I (IN)SENSITIVE CULTURE. SENSITIVITY IN CULTURE

Magdalena Szpunar

Introduction. Culture of emotions

Magdalena Szpunar

Insensitive culture. On the chronic need for sensitivity in the contemporary world

Kazimierz Krzysztofek

Sensitivity encoded in algorithms? Between human technomorphization and machine anthropomorphization

Bogusław Dziadzia

Anaesthetics vs. evaluation and categorization of art

Małgorzata Lisowska-Magdziarz

Poverty as an aesthetic problem. Polish underclass in media representations

Ewa Bielska

Insensitive state, sensitive literature. Svetlana Alexievich’s texts as an example of trauma (un)told

Edyta Żyrek-Horodyska

Sensitivity of a reporter? Self-reflection of journalists confronted with “regarding the pain of others”

Jan Pleszczyński

Axio- and ratiomorphism vs. emotional and cognitive sensitivity

Barbara Cyrek

Sensitivity vs. psychologization of life and exhibitionist culture

II CONTEMPORARY SENSITIVITY

Marta Chojnacka

Feeling – premonition – compassion. Existential sensitivity in Jean-Paul Sartre’s philosophy

Maja Brzozowska-Brywczyńska

The politics of pity and regimes of representation: dilemmas of a spectator watching the suffering of others

Marta Rakoczy

“This is not a disease or a syndrome” – a child and modern discourses on sensitivity

Katarzyna Najmrocka

Tourist photography – between sensitivity and lack of it. A brief study of modern tourism

Dorota Olko

Body practices in everyday experience of Poland’s working and rural classes

Paweł Tomczok

Insensitivity of the economic man

Justyna Szklarczyk

“To be a post-communist plant” on the example of Do tmy [Into Darkness] by Anna Bolavá

Anna Michalak

Dorota Masłowska’s vulnerability in the face of the “second novel syndrome” as a theme in Paw Królowej [The Queen’s Peacock]

III REVIEWS

Krzysztof Łukasiewicz

One more introduction to the philosophy of culture

doi.org/10.26112/kw.2018.103.01

doi.org/10.26112/kw.2018.103.02

On the chronic need for sensitivity in the contemporary world It is extremely rare that humanistic discourse reflects on the category of sensitivity, a topic in a way perceived as a taboo and thus excluded. If discussed at all, it is usually juxtaposed with a rational, matter-of-fact and emotionless view of reality. In other words, it tends to be oversimplified, consequently turning into a misleading dichotomy where something is either rational or affective, with a clear line of demarcation between the two. The age of enlightenment has brought a distinct devaluation of emotions, feelings, “animal instincts”, and finally, of magical thinking in favour of reason. The author of the article forms a thesis that sensitivity, while devaluated and depreciated, constitutes one of the most important keys to understanding the condition of postmodern human. She argues that life in a world drained out of emotions is indeed dysfunctional, both for individuals and consequently, for entire societies.

Key words: sensitivity, empathy, compassionate imagination, affective reactivity index (ARI)

Bibliography (choise)

Baron-Cohen, Simon. Teoria zła. O empatii i genezie okrucieństwa. Tłum. Agnieszka Nowak. Sopot: Wydawnictwo „Smak Słowa”, 2014.

Batson, Daniel C. The Altruism Question: Toward a Social-psychological Answer. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates, 1991.

Bloom, Paul. Przeciw empatii. Argumenty za racjonalnym współczuciem. Tłum. Marek Chojnacki. Warszawa: Wydawnictwo „Charaktery”, 2017.

Davis, Mark H. Empatia. O umiejętności współodczuwania. Tłum. Jolanta Kubiak. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 1999.

Francuz, Piotr. „O empatii i rozumieniu”. W: Empatia, obrazowanie i kontekst jako kategorie kognitywistyczne, red. Henryk Kardela, Zbysław Muszyński, Maciej Rajewski. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2012.

Gladstein, Gerald A. „The historical roots of contemporary empathy research”. Journal of the History of the Behavioral Science 20, 1 (1984).

Goleman, Daniel. Inteligencja emocjonalna w praktyce. Tłum. Andrzej Jankowski. Poznań: Media Rodzina, 1999.

Hastorf, Albert, Isaac Bender. „A caution respecting the measurement of empathic ability”. Journal of Abnormal and Social Psychology 47, 2 supl. (1952).

Kalliopuska, Mirja. Empathy – The Way to Humanity. Edinburgh–Cambridge: The Pentland Press, 1992.

Kaźmierczak, Maria, Mieczysław Plopa, Sylwiusz Retowski. „Skala Wrażliwości Empatycznej”. Przegląd Psychologiczny 50, 1 (2007).

Kliś, Maria. „Adaptacyjna rola empatii w różnych sytuacjach życiowych”. Horyzonty Psychologii 2 (2012).

Kliś, Maria, Joanna Kossewska. Studies on Empathy. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2000.

Mead, George H. Mind Self and Society from the Standpoint of a Social Behaviorist. Chicago: University of Chicago Press, 1934.

Nazar, Jan. „Empatia i jej związek z cechami osobowości nauczyciela”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego. Rozprawy i Monografie 151 (1990).

Nussbaum, Martha C. Not For Profit: Why Democracy Needs the Humanities. Princeton–Oxford: Princeton University Press, 2010.

Rembowski, Józef. Empatia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989.

Reykowski, Janusz. Procesy emocjonalne, motywacja, osobowość. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992.

Segal, Elizabeth A. „Social empathy. A model built on empathy, contextual understanding, and social responsibility that promotes social justice”. Journal of Social Service Research 37, 3 (2011).

Sennett, Richard. Upadek człowieka publicznego. Tłum. Hanna Jankowska. Warszawa: Wydawnicwo „Muza”, 2009.

Szpunar, Magdalena. „Wrażliwość (nie tylko) artystyczna”. Kultura i Społeczeństwo 1 (2017).

