Settings and search
Dyrektor NCK złożył kwiaty pod tablicą upamiętniającą zamordowanych na Pawiaku
22 października 2018 roku na dziedzińcu Muzeum Więzienia Pawiak odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej wykładowcę, studentów i gospodarzy tajnego kompletu socjologii z Żoliborza, zamordowanych przez niemieckiego okupanta w styczniu i lutym 1944 roku na Pawiaku.
Okolicznościowe przemówienia wygłosił dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adam Siwek, profesor Antoni Sułek z Wydziału Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Tadeusz Warzyński – przedstawiciel rodzin pomordowanych w styczniu i lutym 1944. Józef Onyszkiewicz odczytał artykuł profesora Władysława Bartoszewskiego, który wspominał aresztowania i przesłuchania studentów i profesora socjologii oraz gospodarzy tajnych kompletów.
Uroczystość zgromadziła przedstawicieli Wydziału Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytutu Pamięci Narodowej, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego, członków rodzin pomordowanych w styczniu i lutym 1944 roku, uczęszczających na tajne komplety socjologii oraz byłych więźniów więzienia Pawiak.
Narodowe Centrum Kultury reprezentował dyrektor dr. hab. Rafał Wiśniewski, prof. UKSW który w imieniu NCK złożył pamiątkowy wieniec pod tablicą.
Prof. Antoni Sułek w przemówieniu powiedział: „Tak w krainę śmierci odszedł cały komplet socjologii z Żoliborza. Kraina śmierci jest kraina bez powrotu. Nie jedyną. Powrotu nie ma też z krainy niepamięci, wiecznego zapomnienia. Od dziś ten granit jest strażnikiem i gwarantem pamięc”. Pokreślił również że oprócz nazwisk, słów najważniejszych, na tablicy wyryte są trzy ważne słowa: SOCJOLOGIA, NAUKA, POLSKA”.
Do aresztowania uczestników tajnego kompletu socjologii doszło 5 stycznia 1944 roku z powodu wcześniejszego zatrzymania przez Niemców Hanny Czaki – studentki socjologii i łączniczki Wydziału Informacji Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej oraz jej koleżanki Zofii Warzyńskiej ps. Krystyna. Czaki miała przy sobie wówczas materiały konspiracyjne. Po południu Gestapo wkroczyło do mieszkania Jadwigi i Tytusa Czakich, rodziców Hanny. Aresztowano obecnych tam uczestników tajnego kompletu socjologii: dr. Władysława Okińskiego, Gwidona Bursę, Jerzego Garszyńskiego, Krystynę Hirszberg, Mieczysława Kanię, Romana Laskowskiego, Jerzego Oswalda, Krystynę Rudzińską i Andrzeja Wernera, a także łączniczkę Ewę Pohoską ps. Iza, która próbowała ich ostrzec. Aresztowano również gospodarzy – Jadwigę i Tytusa Czakich. Wszyscy zostali przewiezieni na Pawiak, gdzie poddano ich brutalnemu śledztwu, a następnie stracono w kilku zbiorowych egzekucjach.
