Debatują: Agnieszka Holland, prof. Elżbieta Jabłońska, Dorota Masłowska, Jakub Skrzywanek, Jakub Stokalski
Prowadzenie: Edwin Bendyk
Goście specjalni: Serhij Żadan, Tetiana Pyłypczuk (zdalnie)

Tematem debaty będzie wyobraźnia wobec współczesności i przyszłości. W nowym czasie potrzebujemy nie tylko namysłu nad znaczeniem i perspektywami rozwoju kultury, ale przede wszystkim całościowej, otwartej i śmiałej wizji przyszłości Polski. Wizji obejmującej wielość i różnorodność doświadczeń i praktyk naszego podzielonego społeczeństwa. Wizji opartej na prawach człowieka i szacunku dla środowiska. W czasach wielu niepokojów i zagrożeń, to właśnie kultura jest stawką przyszłości. To ona tworząc idee, godząc języki, wzmacniając wartości, poprzez swoją kreatywną siłę pomoże nam przyszłość rozpoznać i budować.

---

Agnieszka Holland - reżyserka filmowa i teatralna, scenarzystka filmowa i aktorka, od grudnia 2020 przewodnicząca Europejskiej Akademii Filmowej.

prof. Elżbieta Jabłońska - artystka wizualna, podejmująca ironiczną grę z przypisywanymi jednostce rolami społecznymi, mechanizmami funkcjonowania instytucji sztuki, poddająca refleksji zaangażowanie społeczne w obszarze sztuki. Jej twórczość wpisywana jest często w obręb sztuki feministycznej czy postfeministycznej. Tworzy głównie instalacje, fotografie, performance oraz działania czasowo-przestrzenne. Traktuje dzieło sztuki jako obiekt relacyjny, którego sens i znaczenie może podlegać zmianom i negocjacji. Aktualnie koncentruje się na gestach artystycznych, które zachęcają do działania, do budowania chwilowej wspólnoty, tworzenia pola wzajemnej komunikacji i porozumienia rezygnując tym samym z produkcji materii, a czasem również z własnego autorstwa. Profesora na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Brała udział w wielu wystawach zbiorowych i indywidualnych. Laureatka nagrody Spojrzenia (2003 r.) oraz Nagrody im. Katarzyny Kobro (2023 r.). Prezeska Fundacji W788.

Jakub Skrzywanek - reżyser, twórca instalacji performatywnych. Od 2024 dyrektor artystyczny Narodowego Starego Teatru w Krakowie i kurator programu międzynarodowego teatru VabaLava w Estonii. W latach 2022- 24 dyrektor artystyczny Teatru Współczesnego w Szczecinie. Laureat wielu nagród min.: Grand Prix Festiwalu Pierwszy Kontakt w Toruniu i M-Teatr w Koszalinie, „Lauru Konrada” na Festiwalu Interpretacje, nagrody Festiwalu „Kontakt” w Toruniu i Międzynarodowego Festiwalu „Boska Komedia”, oraz Paszportu Polityki Za rok 2022.

 

 

 

Jakub Stokalski – projektant i reżyser gier. Główny projektant Frostpunka, Frostpunk: The Last Autumn oraz ich wersji konsolowych. Dyrektor designu i współreżyser Frostpunka 2. 

 

 

 

 

 

Dorota Masłowska - pisarka, dramatopisarka, felietonistka, kompozytorka, piosenkarka, producentka muzyczna, laureatka Nagrody Literackiej „Nike” (2006).

Prowadzenie: Edwin Bendyk - dziennikarz i publicysta, wykładowca w Collegium Civitas i w Centrum Nauk Społecznych PAN. Od czerwca 2020 prezes zarządu Fundacji im. Stefana Batorego.

Debatują: Hanna Wróblewska, prof. Marek Krajewski, Joanna Mytkowska, dr Joanna Zięba, Maciej Żywno.
Prowadzenie: prof. Iwona Kurz.
Miejsce i godzina debaty: Teatr Dramatyczny - Scena główna,  7.11.2024, godz. 15.00

Rozmowa poprzedzona diagnozą stanu obecnego przygotowaną przez zespół badawczy współKongresu Kultury, oprze się na założeniu – wbrew niektórym stanowiskom po 1989 roku (łącznie z najsłynniejszym, że „kultura obroni się sama”) – że i społeczeństwo, i państwo potrzebują polityki kulturalnej. Potrzebują jej przynajmniej w tej mierze, w jakiej potrzebują uwspólnionej (co nie znaczy, że zgodnej) przestrzeni komunikacyjnej. Jak ją budować? Jak zadbać o to, żeby polityka kulturalna nie mogła nikomu służyć jako narzędzie ograniczania wolności twórczej? Jak sprawiedliwie dzielić zasoby, dbać o dobrostan twórców i odbiorców, upowszechniać i udostępniać kulturę?