Uchnast, Zenon. „Empatia osobowa: metoda pomiaru”. Przegląd Psychologiczny 44 (2001).

doi.org/10.26112/kw.2018.103.03

Observing our life in the modern world of today’s technology, the author is wondering whether we are facing sensitization or desensitization of technology users. The problem is discussed in the context of technomorphization of humans on the one hand, and anthropomorphisation of machines on the other. In the analysis the sociological approach is confronted with other perspectives, particularly the cognitive and anthropological ones, which are inevitable in HMI (human-machine interaction) studies. The author concludes by trying to answer a number of questions: Are we truly experiencing technomorphization? Is it only bringing us harm, or does it also have something useful to offer? Can the technology support sensitivity? And finally, will the machines themselves not turn out to be pre-programmed for sensitivity in the future?

Key words: sensitivity, technomorphization, anthropomorphization, interactions, technologies

Bibliography

Aboujaoude, Elias. Virtually You: The Dangerous Powers of the E-Personality. New York: W.W. Norton & Co., 2012.

Bobryk, Jerzy. „Transhumanizm, cognitive science i wyzwania dla nauk społecznych”. Studia Socjologiczne 214, 3 (2014).

Carr, Nicholas. The Shallows. What the Internet is Doing to Our Brains. New York: W.W. Norton & Co., 2010.

Harari, Yuval N. „Dataism Is Our New God”. New Perspective Quarterly. 15 maja 2017.

Joy, Bill. „Why future doesn’t need us”. Wired. 4 stycznia 2000.

Kerckhove de, Derick. Inteligencja otwarta. Narodziny społeczeństwa otwartego. Tłum. Andrzej Hildebrandt, Ryszard Glegoła. Warszawa: Wydawnictwo „Mikom”, 2001.

Krzysztofek, Kazimierz. „The @lgorithmic society. Digitarians of the world unite!”. W: European Visions for the Knowledge Age. A Quest for New Horizon in the Information Society, red. Paul T. Kidd. London: Cheshire Henbury, 2007.

Krzysztofek, Kazimierz. „Sprawczość ludzka, transludzka i postludzka w społeczeństwie nasyconym technologicznie”. W: Moc sprawcza ludzi i organizacji, red. Lech W. Zacher. Warszawa: Poltext, 2016.

Mischke, Jerzy M., Anna K. Stanisławska-Mischke. „Technologie intelektualne i ludzie. Esej o pytaniach, jakie chciałoby się zadać filozofom”. W: Filozofia technologii, red. Sidey Myoo, Joanna Hańderek. Lublin: E-naukowiec, 2014.

Moglen, Eben. Wolność w chmurze i inne eseje. Tłum. Katarzyna Makaruk, Leszek Ścioch, Maciej Miąsik, Michał Kwiatkowski, Marcin Koziej, Jarosław Lipszyc, Paweł Stankiewicz. Warszawa: Fundacja Nowoczesna Polska, 2013.

Postman, Neil. Technopol. Triumf techniki nad kulturą. Tłum. Anna Tanalska-Dulęba. Warszawa: Państwowy Insytut Wydawniczy, 1995.

Sloterdijk, Peter. „Anthropo-technology”. New Perspectives Quarterly. 19 stycznia 2014.

Small, Gary, Gigi Vorgan. iBrain: Surviving the Technological Alteration of the Modern Mind. New York: William Morrow Paperbacks, 2009.

Szpunar, Magdalena. „Wrażliwość nie tylko artystyczna”. Kultura i Społeczeństwo 1 (2017).

Turkle, Sherry. The Second Self. Computers and the Human Spirit. New York: Simon and Schuster, 1984.

doi.org/10.26112/kw.2018.103.04

The main topics discussed in the article include: criteria developed for the evaluation of artistic facts (objects and events); the clash of conflicting traditions of thinking about art, for example perceiving it as an area of creative freedom; emphasis put on the utilitarian and decorative features of art; and socially engaged art. The discussion revolves around the category of helplessness that one has to feel in the face of such a multitude of theoretical approaches to art and blurred boundaries of what belongs in the concept of art. This includes anaesthetics which, next to pragmatic aesthetics, serves as a turning point in the discourse on art that constantly calls for redefining the identification fields for selected manifestations of art in social reality.

Key words: art, evaluation, categories, anaesthetics, criteria

Bibliography

Bourdieu, Pierre, Loïc J.D. Wacquant. Zaproszenie do socjologii refleksyjnej. Tłum. Anna Sawisz. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2001.

Bourdieu, Pierre. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Tłum. Piotr Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, 2006.

Danto, Arthur C. Świat sztuki. Pisma z filozofi i sztuki. Tłum. Leszek Sosnowski. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2006.

Delsol, Chantal. Kamienie węgielne. Na czym nam zależy. Tłum. Małgorzata Kowalska. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 2018.

Fiedler, Leslie A. Cross the Border – Close the Gap. New York: Stein and Day Pub, 1972.

Gołębiewska, Maria. „Estetyka i anestetyka w reklamie społecznej”. Sztuka i Filozofia 21 (2002).

Juruś, Dariusz. „W obronie granic w kulturze współczesnej”. W: Kryteria wyboru i oceniania w kulturze, red. Joanna Winnicka-Gburek, Bogusław Dziadzia. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe „Katedra”, 2017.

Kołakowski, Leszek, Stefan Morawski. „Dialog o sensowności uprawiania estetyki”. Studia Estetyczne 1 (1964).

Morawski, Stefan. „Zarys układu kryteriów oceny”. Studia Estetyczne 2 (1965).

Rostkowska, Aneta. „Wolfganga Welscha batalia o nową estetykę”. Tłum. Katarzyna Guczalska. Sztuka i Filozofia 31 (2007).

Shusterman, Richard. Estetyka pragmatyczna. Żywe piękno i refleksja nad sztuką. Tłum. Adam Chmielewski. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1998.

Stankiewicz, Sebastian. Estetyka pragmatyczna – projekt otwarty. Kraków: TAiWPN „Universitas”, 2012.

Szpunar, Magdalena. „Wrażliwość (nie tylko) artystyczna”. Kultura i Społeczeństwo 1 (2017).

Welsch, Wolfgang. „Estetyka i anestetyka”. Tłum. Małgorzata Łukasiewicz. W: Postmodernizm. Antologia przekładów, red. Ryszard Nycz. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński, 1998.

