Settings and search
Czy NARZECZONY zawsze NARZEKA?
Co ma wspólnego NARZECZONY z NARZEKANIEM? Wbrew pozorom całkiem sporo! I jeden, i drugi wyraz pochodzą bowiem od prasłowiańskiego czasownika *na-rekti – późniejsze, choć dziś już nieużywane NARZEC – który miał kilka znaczeń: 1.‘nazwać, określić, ustalić’, 2. ‘przyrzec’, 3. ‘obwinić, uczynić zarzut’. Od dwóch pierwszych znaczeń wywodzi się wyraz NARZECZONY – historycznie imiesłów, który dopiero od XVII w. występuje w funkcji rzeczownika i jest używany w dzisiejszym znaczeniu ‘mężczyzna zaręczony’. Wcześniej wyraz NARZECZONY funkcjonował tak jak przymiotnik i oznaczał ‘umówiony, ustalony, obiecany, wymieniony’ („Proszę do siebie bliżej Mospanie narzeczony zięciu!” – czyli ‘przyobiecany przyszły zięciu’). Od czasownika NARZEC w znaczeniu ‘obwinić, uczynić zarzut’ wywodzi się obecne znaczenie słowa NARZEKAĆ. Samo NARZEKAĆ niegdyś w dialektach oznaczało także ‘wydawać głos (o kurze)’ i ‘obiecywać’.
Źródło: [SEJP Bor, 352-353; SJP L, II-I, 256; SJP Dor; SJP PWN]