---

Hanna Wróblewska – Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

 

 

 

 

 

prof. Marek Krajewski - socjolog, profesor zwyczajny, zatrudniony na Wydziale Socjologii UAM w Poznaniu. Autor licznych artykułów oraz książek dotyczących współczesnej kultury, sztuki i edukacji kulturowej. Kurator Zewnętrznej Galerii AMS (1998-2004) oraz pomysłodawca projektu „Niewidzialne miasto” (www.niewdzialnemiasto.pl ). Współtwórca programu Bardzo Młoda Kultura oraz projektu Archiwum Badań nad Życiem Codziennym (www.archiwum.edu.pl)

 

 

Joanna Mytkowska – kuratorka i historyczka sztuki. Od 2007 roku pełni funkcję Dyrektorki Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Wcześniej pracowała jako kuratorka w Centre Pompidou w Paryżu. Jest współzałożycielką Fundacji Galerii Foksal (1997). W 2005 roku była kuratorką Polskiego Pawilonu podczas 51. Biennale w Wenecji, gdzie prezentowała wystawę Powtórzenie Artura Żmijewskiego. Kuratorowała i współkuratorowała wystawy w Polsce i za granicą, m. in.: Nigdy więcej. Sztuka przeciw wojnie i faszyzmowi w XX i XXI wieku (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, 2019), Edi Hila. Malarz transformacji (MSN, 2018), Syrena herbem twym zwodnicza (MSN, 2017), Alina Szapocznikow, Sculpture Undone 1955–1972 (Centre d'Art Contemporain Wiels, Bruksela; Hammer Museum, Los Angeles; Museum of Modern Art, Nowy Jork, 2012–2013), Les promesses du passé (Centre Pompidou, Paryż, 2010), Niezgrabne przedmioty (MSN, 2009), Les Inquiets. Cinq artistes sous la pression de la guerre (Centre Pompidou, Paryż, 2008), Le Nuage Magellan (Centre Pompidou, Paryż, 2007) oraz Oskar Hansen. Sen o Warszawie (Fundacja Galerii Foksal, 2005).

dr Joanna Zięba - adiunktka w Instytucie Kultury Polskiej UW, współautorka programu studiów praktycznych sztuki społeczne, a wcześniej przez ponad dekadę członkini zespołu specjalizacji animacja kultury. Interesuje się tradycjami zaangażowania społecznego i procesami demokratyzacji, zwłaszcza społeczną historią instytucji kultury i polityk kulturalnych. Doświadczenie badawcze łączy z pracą w sektorze kultury - jako trenerka i tutorka w projektach społecznych oraz ekspertka w programach publicznych. Współzałożycielka Fundacji Nowej Wspólnoty, działającej na rzecz wzmacniania wspólnot i promowania dialogu społecznego w Polsce.

 

Maciej Żywno – Wicemarszałek Senatu RP. Jest pedagogiem, nauczycielem akademickim, animatorem społecznym i trenerem organizacji pozarządowych. Był także instruktorem ZHR. Jest strażakiem i ratownikiem OSP w Jurowcach, a także ratownikiem medycznym Grupy Granica na granicy polsko-białoruskiej.

 

 

Prowadzenie: Iwona Kurz – współinicjatorka i członkini Zespołu Programowego współKongresu Kultury, krytyczka i historyczka kultury, profesorka w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Zajmuje się historią nowoczesnej kultury polskiej w perspektywie wizualnej, kulturą wizualną oraz problematyką ciała i gender. Interesuje ją także kwestia polityk kulturalnych i działania w kulturze. Jako badaczka, edukatorka i ekspertka współpracuje z wieloma instytucjami kultury i organizacjami pozarządowymi. Współtwórczyni polityki kulturalnej m.st. Warszawy. Członkini Zespołu Programowego Forum Przyszłości Kultury.

Debatują: Justyna Mańkowska, Justyna Sobczyk, Marta Siciarek, Błażej Strzelczyk, Katarzyna Kotula (Ministra ds. Równości)
Prowadzenie: Taras Gembik

Zarówno polityka na szczeblu państwowym, jak i oddolna praktyka wielu instytucji kultury skupia się dziś na zauważaniu i włączaniu osób i grup dotychczas pozbawionych możliwości korzystania z kultury. Dostępność dla osób o odmiennej sprawności reguluje obecnie ustawa, ale problem jest znacznie szerszy i dotyczy także wielu innych grup osób, jak na przykład osoby neuroróżnorodne, migranckie, o niskim statusie ekonomicznym oraz kapitale kulturowym, w kryzysie bezdomności, czy mieszkające z dala od centrów kultury. Osoby uczestniczące w debacie na podstawie własnych doświadczeń określą istniejące bariery w dostępie do kultury i sposoby ich przekraczania, a także potrzeby i możliwe rozwiązania zwiększające dostępność na poziomie instytucjonalnym, lokalnym i państwowym.

---

Błażej Strzelczyk - dziennikarz, wydawca i pracownik społeczny. Pracował w „Tygodniku Powszechnym”, „Gazecie Wyborczej” i portalu Onet.pl. Od 2016 roku związany ze Wspólnotą „Chleb Życia”. Był kierownikiem domu dla osób bezdomnych w Medyni Głogowskiej, mieszkał w schronisku dla bezdomnych w Warszawie oraz w domu dla bezdomnych i chorych w Jankowicach w woj. świętokrzyskim, gdzie pracował jako opiekun osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi i fizycznymi. Ostatnio nakładem Wydawnictwa Czarne wydał zbiór rozmów „Moja żona głaszcze jeże. Rozmowy małżeńskie”.

Justyna Sobczyk - reżyserka, pedagożka teatru, założycielka Teatru 21, współtworzy zespół Centrum Sztuki Włączającej/ Teatr 21. Inicjatorka działań na polu pedagogiki teatru w Polsce, od 2005 związana z Instytutem Teatralnym, gdzie współkieruje studiami podyplomowymi pedagogika teatru.

 

Marta Siciarek - od kilkunastu lat w tematyce migracji i inkluzji. Zakładała Centrum Wsparcia Imigrantów i Imigrantek w Gdańsku, współautorka gdańskiego Modelu Integracji Imigrantów, w latach 2020-2022 koordynatorka regionalnej polityki migracyjnej Pomorza.
Obecnie współtworzy Instytut Miast Praw Człowieka, który pracuje z samorządami nad systemowym podejściem do inkluzji.  