Welsch, Wolfgang. Estetyka poza estetyką: o nową postać estetyki. Tłum. Katarzyna Guczalska. Kraków: TAiWPN „Universitas”, 2005.

doi.org/10.26112/kw.2018.103.05

The paper is devoted to the analysis of the conventionalized representational practices being used to represent the poverty problem and the economically marginalized citizens in the information and entertainment media in Poland. The conventionalization as the phenomenon typical for the information formats may impede the empathy, nevertheless, it does not make it impossible. The attitude of entertainment media to the poverty, though, is much more problematic, as they define the underclass in their own, specific way, while providing the readers and the viewers with the voyeuristic pleasures of watching its members struggle to alter their economic status.

Key words: poverty, social exclusion, habitus, representation, social practices

Bibliography

Ball-Rokeach, Sandra J., Joo-Young Jung. „The evolution of media system dependency theory”. W: The Sage Handbook of Media Processes and Effects, red. Robin L. Nabi, Mary B. Oliver. Thousand Oaks: Sage Publications, 2009.

Bauman, Zygmunt. „Zbędni, niechciani, odtrąceni – czyli o biednych w zamożnym świecie”. Kultura i Społeczeństwo 2 (1998).

Bauman, Zygmunt, Keith Tester. O pożytkach z wątpliwości. Rozmowy z Zygmuntem Baumanem. Tłum. Ewa Krasińska. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2003.

Couldry, Nick. Media, Society, World. Social Theory and Digital Media Practice. Cambridge: Cambridge Polity, 2012.

Fiske, John. Television Culture. London – New York: Routledge, 1987.

Kanasz, Tatiana. „Media masowe wobec biedy w Polsce”. Adeptus 10 (2017).

Kanasz, Tatiana. „Problem ubóstwa w programie Interwencja telewizji Polsat”. W: Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego, red. Elżbieta Tarkowska. Warszawa: IFiS PAN, 2012.

Krajewski, Marek. Kultury kultury popularnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2003.

Lepianka Dorota. „Bieda i biedni w polskiej prasie codziennej”. W: Dyskursy ubóstwa i wykluczenia społecznego, red. Elżbieta Tarkowska. Warszawa: IFiS PAN, 2012.

Lisowska-Magdziarz, Małgorzata. „Reprezentacje biedy i wykluczenia społecznego w tabloidach i mediach głównego nurtu”. Środkowoeuropejskie Studia Polityczne 1 (2013).

Lister, Ruth. Bieda. Tłum. Alina Stanaszek. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2007.

McCombs, Maxwell. Ustanawianie agendy. Media masowe i opinia publiczna. Tłum. Beata Radwan. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.

Raciniewska, Alicja. „Polska bieda w zwierciadle «Gazety Wyborczej». W kierunku języka analizy nierówności w polskim dyskursie publicznym”. W: Końce i początki. Socjologiczne podsumowania, socjologiczne zapowiedzi, red. Rafał Drozdowski. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, 2007.

Rydlewski, Michał. Scenariusze kultury upokarzania. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe „Katedra”, 2016.

Sowa, Jan. „Mitologie III RP. Ideologiczne podstawy polskiej transformacji”. W: Podziały klasowe i nierówności społeczne. Refleksje socjologiczne realnego kapitalizmu w Polsce, red. Piotr Żuk. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2010.

Starego, Karolina. „«Ludzie-truskawki» i «niepomagalni» – wizerunek biednych w dyskursie prasowym tygodnika Polityka”. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja 2 (2012).

Woźniak, Wojciech. „Zwalczanie ubóstwa czy zwalczanie ubogich? O wizerunku biednego w polskim dyskursie publicznym”. W: Podziały klasowe i nierówności społeczne. Refleksje socjologiczne realnego kapitalizmu w Polsce, red. Piotr Żuk. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2010.

doi.org/10.26112/kw.2018.103.06

The paper discusses selected aspects related to the socio-cultural representation of a traumatic experience. It explores the material based on testimonies available in Svetlana Alexievich’s works. Analyzing them, the author refers to Cathy Caruth’s theory of socio-cultural trauma, Neil Smelser’s writings, socially and culturally adapted components of Sigmund Freud’s psychoanalysis and elements of the testimonium theory.

Key words: trauma, testimonium, memory, bureaucratization of experience, sensitive literature

Bibliography

Aleksijewicz, Swietłana. Cynkowi chłopcy. Tłum. Jerzy Czech. Wołowiec: Wydawnictwo „Czarne”, 2015.

Aleksijewicz, Swietłana. Czarnobylska modlitwa. Kronika przyszłości. Tłum. Jerzy Czech. Wołowiec: Wydawnictwo „Czarne”, 2012.

Aleksijewicz, Swietłana. Wojna nie ma w sobie nic z kobiety. Tłum. Jerzy Czech. Wołowiec: Wydawnictwo „Czarne”, 2015. 

Alexander, Jeffrey C. „On the social construction of moral universals. The «Holocaust» from war crime to trauma drama”. W: Cultural Trauma and Collective Identity, red. Jeffrey C. Alexander, Ron Eyerman, Bernard Giesen, Neil J. Smelser, Piotr Sztompka. Berkeley – Los Angeles – London: University of California Press, 2004.

Bielik-Robson, Agata. „Słowo i trauma: czas, narracja, tożsamość”. Teksty Drugie 5 (2004).

Caruth, Cathy. Unclaimed Experience. Trauma, Narrative and History. Baltimore–London, The John Hopkins University, 1996.

Foucault, Michel. Zło czynić, mówić prawdę. Tłum. Andrzej Zawadzki. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 2018.

Freud, Sigmund. Poza zasadą przyjemności. Tłum. Jerzy Prokopiuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005.

Hartman, Geoffrey H. „On traumatic knowledge and literary studies”. New Literary History 26, 3 (1995).

Janion, Maria. Do Europy tak, ale razem z naszymi umarłymi. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2000.

Koziołek, Ryszard. Dobrze się myśli literaturą. Wołowiec: Wydawnictwo „Czarne”, 2016.

