. Skąd te zmiany?, wywiad Stanisława Brysia z Hatti Vatti, 12.12.2024, Going. More, https://goingapp.pl/more/hatti-vatti-zeit-wywiad-2024-rs-records/ (dostęp: 11.08.2025).