 

 

 

Justyna Mańkowska - Pomysłodawczyni i wiceprezeska Fundacji na rzecz rozwoju audiodeskrypcji „Katarynka”. Inicjatorka Wrocławskich Standardów Dostępności Kultury i Wydarzeń i członkini Wrocławskiej Rady ds. Równego Traktowania. Współautorka portalu filmowego adapter.pl - pierwszego kanału audiowizualnego zaprojektowanego z myślą o odbiorcach z niepełnosprawnością słuchu i wzroku, który został uhonorowany nagrodą PISF. Szkoli i wspiera kadry kultury w projektowaniu dostępnych wydarzeń, organizatorka i propagatorka kina bez barier.

 

 

 

Taras Gembik - pracownik kultury. Koordynator Centrum Społeczności Romskiej w Warszawie. Od lipca 2021 roku współorganizuje Klub Antykryzysowy w Muzeum Sztuki Nowoczesnej dla osób w kryzysie bezdomności. Współtworzy kolektyw BLYZKIST (bliskość). Od początku pełnej inwazji Rosji na Ukrainę współtworzy solidarny dom kultury „Słonecznik” przy MSN. 

 

 

 

 

Katarzyna Kotula - Ministra ds. Równości

Debatują m. in.: Hanna Wróblewska, Jurand Drop, Aldona Machnowska-Góra, prof. Paweł Swianiewicz, Maria Zięba
Prowadzenie: Agnieszka Lichnerowicz.

Środki publiczne (państwowe i samorządowe) są podstawą finansowania kultury w Polsce. Co ciekawe, ponad 80 proc. z nich znajduje się samorządach, które boleśnie ucierpiały w ostatnich latach na wprowadzonych zmianach podatkowych. Niepubliczne źródła finansowania istnieją, ale tak jak mecenat są wciąż słabo rozwinięte. Palącą kwestią są niskie wynagrodzenia pracowników kultury i nasilający się odpływ wykwalifikowanych kadr. Problemem są także przestarzałe ramy prawne finansowania organizacji pozarządowych, które wielu z nich uniemożliwiają rozwój. Bez wątpienia należy wzmocnić sektor pozainstytucjonalny, niezależny w dostępie do środków.

Czy zatem system finansowania kultury nie powinien zostać przemyślany i być może skonstruowany na nowo, aby odpowiadał bieżącym potrzebom interesariuszy w polu kultury i gwarantował jej stabilność (w trudnych czasach post-pandemicznych, wojennych, kryzysowych i tak szybko rozwijającej się cyfryzacji), a w długofalowej perspektywie opierał się realizacji doraźnych celów politycznych? Rozmowa obejmie potencjalne mechanizmy finansowe, także te związane m.in. z VAT, CIT, czy podatkami lokalnymi i innymi opłatami np. turystycznymi. Rozmówcy sięgną do rozwiązań stosowanych w innych sektorach i krajach, jak np. celowe fundusze na kulturę, bon na kulturę, czy postulowana przez Koalicję miast dla kultury rządowa subwencja kulturalna dla samorządów. Rozmowa będzie również dotyczyć koniecznych zmian w założeniach programów grantowych prowadzonych przez narodowe instytucje wspierające kulturę lokalną i kulturę obywatelską oraz prac nad mechanizmami funduszowymi, które łączyłyby środki publiczne z pozyskiwanymi z innych źródeł, a także sytuacji osób twórczych w kontekście trwających prac legislacyjnych.

Hanna Wróblewska – Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

 

 

 

 

 

Jurand Drop - podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów. Nadzoruje departamenty Polityki Makroekonomicznej, Długu Publicznego, Rozwoju Rynku Finansowego oraz Efektywności Wydatków Publicznych i Rachunkowości. Członek Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów, reprezentuje Ministra Finansów w Stałym Komitecie Rady Ministrów. Pełni również funkcję Głównego Rzecznika Dyscypliny Wydatków Publicznych.

 

 

 

Aldona Machnowska-Góra - | Zastępczyni Prezydenta m.st. Warszawy, prowadzi w imieniu Prezydenta m.st. Warszawy sprawy z zakresu kultury, polityki lokalowej, rewitalizacji, ochrony konserwatorskiej zabytków oraz rejestracji stanu cywilnego.

 

 

 

 

Paweł Swianiewicz – prof. dr hab., geograf, ekonomista i politolog. Od 1 lipca 2024 r. dyrektor Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego. Absolwent Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego (1985), gdzie także obronił doktorat (w 1989). Habilitacja z ekonomii na Akademii Ekonomicznej w Poznaniu (1998) dotyczyła polityk finansowych władz lokalnych w Polsce. Tytuł profesora nauk ekonomicznych uzyskał w 2010 r. Pracował w Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG) Uniwersytetu Warszawskiego najpierw jako adiunkt (1989-1994),a potem jako profesor uczelni (2000-2004). W latach 1998-2002 profesor w Instytucie Ekonomii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W latach 2004-2022 kierownik Zakładu (a potem Katedry) Rozwoju i Polityki Lokalnej na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2019-2020 był dyrektorem Szkoły Doktorskiej Nauk Społecznych na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2022 r. zatrudniony na Uniwersytecie Przyrodniczym we Wrocławiu.