Laub, Dori. „Truth and testimony. The process and the struggle”. W: Trauma. Explorations in Memory, red. Cathy Caruth. Baltimore–London: The Johns Hopkins University Press, 1995.

Łysak, Tomasz. „Trauma – od genealogii pojęcia do studiów nad traumą”. W: Antologia studiów nad traumą, red. Tomasz Łysak. Kraków: TAiWPN „Universitas”, 2015.

Nutkiewicz, Michael. „Shame, guilt and anguish in Holocaust survivor testimony”. The Oral History Review 30, 1 (2003).

Smelser, Neil J. „Epilogue: September 11, 2011, as cultural trauma”. W: Cultural Trauma and Collective Identity, red. Jeffrey C. Alexander, Ron Eyerman, Bernard Giesen, Neil J. Smelser, Piotr Sztompka. Berkeley – Los Angeles – London: University of California Press, 2004.

doi.org/10.26112/kw.2018.103.07

The paper aims to outline ways in which the category of sensitivity is perceived and valued in terms of a theory of modern reportage. Self-reflexive statements by such journalists as Ryszard Kapuściński, Wojciech Tochman and Jacek Hugo-Bader are analyzed, who throughout their professiographic reflections often return to this topic. The research reveals that the findings made by these journalists correspond to a significant extent with Susan Sontag’s conclusions in her book Regarding the Pain of Others. On the one hand, the reporters seem to treat sensitivity as a desirable attitude adopted by a journalist in his or her encounter with others, and on the other hand, as a quality that in some cases may stand in conflict with journalistic professionalism.

Key words: sensitivity, reportage, regarding the pain of others, Ryszard Kapuściński, Wojciech Tochman, Jacek Hugo-Bader

Bibliography

Adorno, Theodor W. „Socjologia i dialektyka”. Tłum. Dariusz Niklas. W: Kryzys i schizma. Antyscjentystyczne tendencje w socjologii współczesnej. Wyb. i wstęp Edmund Mokrzycki. T. 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1984.

Buromensky, Mykhailo, Serhiy Shturkhetsky, Emma Beals, Zoya Kazanji, Michelle Betz, Chris Schuepp. Conflict sensitive journalism: best practices and recommendations. Kyiv: OSCE, 2016. http://www.osce.org/ukraine/254526?download=true.

Chudoba, Ewa. „«Lapidarium» Ryszarda Kapuścińskiego jako kolaż”. Teksty Drugie 6 (2007).

Ert-Eberdt, Alina. „Nigdzie nie zostawiam swojego bagażu. Wywiad z Ryszardem Kapuścińskim”. Podróże 7 (2001).

Hodalska, Magdalena. Trauma dziennikarzy. Dziennikarstwo traumy. Kraków: Wydawnictwo IDMiKS UJ, 2017.

Hugo-Bader, Jacek. Długi film o miłości. Powrót na Broad Peak. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 2014.

Kapuściński, Ryszard. Autoportret reportera. Warszawa: Wydawnictwo „Znak”, 2000.

Kapuściński, Ryszard. Lapidarium. Warszawa: Wydawnictwo „Czytelnik”, 1993.

Kapuściński, Ryszard. Lapidarium II. Warszawa: Wydawnictwo „Czytelnik”, 1995.

Lévinas, Emmanuel. Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności. Tłum. Małgorzata Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.

Markowski, Michał P. Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki. Kraków: TAiWPN „Universitas”, 2013.

Markowski, Michał P. Życie na miarę literatury. Kraków: Wydawnictwo „Homini”, 2009.

Schiller, Fryderyk. „O powodach, dla których tematy tragiczne dostarczają nam przyjemności”. W: Goethe i Schiller o dramacie i teatrze. Wybór pism. Tłum. Olga Dobijanka. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1959.

Sontag, Susan. Widok cudzego cierpienia. Tłum. Sławomir Magala. Kraków: Wydawnictwo „Karakter”, 2010.

Tochman, Wojciech. Eli, Eli. Wołowiec: Wydawnictwo „Czarne”, 2013.

Welsch, Wolfgang. „Estetyka i anestetyka”. Tłum. Małgorzata Łukasiewicz. W: Postmodernizm: antologia przekładów, red. Ryszard Nycz. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński, 1998.

Wolny-Zmorzyński, Kazimierz. Reportaż. Jak go napisać? Poradnik dla słuchaczy studiów dziennikarskich. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2004.

Wójcińska, Agnieszka. Reporterzy bez fikcji. Rozmowy z polskimi reporterami. Wołowiec: Wydawnictwo „Czarne”, 2011.

org/10.26112/kw.2018.103.08

New technologies operate according to Boolean ratiomorphic mechanisms (ratiomorphism can be defined as unconscious, innate, genetically determined and survival-driven cognitive faculties of organisms). Consequently, the contemporary media are not conducive to either cognitive or – most of all – emotional sensitivity. Instead, it is being suppressed and eliminated from social life, and so is empathy. The disappearance of emotional sensitivity and empathy is a serious threat to the human world as we (still) know it. Paradoxically, the hope for saving them may involve a certain form of ratiomorphism that I the author of the article call refers to as axiomorphism. Axiomorphism is when ratiomorphism is teleonomically oriented toward ethical and aesthetic values recognized in the human world, such as goodness or beauty.

Key words: sensitivity, cognition, empathy, ratiomorphism, media, communication

Bibliography

Depraz, Natalie. Zrozumieć fenomenologię. Konkretna praktyka. Tłum. Agata Czarnacka. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2010.

Eibl-Eibesfeldt, Irenäus. Miłość i nienawiść. Tłum. Zuzanna Stromenger. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987.

Esposito, Roberto. Pojęcia polityczne. Wspólnota, immunizacja, biopolityka. Tłum. Katarzyna Burzyk, Mateusz Burzyk, Monika Surma-Gawłowska, Joanna T. Ugniewska-Dobrzańska, Magdalena Wrana. Kraków: TAiWPN „Universitas”, 2015.

Heller, Michał. Bóg i geometria. Gdy przestrzeń była bogiem. Kraków: Copernicus Center Press, 2015.

Lévi-Strauss, Claude. Smutek tropików. Tłum. Aniela Steinsberg. Łódź: Wydawnictwo „Opus”, 1992.

Lorenz, Konrad. Regres człowieczeństwa. Tłum. Anna D. Tauszyńska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1986.

Lorenz, Konrad. Tak zwane zło. Tłum. Anna D. Tauszyńska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1996.

Nowak, Jakub. Polityki sieciowej popkultury. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2017.

Pleszczyński, Jan. Epistemologia komunikacji medialnej. Perspektywa ewolucyjna. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2013.

Pleszczyński, Jan. „Intersubiektywność, rozumienie i porozumienie w epoce nowych mediów i globalizacji”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K – Politologia 22, 2 (2015).

Riedl, Rupert. Die Strategie der Genesis. München: R. Piper & Co. Verlag, 1976.

Tokarska-Bakir, Joanna. „Repetytorium z człowieka”. W: Alan Barnard, Antropologia. Zarys teorii i historii. Tłum. Sebastian Szymański. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2016.

Vollmer, Gerhard. Was können wir wissen? Die Natur der Erkenntnis. Stuttgart: S. Hirzel Verlag, 1985.

Waal de, Frans. Małpa w każdym z nas. Dlaczego seks, przemoc i życzliwość są częścią natury człowieka. Tłum. Krzysztof Kornas. Kraków: Copernicus Center Press, 2015.

doi.org/10.26112/kw.2018.103.09

Rather than being used as an opposite to rationality, sensitivity is here perceived as a cognitive category and a quality that enables a better understanding of both one’s own experiences and social reality. Subjected to psychologization and tyranny of intimacy, post-modern culture seems to have an ambivalent attitude to sensitivity. While understanding and empathy are highly desired values in the ever more individualized society, cultural exhibitionism leads to atrophy of sensitivity and escalation of narcissistic attitudes.

Key words: individualistic culture, confessing society, tyranny of intimacy, psychologization, desensitization

Bibliography

Foucault, Michel. Historia seksualności. Tłum. Bohdan Banasiak, Tadeusz Komendant, Krzysztof Matuszewski. Warszawa: Wydawnictwo „Czytelnik”, 1995.

Goffman, Erving. Człowiek w teatrze życia codziennego. Tłum. Helena Datner-Śpiewak, Paweł Śpiewak. Warszawa: Wydawnictwo KR, 2000.

Jacyno, Małgorzata. Kultura indywidualizmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.

Kamińska, Anna. „Wrażliwość jako źródło rozumu filozoficznego”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Lublin – Polonia 31–32 (2006–2007).

Lasch, Christopher. Kultura narcyzmu: amerykańskie życie w czasach malejących oczekiwań. Tłum. Grzegorz Ptaszek, Aleksander Skrzypek. Warszawa: Wydawnictwo „Sedno”, 2015.

Leksy, Karina. „Ekshibicjonizm społeczny w przestrzeni wirtualnej – rozważania społeczno-pedagogiczne”. Chowanna 1 (2014).

Leszniewski, Tomasz. „Tożsamość jednostki w warunkach kultury indywidualizmu – problem społecznego zaangażowania. Wokół rozważań Richarda Sennetta”. Studia Edukacyjne 36 (2015).

Markowski, Michał P. „Wrażliwość, interpretacja, literatura”. Teksty Drugie 1–2 (2010). 

Rieff, Philip. The Triumph of the Therapeutic: Uses of Faith After Freud. Oxford: Harper and Row, 1966.

Rose, Nikolas. Governing the Soul: The Shaping of the Private Self. London: Routledge, 1990.

Sartori, Giovanni. Homo videns. Telewizja i postmyślenie. Tłum. Jerzy Uszyński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2007.

Sennett, Richard. Upadek człowieka publicznego. Tłum. Hanna Jankowska. Warszawa: Wydawnictwo Literackie „Muza”, 2009.

Skarga, Barbara. Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 1997.

Szpunar, Magdalena. Kultura cyfrowego narcyzmu. Kraków: Wydawnictwa AGH, 2016.

doi.org/10.26112/kw.2018.103.10

The aim of the article is to present sensitivity in the context of Jean-Paul Sartre’s existential thought. Based on the definition of sensitivity as the ability to react to stimuli, the author discusses three chosen types of reaction: feeling, premonition and compassion, and puts them in the perspective of the respective themes from Sartre’s philosophy of existence: being, time and relationship. The paper discusses the place and role of the concept of sensitivity in existentialism, arguing that every human being thrown into this world is forced to react to stimuli due to his or her existential construction. The author also introduces the concept of existential sensitivity – a logical consequence of our life to which we are all condemned.

Key words: sensitivity, Sartre, relationship, human being, world

Bibliography

Arystoteles. Metafizyka. Tłum. Kazimierz Leśniak. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983.

Bergson, Henri. O bezpośrednich danych świadomości. Tłum. Karolina Bobrowska. Warszawa: Wydawnictwo „Aletheia”, 2016.

Farina, Gabriella. „Quelques réflexions sur l’Esquisse d’une théorie des émotions à propos de l’affectivité de la pensés”. Études sartriennes 17–18 (2014).

Gołębiewska, Maria. „Estetyka i anestetyka w reklamie społecznej”. Sztuka i Filozofia 21 (2002).

Gusman, Simon. „To the nothingnesses themselves: Husserl’s influence on Sartre’s notion of nothingness”. Journal of the British Society for Phenomenology 49, 1 (2018).

Hegel, Georg W.F. Encyklopedia nauk filozoficznych. Tłum. Światosław F. Nowicki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014.

Heidegger, Martin. Bycie i czas. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.

Husserl, Edmund. Idea fenomenologii. Tłum. Janusz Sidorek. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.

Jay, Martin. „Kryzys tradycyjnej władzy wzroku. Od impresjonistów do Bergsona”. Tłum. Jarosław Przeźmiński. W: Odkrywanie modernizmu, red. Ryszard Nycz. Kraków: TAiWPN „Universitas”, 2004.