Maria Zięba - menedżerka i animatorka kultury, doradczyni organizacji pozarządowych, fundraiserka, badaczka i ewaluatorka, edukatorka, animatorka partnerstw. Realizuje na Dolnym Śląsku projekty kulturalne i społeczne, adresowane do różnych grup i środowisk. Stypendystka MKIDN w 2016 i 2021 roku w dziedzinach "Animacja i edukacja kulturalna" oraz "Zarządzanie kulturą". Autorka cyklu publikacji Sztuka Fundraisingu. Diagnostka w programie "Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne". Prezeska Fundacji Ładne Historie.  

 

 

 

Porwadzenie: Agnieszka Lichnerowicz

Debatują: Barbara Frydrych, prof. Adam Gendźwiłł, dr hab. Paweł Kubicki, Rafał Koziński, Joanna Orlik.
Prowadzenie: Dominika Kawalerowicz.

Pierwszy raz od 25 lat tak silnie artykułowana jest wśród ludzi kultury potrzeba zdefiniowania na nowo kompetencji, zadań i uprawnień poszczególnych szczebli władzy w obszarze kultury. W ciągu ostatnich lat przetoczyło się przez polską kulturę wiele procesów budowania na nowo dialogu środowiskowego, uspołecznienia polityk kulturalnych, sieciowania. Powstały nowe podmioty odpowiedzialne za kulturę, dyskutuje się modele ich funkcjonowania. Nie brakuje też sytuacji kryzysowych, przykładów nadużyć, napięć i podejmowania uznaniowych decyzji służących doraźnym celom politycznym. Podczas debaty omówiony zostanie stan obecny i możliwe perspektywy zmian ustroju kultury. Rozmówcy i rozmówczynie zastanowią się nad tym, co dzisiaj znaczą dobre obyczaje w zarządzaniu kulturą i jak powinien przebiegać dialog w polu kultury. Dialog nie tylko między władzą centralną a samorządową np. w kwestii podejmowania kluczowych dla polskiej kultury decyzji. Jak działać, aby uciekać od klientelizmu, czy korupcji politycznej? Jak wspólnie ustalać listę priorytetowych dla Polski projektów realizowanych lokalnie, w regionach, w kontekście np. funduszy europejskich? Jakie cele powinno realizować lokowanie instytucji Ministra Kultury (w tym współprowadzonych) poza Warszawą? Jak wzmacniać się merytorycznie i ekspercko na różnych poziomach władzy? W ciągu ostatnich lat w regionach, szczególnie miastach wojewódzkich powstają jednostki specjalistyczne, których zdaniem jest obserwowanie pola kultury i mapowanie trendów. Co to oznacza dla polityki MKIDN? Jak mogłaby działać sieć instytucji partnerskich na poziomie regionów? Czy część programów grantowych finansowanych centralnie mogłoby być koordynowanych lokalnie z wykorzystaniem mechanizmu regrantingu? Jak uzdrowić proces wyłaniania dyrektorów i dyrektorek instytucji kultury, aby ograniczyć wpływ doraźnych interesów politycznych?

Debatują: Alina Gałązka, Aleksandra Matuszczyk, Ewa Pilawska, Piotr Rypson, Maria Seweryn.
Prowadzenie: Artur Jóźwik.

Prawo regulujące pracę instytucji jest przestarzałe i nie odpowiada ani potrzebom samych instytucji ani oczekiwaniom otoczenia. Podmioty kultury – publiczne, społeczne i prywatne potrzebują nowych ram prawnych. Dookreślenia wymagają obowiązki organizatora instytucji w zakresie finansowania ich działalności. Coraz częściej widoczny jest też problem utrzymania równowagi pomiędzy autonomią instytucji, a prerogatywami nadzorczymi organizatora. Dodatkowo obecny system nie zauważa podmiotów kultury działających w sferze społecznej i prywatnej. Czy wprowadzenie koniecznych zmian wymaga odrębnych ustaw np. ustawy o teatrach, czy też wystarczy odpowiednia nowelizacja istniejącego prawa? Jak zauważyć i wspierać idee i praktykę społecznych instytucji kultury prowadzonych przez organizacje pozarządowe oraz instytucji kultury prowadzonych w ramach działalności gospodarczej? Wreszcie, jak zrealizować postulat uspołecznienia instytucji: oddania większych uprawnień dotyczących między innymi kwestii programowych ich zespołom oraz publiczności. Debata obejmie także temat ilościowych mierników instytucji i pytanie czy są jedynym sposobem ewaluacji podmiotów kultury.

---

dr Piotr Rypson - historyk kultury wizualnej i literatury. Dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego w MKiDN. Wcześniej wykładowca PJATK i kurator w Żydowskim Instytucie Historycznym, zastępca dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie i kurator Zbiorów Sztuki Nowoczesnej (2011-2018). Główny Kurator Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie (1990–1996). Autor wielu wystaw oraz publikacji nt. związków literatury i sztuki, nowoczesnej sztuce i grafice użytkowej.

 

Ewa Pilawska - dyrektorka Teatru Powszechnego w Łodzi, dyrektorka artystyczna i twórczyni Międzynarodowego Festiwalu Sztuk Przyjemnych i Nieprzyjemnych, Prezeska Unii Polskich Teatrów. Twórczyni Polskiego Centrum. Twórczyni szeregu projektów społecznych, edukacyjnych i rewitalizacyjnych - między innymi „Teatru dla niewidomych i słabo widzących” oraz cyklu „Dziecko w sytuacji”. 