Sartre, Jean-Paul. Byt i nicość. Zarys ontologii fenomenologicznej. Tłum. Jan Kiełbasa. Kraków: Wydawnictwo „Zielona Sowa”, 2007. 

Sartre, Jean-Paul. „Intencjonalność jako kategoria egzystencjalna”. Tłum. Aleksander Milecki. W: Filozofia egzystencjalna, red. Leszek Kołakowski, Krzysztof Pomian. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965.

Sartre, Jean-Paul. Szkic o teorii emocji. Tłum. Rafał Abramciów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2006.

Welsch, Wolfgang. „Na drodze do kultury słyszenia”. Tłum. Krystyna Wilkoszewska. W: Przemoc ikoniczna czy „Nowa widzialność”?, red. Eugeniusz Wilk. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2001.

Williford, Kenneth. „Pre-reflective self-consciousness and the autobiographical ego”. W: Reading Sartre. On Phenomenology and Existentialism, red. Jonathan Webber. London: Routledge, 2011.

doi.org/10.26112/kw.2018.103.11

The article offers a look at the issue of sensitivity in the context of media and media spectacles representing the suffering of others. It refers to Hannah Arendt’s concept of politics of pity, further developed in the context of media and their representations of reality by Luc Boltanski, pointing to dilemmas experienced by a spectator watching the suffering of others. The text discusses three regimes of representing the suffering of others, as described by Boltanski and Lilie Chouliaraki, i.e. denunciation, sentimentalism and sublimation. Adopting a different approach to the spectator’s situation and using different means of expression, they outline possible directions and at the same time signal specific dilemmas related to the spectator’s moral involvement in media spectacles of the suffering of others.

Key words: otherness, politics of pity, spectator, representation

Bibliography

Arendt, Hannah. O rewolucji. Tłum. Mieczysław Godyń. Warszawa: Wydawnictwo „Czytelnik”, 2003.

Boltanski, Luc. Distant Suffering. Morality, Media and Politics. Cambridge: Cambridge University Press, 1999.

Chouliaraki, Lilie. „Towards an analytics of mediation”. Critical Discourse Studies 3, 2 (2006).

Chouliaraki, Lilie. „Watching 11 September: the politics of pity”. Discourse and Society 15, 2–3 (2004).

Fiske, John. Television Culture. London: Routledge, 1995.

Hall, Sturt. „Kodowanie i dekodowanie”. Przekazy i Opinie 1–2 (1987).

Ignatieff, Michael. „Etyka telewizji. Czy jest jeszcze coś świętego”. Przekazy i Opinie 46, 4 (1986).

Krajewski, Marek. Kultury kultury popularnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, 2003.

Silverstone, Roger. „Proper distance: towards an ethics for cyberspace”. W: Digital Media Revisited: Theoretical and Conceptual Innovations in Digital Domains, red. Gunnar Liestøl, Andrew Morrison, Terje Rasmussen. Cambridge, MA: MIT Press, 2003.

Tester, Keith. Media, Culture and Morality. London: Routledge, 1994.

Waldenfels, Bernhard. Topografia obcego. Tłum. Janusz Sidorek. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2002.

doi.org/10.26112/kw.2018.103.12

The paper presents a study of the category of hypersensitivity based on Polish parenting websites and a discourse on children and child rearing. Using discourse analysis methods and findings from new childhood studies, the author explores the current aporias regarding sensitivity. She analyses social narratives entailed in them, including those concerning child education and upbringing, related to modern biopolitics and various risk discourses according to which the responsibility for the proper control and development of the child’s sensitivity lies within the parent-expert. Based on the studied material, a thesis is formed that connects the discourse on hypersensitivity with modern, also neoliberal, thinking, pointing to the post-moralistic implications of this relationship – possible outcomes of treating child development as a strictly individualistic process. The article also shows mechanisms of depriving children of subjectivity through discursive child management, in which the child is no longer a person and becomes merely a representative of certain characteristics of a specific group of population recognized as hypersensitive.

Key words: hypersensitivity, anthropology of childhood, New Childhood Studies, biopolitics, modernity

Bibliography

Buliński, Tarzycjusz. Człowiek do zrobienia: jak kultura tworzy człowieka. Studium antropologiczne. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002.

Crary, Jonathan. Zawieszenia percepcji. Uwaga, spektakl i kultura nowoczesna. Tłum. Iwona Kurz, Łukasz Zaremba. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009.

Fairclough, Norman. Analysing Discourse. Textual Analysis for Social Research. London: Routledge, 2003.

Foucault, Michel. Narodziny biopolityki: wykłady z Collège de France 1978–1979. Tłum. Michał Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.

Kehily, Mary J., red., Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem. Tłum. Marek Kościelniak. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2008.

Lee, Nick. Childhood in Society. Growing Up in an Age of Uncertainty. Buckingham–Philadelphia: Open University Press, 2001.

Lemke, Thomas. Biopolityka. Tłum. Tomasz Dominiak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2010.

Maciejewska-Mroczek, Ewa. Mrówcza zabawa. Współczesne zabawki a społeczne konstruowanie dziecka. Kraków: TAiWPN „Universitas”, 2012.

Olcoń-Kubicka, Marta. „Rola internetu w powstawaniu nowego modelu macierzyństwa”. W: Być rodzicem we współczesnej Polsce. Nowe wzory w konfrontacji z rzeczywistością, red. Małgorzata Sikorska. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2009.

Radkowska-Walkowicz, Magdalena, Maria Reimann, red., Dziecko i zdrowie. Wstęp do childhood studies. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2018.

Radkowska-Walkowicz, Magdalena, Hubert Wierciński. „Wstęp. Biomedycyna, reprodukcja, antropologia”. W: Etnografie biomedycyny, red. Magdalena Radkowska-Walkowicz, Hubert Wierciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2014.

Rajtar, Małgorzata, Justyna Straczuk, red., Emocje w kulturze. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012.

Toren, Christina. „An Anthropology of Human Development: What Difference Does the Make”. W: Human Development in the Twenty-First Century. A Dynamic Systems Approach to the Life Sciences, red. Alan Fogel, Barbara J. King, Stanley Shanker. Cambridge: Cambridge University Press, 2007.

Witeska-Młynarczyk, Anna, red., Wyjątkowe dzieciństwo, wyjątkowa młodość. Antropologia psychiatrii dzieci i młodzieży. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2018.

doi.org/10.26112/kw.2018.103.13

Contemporary tourism is one of the most dynamically developing branches of the global economy. Together with travelling masses there come reflections on the cultural and social determinants of travelling itself and tourism, as well as meetings with the other, i.e. the cornerstone of anthropological research. Tourist sensitivity may now be observed from the interesting perspective of a photograph which reveals not so much the intentions of the author as the whole baggage of his or her cultural experience and related contexts. This tourist viewpoint, while often stereotypical, does not necessarily have to be a mere reproduction of certain representations. An example from an online forum about travelling in Morocco shows that some travellers are becoming increasingly aware of the complexity of contacts with foreign culture. Most of them understand that sensitivity and respect are usually the key to mutual understanding and turning tourism into an ethical tool for exploring the world.

Key words: tourist viewpoint, postcolonialism, tourist photography, Morocco, human zoo

Bibliography

Cywiński, Paweł. „Żywotny bakcyl kolonializmu”. Magazyn Kontakt 18 (2011).

Jemielniak, Dariusz. „Netnografia, czyli etnografia wirtualna – nowa forma badań etnograficznych”. Prakseologia 154 (2013).

Malinowski, Bronisław. Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2002.

Najmrocka, Katarzyna. „Wszystkie drogi prowadzą do Marrakeszu. Zapiski antropologiczne”. Media – Kultura – Społeczeństwo 11–12 (2016–2017).

Pink, Sarah. Doing Visual Ethnography. London: Sage, 2001.

Schreiber, Hanna. Koncepcja „sztuki prymitywnej”. Odkrywanie, oswajanie i udomowienie Innego w świecie Zachodu. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012.

Siewior, Kinga. Odkrywcy i turyści na afrykańskim szlaku. Kraków: TAiWPN „Universitas”, 2012.

Sontag, Susan. O fotografii. Tłum. Sławomir Magala. Kraków: Wydawnictwo „Karakter”, 2017.

Spivak, Gayatri Ch. „Krytyka postkolonialnego rozumu. W stronę historii zanikającej współczesności”. Tłum. J. Margański. W: Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. Anna Burzyńska, Michał P. Markowski. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 2006.

Sztompka, Piotr. Socjologia wizualna. Fotografia jako metoda badawcza. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.

Urry, John. Spojrzenie turysty. Tłum. Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.

doi.org/10.26112/kw.2018.103.14

Based on a high number of in-depth interviews and three case studies, the article analyses and reconstructs the role of body practices in everyday experience of the working and rural classes in Poland. Contrary to what the self-help and media discourse might indicate, practices aimed at paying attention to one’s body and staying fit are not fixed points on the agenda of the working and rural classes, structuring the narrative of their everyday life. Their relationship to the body is dominated by work which is often directly connected with the body (physical work, providing care to someone). The study confirms earlier findings in this area according to which certain lifestyle elements cannot be analyzed in terms of “free choice”. Instead, they should be explored taking into account the inequalities that exist in the distribution of economic resources, workload and working conditions, as well as access to knowledge and health-care infrastructure.

Key words: body, body practices, classes, working and rural classes, lifestyle

Bibliography

Bennett, Tony, Mike Savage, Elizabeth Silva, Alan Warde, Modesto Gayo-Cal, David Wright. Culture, Class, Distinction. London: Routledge, 2009.

Boersma, Maren K. „Low incomes, fast lives? Exploring everyday temporalities of Filipina domestic workers in Hong Kong”. Time and Society 25, 1 (2016).

Crawford, Robert. „A cultural account of ‘health’. Control, release, and the social body”. W: Issues in the Political Economy of Health Care, red. John B. McKinlay. New York: Tavistock Publications, 1984.

Featherstone, Mike. „The Body in Consumer Culture”. Theory, Culture and Society 1, 2 (1982). 

Gdula, Maciej. „Pożytki z klasowości. Klasy w Polsce i szanse zmiany społecznej”. W: Klasy w Polsce. Teorie, dyskursy, badania, konteksty, red. Maciej Gdula, Michał Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2017.

Holmes, Helen. „Self-time. The importance of temporal experience within practice”. Time and Society 27, 2 (2018).

Jacyno, Małgorzata. Kultura indywidualizmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.

McKenzie, Shelly. Getting Physical. The Rise of Fitness Culture in America. Lawrence: University Press of Kansas, 2013.

Reckwitz, Andreas. „Toward a theory of social practices. A development in culturalist theorizing”. European Journal of Social Theory 5, 2 (2002).

Skeggs, Bev. „The making of class and gender through visualizing moral subject formation”. Sociology 39, 5 (2005).

Smith, Louise H., Lotte Holm. „Social class and body management. A qualitative exploration of differences in perceptions and practices related to health and personal body weight”. Apetite 55, 2 (2010).

Southerton, Dale. „‘Squeezing time’. Allocating practices, coordinating networks and scheduling society”. Time and Society 12, 1 (2003).

doi.org/10.26112/kw.2018.103.15

The article discusses the links between the theory of economic man and the culture of insensitivity. It refers to the genesis of economic subjectivity, inextricably connected with reduced emotions, leading to emotional coldness, detachment and indifference. It is a structure of subjectivity that may be found in many cultural texts. The article provides a short description of two novels which take up the topic of economy while analyzing the relationship between the psychological structure of the characters and the economic system. Additionally, it presents how the model of economic man has expanded beyond the world of economy, and how the world of life and interpersonal relations has been colonized by various ways of converting reality into quantitative data.

Key words: economy of literature, anaesthetics, capitalist culture

Bibliography

Aboujaoude, Elias. Wirtualna osobowość naszych czasów. Mroczna strona e-osobowości. Tłum. Robert Andruszko. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012.

Carr, Nicholas. Płytki umysł. Jak internet wpływa na nasz mózg. Tłum. Katarzyna Rojek. Gliwice: Wydawnictwo „Helion”, 2012.