 

 

Alina Gałązka – menedżerka kultury, dyrektorka finansowa Teatru Komuna Warszawa. Z wykształcenia polonistka (UW). 2002-2019 redaktorka naczelna portalu ngo.pl wspierającego organizacje pozarządowe. Od 2004 aktywistka komisji dialogu społecznego – ciał społecznych, współpracujących z samorządem warszawskim. Obecnie przewodnicząca Branżowej Komisji Dialogu Społecznego ds. Kultury. Współtwórczyni dokumentów strategicznych: „Miasto kultury i obywateli. Program rozwoju kultury w Warszawie do roku 2020” oraz „Polityka kulturalna. Warszawa wielu kultur” . Orędowniczka idei społecznych instytucji kultury.

Artur Jóźwik – dyrektor Biura Kultury m.st Warszawy od 2019 roku, w latach 2006-2019 dyrektor i członek Zarządu Ośrodka KARTA, pracował również w Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego i w Biurze Festiwalowym Kraków 2000.

 

 

 

Aleksandra Matuszczyk - kulturoznawczyni, absolwentka Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Od 2014 roku dyrektorka Muzeum Miejskiego w Tychach, instytucji kultury – istotnej dla samorządu i tożsamości społeczności lokalnej.

 

 

 

Maria Seweryn - aktorka i reżyserka. Prezeska Unii Teatrów Niezależnych, współprowadziła Fundację Krystyny Jandy na Rzecz Kultury od 2006 do 2016 r. Gra m.in. w Teatrze Polonia, Och-Teatrze, Spektaklove oraz w Krakowskim Teatrze Scena STU i Teatrze Kamila Maćkowiaka w Łodzi.

 

 

Debatują: Anna Cieplak, Karol Jachymek, Grzegorz Jankowicz, Katarzyna Janota, Paweł Łysak
Prowadzenie: dr Zofia Król

Dyskusja o współczesnych odbiorcach i odbiorczyniach kultury, korzystających z mediów cyfrowych i platform społecznościowych. Jaką przestrzeń komunikacji tworzą? Na ile skrolowanie, nieuważność, fragmentaryczność, memiczność definiują współczesny odbiór sztuki – i co z tego wynika? Kto w tym obiegu uczestniczy, a kto jest z niego wykluczony? Jak zachować w tej przestrzeni praktyki wymagające uwagi, takie jak czytanie książek czy oglądanie filmów w całości? Wreszcie - jakimi narzędziami edukacyjnymi czy instytucjonalnymi je wspomagać?

---

Anna Cieplak – pisarka, animatorka kultury, scenarzystka, działaczka lokalna. Związana ze Świetlicą Krytyki Politycznej w Cieszynie, a od 2018 nauczycielka twórczego pisania na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Członkini kolektywu "Każda Jest Ważna", prezeska Fundacji Pracownia Współtwórcza.

 

 

 

 

Karol Jachymek – medioznawca, badacz związany z Uniwersytetem SWPS. Specjalizuje się w kulturze młodzieżowej, zmianach generacyjnych, komunikacji w mediach cyfrowych, edukacji i trendach w popkulturze. Autor książki “Z nosem w smartfonie. Co nasze dzieci robią w internecie i czy na pewno trzeba się tym martwić?”.

 

 

 

 

Grzegorz Jankowicz – od czerwca 2024 roku dyrektor Instytutu Książki. Filozof i socjolog literatury, krytyk i tłumacz. Przez wiele lat był dyrektorem programowym Festiwalu Conrada i redaktorem działu kuktury "Tygodnika Powszechnego". Prowadzi warsztaty czytelnicze z młodzieżą, seniorami oraz osadzonymi. 

Katarzyna Janota – strateżka i projektantka rozwiązań cyfrowych. Uczy projektowania na AGH Trendwatching & Future Studies, SWPS i ASP w Katowicach. Współzałożycielka i prezeska Fundacji Grupa Robocza, aktualnie rezydującej w krakowskiej Aptece Designu. Członkini rady Fundacji Pracownia Współtwórcza.

 

 

 

 

Paweł Łysak – reżyser teatralny i radiowy. Od 2014 roku dyrektor Teatru Powszechnego w Warszawie. Koordynator obywatelskiego Kongresu Kultury 2016. Członek zespołu kuratorskiego Forum Przyszłości Kultury. Współzałożyciel i członek Zarządu Gildii Polskich Reżyserek i Reżyserów Teatralnych. 

 

 

 

 

Prowadzenie: Zofia Król – redaktorka naczelna internetowego magazynu o kulturze „Dwutygodnik”, krytyczka literacka, literaturoznawczyni, doktorka filozofii. Autorka książki „Powrót do świata. Dzieje uwagi w filozofii i literaturze XX wieku” (2013). Jurorka Nagrody im. Witolda Gombrowicza. 

Debatują m. in.: Katarzyna Górna, Kuba Szreder, Małgorzata Wdowik, Bartosz Pudo
Prowadzenie: Jakub Majmurek
Miejsce i godzina debaty: 

Główną twarzą kultury były do niedawna autorki/autorzy, osoby lub podmioty firmujące wytworzone dzieło i produkcję wiedzy. Dziś takiego stereotypu obronić się już nie da. Spektakle, wystawy, filmy, koncerty czy festiwale są dziełem zbiorowym, którego istnienie czy powodzenie zależy od „niewidzialnych” pracowniczek/pracowników sztuki: począwszy od osób merytorycznych, przez administracyjne, po techniczne zaplecze. Upodmiotowienie tego ważnej uczestniczki/uczestnika pola kultury, jeśli nie ma być tylko symboliczne, ujawnia potężny kryzys.
Protesty w niektórych instytucjach w Polsce pokazały, że mamy do czynienia ze stałym niedofinansowaniem wielu obszarów kultury. Sytuacja ta przekłada się zazwyczaj, w imię trwania instytucji i programu, na niedofinansowanie pracowników/pracowniczek i przeciążanie ich obowiązkami w obliczu niemożliwości urealnienia budżetu. Nie wszyscy mają jednak medialną siłę przebicia, jak podmioty dysponujące sceną czy innymi kanałami redystrybucji przekazu. Wieloletni pracownicy bibliotek, edukatorzy oraz pracownice NGO-sów odchodzą z pracy w kulturze, wydawałoby się, niezauważalnie. Tracimy nieustannie cały szereg wykwalifikowanych kadr. Wielozadaniowa grupa, szybko ucząca się i posiadająca szereg kompetencji z różnych dziedzin, jest jednocześnie nisko bądź niestale opłacana. Kluczowe wreszcie są same osoby artystyczne, najczęściej o statusie prekariuszy, bez których nie będzie obiegu najnowszej kultury. To oni najczęściej stają się pierwszymi ofiarami cięć budżetowych w instytucjach kultury i niekorzystnych zmian na rynku pracy.

Wydawać się może, że jesteśmy na początku drogi i całościowego diagnozowania problemu, ale poszczególne dziedziny kultury i grupy zawodowe mają już od lat swoje przedstawicielstwa i wysuwają propozycje rozwiązań. Podnoszone były chociażby kwestie zróżnicowania honorariów osób artystycznych w poszczególnych dziedzinach, ubezpieczeń i emerytur, transparentności obiegów artystycznych i wpływu na życie instytucjonalne. Czy zostały wysłuchane? A jeśli tak, to czy wnioski były lub są wprowadzane w życie? Podczas debaty omówiony zostanie stan obecny problemu oraz możliwe perspektywy wprowadzenia zmian systemowych.

---

Małgorzata Wdowik - reżyserka teatralna oraz przewodnicząca Gildii Polskich Reżyserek i Reżyserów Teatralnych a także Rady do spraw Instytucji Artystycznych. Ukończyła reżyserię teatralną na Akademii Teatralnej w Warszawie oraz studia w DAS Theater w Amsterdamie projektem “She was a friend of someone else”, który miał premierę na Kunsten Festival w Brukseli. Jej ostatnia premiera „Gloria” odbyła się w Teatrze Neumarkt w Zurichu. 

 

 

 

Katarzyna Górna – artystka wizualna, absolwentka słynnej „Kowalni” – pracowni rzeźby Grzegorza Kowalskiego na warszawskiej ASP. Jest jedną z najbardziej znanych przedstawicielek nurtu zwanego sztuką krytyczną. Członkini Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej.

 

 

 

Kuba Szreder – socjolog, kurator wystaw. Wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Autor licznych tekstów z zakresu socjologii, ekonomii i teorii sztuki oraz książki ABC projektariatu. O nędzy projektowego życia. Współpracuje z Konsorcjum Praktyk Postartystycznych i Biuro Usług Postartystycznych.

 

 

 

Prowadzenie: Jakub Majmurek -  filmoznawca, krytyk filmowy, publicysta i eseista związany ze środowiskiem „Krytyki Politycznej”.

 

 

 

Bartosz Pudo - doktor nauk prawnych, wykonuje zawód adwokata. Specjalizuje się w prawie autorskim i prawnych aspektach wykorzystywania nowych technologii w działalności kulturalnej. Doradza twórcom, producentom oraz instytucjom kultury, a także wspiera działalność NGO działających w sektorze kultury. Kurator dwóch festiwali skupiających się na tematyce miasta i miejskości - A<FESTIVAL oraz FILM+MIASTO. Związany z kancelarią ZP Zackiewicz & Partners.

Debatują: Marta Jankowska, Joanna Leśnierowska, dr Mateusz Ryczek, prof. Agata Skórzyńska, Paulina Piechna-Więckiewicz
Prowadzenie: dr Maciej Frąckowiak

Edukacja i animacja kultury w Polsce ma długą tradycję i bogate doświadczenia. Wypracowano liczne rozwiązania stosowane w pracy instytucji kultury, organizacji pozarządowych, osób i inicjatyw nieformalnych. Jednak od lat w debatach animatorów i rozmowach rodziców powraca kwestia braku lub niewielkiego udziału edukacji kulturowej (artystycznej, medialnej, kulturalnej) w systemie edukacji powszechnej. Zmiany wymagają zarówno programy szkolne, jak i zasady współpracy szkół z instytucjami zewnętrznymi. Nierozwiązana pozostaje też kwestia systemowego wsparcia kształcenia kadr kultury – edukatorów, animatorów i pedagogów, a nie artystów, oraz nauczania artystów narzędzi edukacyjnych. Skuteczna odpowiedź na te problemy wymaga współpracy sektorów kulturalnego, edukacji i szkolnictwa wyższego, a na szczeblu samorządowym – kultury, edukacji i komunikacji społecznej.

---

Marta Jankowska - nauczycielka dyplomowana, polonistka. Trenerka myślenia krytycznego. Specjalistka do spraw edukacji  w Miejskim Teatrze Miniatura. Pracuje w zespole biura programu Edukacja do Kultury. Gdańsk. Liderka gdańskiego projektu doskonalenia nauczycieli Kreatywna Pedagogika. Założyła i prowadzi Kreatywny Klub Książki. Finalistka konkursu Nauczyciel Roku 2024.