DeLillo, Don. Cosmopolis. Tłum. Robert Sodół. Warszawa: Wydawnictwo „Noir sur Blanc”, 2012.

Habermas, Jürgen. Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej. Tłum. Wanda Lipnik, Małgorzata Łukasiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.

Hirschman, Albert O. Namiętności i interesy. U intelektualnych źródeł kapitalizmu. Tłum. Irena Topińska, Maciej Kochanowicz. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 1997.

Illouz, Eva. Uczucia w dobie kapitalizmu. Tłum. Zygmunt Simbierowicz. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2010.

Lethen, Helmut. Verhaltenslehren der Kälte: Lebensversuche zwischen den Kriegen. Frankfurt am Main: Suhrkamp, 1994.

Ratajczak, Mikołaj. „Język jako środek produkcji. Uwagi do relacji między literaturą a kapitalizmem kognitywnym”. W: Ekonomiczne teorie literatury, red. Michał Kłosiński, Paweł Tomczok. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2017.

Reymont, Władysław S. Ziemia obiecana. Oprac. Magdalena Popiel. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2014.

Sloterdijk, Peter. Musisz życie swe odmienić. O antropotechnice. Tłum. Jarosław Janiszewski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014.

Sombart, Werner. Liebe, Luxus und Kapitalismus. Über die Entstehung der modernen Welt aus dem Geist der Verschwendung. Berlin: Verlag Wagenbach, [b.r].

Szpunar, Magdalena. „Wrażliwość (nie tylko) artystyczna”. Kultura i Społeczeństwo 1 (2017).

Tomczok, Paweł. Literacki kapitalizm. Obrazy abstrakcji ekonomicznych w literaturze polskiej drugiej połowy XIX wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.

Weber, Max. Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Tłum. Bogdan Baran, Jan Miziński. Warszawa: Wydawnictwo „Aletheia”, 2010.

Welsch, Wolfgang. „Estetyka i anestetyka”. Tłum. Małgorzata Łukasiewicz. W: Postmodernizm. Antologia przekładów, red. Ryszard Nycz. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suszczyński, 1998.

doi.org/10.26112/kw.2018.103.16

The text tries to analyze the radical gesture of breaking with the post-communist social reality. On the example of the novel Do tmy [Into Darkness] by Anna Bolavá, the author of the article draws the socio-political landscape of the Czech Republic after the dissolution of Czechoslovakia. The main character of the book, Anna, stands out as a woman, irritates and queers the well-established space, only to finally smash it by proposing – now as a plant – a new social order (not only with people as social actors). Anna Bolavá’s novel not only diagnoses the postmodern times, with their abundance of sounds and images, but also offers a strategy how to change the reality.

Key words: becoming-a-plant, studies of plants, post-communism, Czech Republic, Czech literature

Bibliography

Bolavá, Anna. W ciemność. Tłum. Agata Wróbel. Wrocław: Wydawnictwo „Książkowe Klimaty”, 2017.

Deleuze, Gilles, Félix Guattari. Tysiąc plateau. Warszawa: Fundacja „Bęc Zmiana”, 2015.

Jakubowicz-Prokop, Zofia. „Być kobietą czy być rośliną? O formach podmiotowości w Wegetariance Han Kang”. Teksty Drugie 2 (2018).

Kamiński, Robert. „Rubieże ideologii. Komunistyczna Partia Czech i Moraw, czyli komunizm po komunizmie”. W: Komunizm na peryferiach. Rubieże ideologii i rzeczywistości społecznej, red. Magdalena Bogusławska, Zuzanna Grębacka. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo „Libron”, 2013.

Tomaszewski, Jerzy. Czechy i Słowacja. Warszawa: Wydawnictwo „Trio”, 2008.

Tomaszewski, Jerzy. Republika Czeska 1918–2013. Warszawa: Wydawnictwo „DiG”, 2014.

Vítová, Lenka. „Czeska literatura to nie czeski film, czyli wszyscy o niej wiedzą wszystko… prawie wszystko!”. Czas Kultury 1–2 (2007).

doi.org/10.26112/kw.2018.103.17

Basing on the example of Paw królowej [The Queen’s Peacock], the article presents the manner in which Dorota Masłowska problematizes her own situation and position in the world of (pop) culture after the spectacular success of her debut novel White and Red. The paper defines the category of vulnerability and uses it to determine the subject position of the author. Female characters in the book are treated as metaphorical incarnations of Dorota Masłowska, reflecting her emotions related to her vulnerable position.

Key words: vulnerability, susceptibility to being hurt, stigma, Dorota Masłowska

Bibliography

Dunin, Kinga. Czytając Polskę. Literatura polska po roku 1989 wobec dylematów nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2004.

Fineman, Martha A. „The vulnerable subject. Anchoring equality in the human condition”. Yale Journal of Law and Feminism 20, 1 (2008).

Masłowska, Dorota. „Kobieta. I mężczyzna”. Przekrój 12 (2003).

Masłowska, Dorota. „Nie ma o czym myśleć”. Przekrój 2 (2003).

Masłowska, Dorota. Paw królowej. Warszawa: Lampa i Iskra Boża, 2005.

Masłowska, Dorota, Paweł Dunin-Wąsowicz. „Dyskoteka w piekle”. Lampa 1 (2004).

Masłowska, Dorota, Wojciech Staszewski. „MC Doris gotuje butelki”. Wysokie Obcasy. 21 maja 2005.

Orliński, Wojciech. „Nie pieścić bohaterów”. Gazeta Wyborcza. 21 września 2006.

Riffaterre, Michael. Fictional Truth. London: Johns Hopkins University Press, 1990.

Rybicki, Adam ks. Uzdrowienie przez Maryję. Kraków: Wydawnictwo M, 2004.

doi.org/10.26112/kw.2018.103.18

Thies, Christian. Alles Kultur? Eine kritische Bestandsaufnahme [Everything culture? A critical register]. Stuttgart: Taschenbuch, 2016.

Key words: philosophy of culture, critique of culture, naturalism, culturalism, Christian Thies