 

 

 

 

Joanna Leśnierowska - kuratorka choreografii, dramaturżka wizualna i choreografka. Stworzyła i prowadziła pierwszy w Polsce program rozwoju i promocji choreografii Stary Browar Nowy Taniec w Poznaniu. Członkini rady programowej Instytutu Muzyki i Tańca w Warszawie (2010-2014). Od 2011 roku rozwija swoją własną praktykę jako dramaturżka wizualna, projektant światła i twórca performansów.

 

 

 

 

dr Mateusz Ryczek - edukator i kompozytor. Twórca warsztatów, podczas których uczestnicy poznają sposoby przetwarzania dźwięków i łączenia ich w kompozycje. Zafascynowany dźwiękami i dziecięcą kreatywnością. Swoje działania najczęściej opiera o idee STEAMowe, czego efektem są instalacje artystyczne przygotowywane wraz z dziećmi. Popularyzator muzyki współczesnej. Za swoją działalność edukacyjną otrzymał Nagrodę Prezydenta Wrocławia. Nominowany do Wrocławskiej Nagrody Artystycznej za album “Cello Works”. Jako edukator współpracował m.in. z Multicentrum MBP we Wrocławiu, pracownią PAKT (Stowarzyszene Robisz.to) i czołowymi filharmoniami. Wykładowca Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Miłośnik muzyki współczesnej i literatury SF, eksperymentator dźwiękowy, niepoprawny cyklista i hodowca grzybów.

prof. Agata Skórzyńska - kulturoznawczyni, profesora UAM, gdzie kieruje Instytutem Kulturoznawstwa oraz tamtejszym Zakładem Kulturowych Studiów Miejskich, członkini Komitetu Nauk o Kulturze PAN. Była współzałożycielką Centrum Praktyk Edukacyjnych w Poznaniu i współtworzyła ogólnopolski program z zakresu edukacji kulturowej Bardzo Młoda Kultura. Wielokrotnie współpracowała z instytucjami kultury i samorządami w ramach wsparcia rozwoju edukacji i animacji kultury. Obecnie pracuje głównie w obszarach badawczych studiów miejskich, studiów kulturowych i krytycznych studiów nad uniwersytetem.

 

 

 

Prowadzenie: dr Maciej Frąckowiak - socjolog, doktor nauk społecznych. Autor tekstów, książek naukowych i popularyzatorskich o współczesnych procesach miejskich, praktykach codzienności, edukacji kulturowej oraz pograniczu. W latach 2016-2018 członek zespołu koordynującego program Bardzo Młoda Kultura Narodowego Centrum Kultury. Adiunkt na Wydziale Socjologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, wykładowca School of Form Uniwersytetu SWPS oraz UAP Poznań. Redaktor działu „Badania i Raporty” w Notesie Na 6 Tygodni.

 

 

 

Paulina Piechna-Więckiewicz - Podsekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej, Pełnomocniczka Ministra Edukacji ds. zdrowia psychicznego uczniów. Absolwentka prawa na Uniwersytecie Warszawskim. Wiceprzewodnicząca Nowej Lewicy. Ma za sobą trzy kadencje w Radzie Miasta Stołecznego Warszawy. Od 2023 wiceprzewodnicząca Sejmiku Województwa Mazowieckiego. W swojej działalności skupia się na kwestiach oświatowych, pracowniczych, samorządowych i równościowych.

Debatują: Jan Możdżyński, Natasza Parzymies, Filip Pawlak, Natalia Roguz, Julia Szostek.
Prowadzenie: Sebastian Słowiński.

Dyskusja młodych twórczyń i twórców kultury, którzy poszukują nowych języków i korzystają z nowych mediów, często oddolnie, bez udziału instytucji producenckich. A także realizują projekty finansowane samodzielnie albo za pomocą portali umożliwiających zbiórki. Z jednej strony, takie działanie otwiera na obszar swobody, niezależności i nowości, z drugiej te próby – poza wsparciem publicznym – szybko bywają wchłaniane przez mechanizmy rynkowe, które formatują je na potrzeby streamingu lub innych nadawców.

---

Natalia Roguz - tłumaczka i poetka przed debiutem książkowym. Pochodzi z Łodzi, studiuje w Krakowie. Swoje działania poetyckie sytuuje na granicy pomiędzy mainstreamem a oddolnością. Laureatka wielu konkursów poetyckich m.in.: konkurs Zbigniewa Dominiaka, Konkurs Młodej Poezji, dwukrotnie nominowana w Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im.  Bierezina. Publikowała na łamach m.in. „Czasu Literatury”, „Szajn”, „Tlenu Literackiego”, a także w polskich i holenderskich zinach poetyckich.

 

 

Filip Pawlak - twórca teatralny, aktywista na rzecz praw niepełnosprawnych artystów, niezależny kurator i producent. Absolwent Szkoły Filmowej w Katowicach oraz Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Obecnie student na Akademii Teatralnej w Malmö / Uniwersytecie w Lund. Zaangażowany w projekt Europe Beyond Access. Autor spektaklu „Do what you want” w Teatrze21/Centrum Sztuki Włączającej w Warszawie. Dramaturg spektaklu „Brakarki” w reż. Jacka Klimczaka w Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi. Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, rezydent w Europejskim Centrum Sztuki Hellerau w Dreźnie i Teatrze Komuna Warszawa.

 

Natasza Parzymies - reżyserka i scenarzystka. Absolwentka Warszawskiej Szkoły Filmowej. Światowy rozgłos przyniósł jej serial internetowy „Kontrola”, który stworzyła, napisała i wyreżyserowała podczas studiów w Warszawskiej Szkole Filmowej. Pierwszy sezon doczekał się ponad 60 milionów wyświetleń w serwisie YouTube; kolejne trzy sezony wyprodukował Player (TVN). W 2022 roku Natasza jako pierwsza Polka znalazła się na prestiżowej liście „Power of young Hollywood 2022” amerykańskiego magazynu Variety. W dorobku Nataszy znajdują się również m.in. mini-serialu „Random” (prod. Storytel), czyli pierwszego polskiego serialu łączącego w sobie słuchowisko i film, a także wielokrotnie nagradzanego film „Moje Stare”.

Jan Możdżyński - ur. 1986, osoba artystyczna, zajmuje się sztukami wizualnymi, głównie malarstwem i ceramiką. Mieszka i pracuje w Warszawie, gdzie w 2018 roku ukończył Wydział Malarstwa na ASP. Jego prace były pokazywane w galeriach w m.in Warszawie, Wrocławiu, Krakowie, Londynie czy Nowym Jorku. W swojej twórczości porusza tematy związane z feminizmem, tożsamością płciową, płcią kulturową, mniejszościami seksualnymi oraz autoerotyką. Podejmuje tematy queerowych tożsamości, przenikania się świata gier i fantastyki oraz wirtualnych światów gier komputerowych ze światem realnym, a także licznych fetyszy ze społeczności BDSM. Uprawia i prowadzi darmowe zajęcia z boksu.

Julia Szostek - kompozytorka, muzyczka, gitarzystka, członkini zespołu Rosa Vertov. Oprócz muzyki, bliskie są jej etnografia i antropologia dźwięku. Od ponad dekady działa w ramach kultury niezależnej. Wraz z Rosa Vertov współtworzyła siedem wydawnictw muzycznych. Grała na licznych festiwalach i koncertach w Polsce (m.in. OFF Festival, Soundrive, SpaceFest), ale także w Niemczech, Ukrainie, Węgrzech, Czechach, Francji, Belgii czy Korei Południowej. Inspirują ją dysonanse muzyczne, marzenia senne oraz codzienne doświadczanie rzeczywistości.  

Prowadzenie: Sebastian Słowiński - publicysta i dziennikarz związany z „Gazetą Wyborczą”. Absolwent filozofii i kulturoznawstwa w ramach MISH UW. W latach 2016-2023 działacz na rzecz praw człowieka. Członek zespołu kuratorskiego Forum Przyszłości Kultury. Laureat Nagrody im. Tadeusza Mazowieckiego i nagrody specjalnej im. Andrzeja „Ibisa” Wróblewskiego wręczanej przez Stowarzyszenie Dziennikarzy RP. Dwukrotny stypendysta Ministerstwa Nauki.

Debatują: m. in.: Hanna Wróblewska (Ministra Kultury i Dziedzictwa narodowego), Barbara Nowacka (Ministra Edukacji Narodowej), Agnieszka Dziemianowicz-Bąk (Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej), Andrzej Domański (Minister Finansów).
Prowadzenie: Agata Diduszko-Zyglewska, prof. Iwona Kurz

W odniesieniu do postulatów, które wybrzmią podczas trzech dni współKongresu Kultury, ministra Hanna Wróblewska oraz zaproszeni przez nią do debaty ministrowie i ministry opowiedzą o kluczowych planach dotyczących zmian w prawie oraz współpracy międzyresortowej w perspektywie najbliższych lat.

---

Hanna Wróblewska - Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

 

 

 

 

 

 

Barbara Nowacka - Ministra Edukacji Narodowej

 

 

 

 

 

 

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk - Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej

 

 

 

 

 

 

Andrzej Domański - Minister Finansów

 

 

 

 

 

 

Prowadzenie: Agata Diduszko-Zyglewska - przewodnicząca Zespołu Programowego współKongresu Kultury; kulturoznawczyni, publicystka, lewicowa polityczka, radna Warszawy. Współtwórczyni polityki kulturalnej pt. „Miasto kultury i obywateli. Program rozwoju kultury w Warszawie do roku 2020”, członkini zespołów programowych: Europejskiego Kongresu Kultury we Wrocławiu (2012), Kongresu Kultury (2016), Forum Przyszłości Kultury (2017-20); w 2012-18 promotorka czytelnictwa w Wydawnictwie Krytyki Politycznej (współautorka książki "Szwecja czyta. Polska czyta"), Członkini ruchu Obywatele Kultury, Stowarzyszenia Kongres Kobiet, zespołu Krytyki Politycznej. Autorka tekstów o kulturze, m. in. na łamach "Gazety Wyborczej", „Krytyki Politycznej”, OKO.PRESS, Vogue.pl.

 

 

Prowadzenie: prof. Iwona Kurz  – współinicjatorka i członkini Zespołu Programowego współKongresu Kultury, krytyczka i historyczka kultury, profesorka w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Zajmuje się historią nowoczesnej kultury polskiej w perspektywie wizualnej, kulturą wizualną oraz problematyką ciała i gender. Interesuje ją także kwestia polityk kulturalnych i działania w kulturze. Jako badaczka, edukatorka i ekspertka współpracuje z wieloma instytucjami kultury i organizacjami pozarządowymi. Współtwórczyni polityki kulturalnej m.st. Warszawy. Członkini Zespołu Programowego Forum Przyszłości Kultury.