Zapraszamy na premierę długo oczekiwanego tłumaczenia najważniejszego dzieła Aby'ego Warburga – jednego z największych wizjonerów w dziejach badań nad kulturą.  Atlas obrazów Mnemosyne uznawany za opus magnum Warburga jest przedsięwzięciem niezwykłym: badacz kultury zestawiając ze sobą między innymi dzieła sztuki z różnych epok, zdjęcia prasowe, reklamy, grafiki czy stronice z traktatów naukowych zamierzał stworzyć narzędzie unaoczniające i problematyzujące pamięć zbiorową Europejczyków. Choć Atlas nigdy nie został ukończony, ale i tak zyskał status jednej z najważniejszych książek XX wieku, stając się inspiracją dla historyków sztuki, kultury, filozofów, artystów i kuratorów.

Mamy nadzieję, że polska premiera dzieła  Warburga przyczyni się do popularyzacji jego myśli oraz rozbudzi żywą debatę na temat jego intelektualnego posłania. Pojęcia takie jak: „dalsze życie antyku”, „formuła patosu” czy „wędrówka obrazów” nadal niosą ze sobą potencjał przewartościowywania podstawowych problemów w obrębie refleksji nad kulturą, spajając tradycję klasycznej historii sztuki z najnowszymi nurtami światowej humanistyki. 
 

Aby Warburg (1866–1929) – niemiecki historyk sztuki i kultury, założyciel Biblioteki Nauki o Kulturze w Hamburgu, funkcjonującej do dziś w Londynie jako Instytut Warburga. Za życia słynął jako znawca antyku i sztuki włoskiego renesansu, autor przełomowych rozpraw o Sandrze Botticellim czy Albrechcie Dürerze oraz ekspert w dziedzinie historii astrologii. Po śmierci zyskał sławę jednego z największych wizjonerów w dziejach badań nad kulturą, a jego myśl o sztuce wciąż pozostaje źródłem inspiracji dla kolejnych generacji uczonych.

„Pod koniec życia Aby Warburg intensywnie pracował nad swoim opus magnum: Atlasem, który poprzez zestawienie pokrewnych sobie obrazów – nie tylko dzieł sztuki z różnych epok, lecz także zdjęć prasowych, reklam, znaczków pocztowych, popularnych grafik oraz stronic traktatów naukowych i astrologicznych – miał pokazać drogi Nachleben w kulturze europejskiej. Reprodukcje ilustrowały różne formy obecności antyku w późniejszych epokach. Zgodnie z tytułem – Mnemosyne – pojęciem, które Warburg uznał wówczas za kluczowe dla powracającej obecności dawnych formuł patosu, była pamięć zbiorowa. I choć Atlas nie został ukończony, gdyż pracę nad nim w 1929 roku przerwała śmierć uczonego, nawet bez przewidzianych obfitych komentarzy słownych i ze wstępem znanym tylko z kilku niekompletnych wersji, stanowi on jedną z najbardziej intrygujących i inspirujących książek XX wieku, dzieło o potężnym ładunku intelektualnym, owoc przemyśleń nad trwaniem i odradzaniem się obrazowych formuł pamięci zbiorowej, wypełniających się w sprzyjających okolicznościach historycznych nowymi treściami.”

                                                                                                          prof. dr hab. Wojciech Bałus
 

„Atlas obrazów Mnemosyne” – ostatnie i nieukończone dzieło Aby’ego Warburga – ukazuje dynamikę zawiązywanych między obrazami relacji, których nie sposób podporządkować czystej idei naśladownictwa, wpływu oraz formalistycznym kategoriom badań wölfflinowskiej historii sztuki. W intencji Warburga Atlas ustanawiać miał uniwersalny model pamięci kolektywnej, pomocny nie tylko przy badaniu zachodniego dziedzictwa kulturowego. Szerokie spektrum wizualnego materiału zostaje tutaj ujęte w sposób uwidaczniający transmisję afektu i formuł wyrazowych przez wieki oraz ich niepodważalną ciągłość. Tablice „Atlasu obrazów Mnemosyne” Warburga są, innymi słowy, sposobem na przypatrywanie się kulturze europejskiej jako kruchej strukturze organizacji form, a nie spójnemu systemowi symbolicznych znaczeń. Zamysł Atlasu – odkrytego przez nauki o kulturze w ostatnich dekadach minionego wieku na fali „zwrotu obrazowego” – był często porównywany do praktyk awangardy lat 20. XX wieku, z którymi łączyć go miało zastosowanie techniki montażowej. Nawet jeśli, to są to, zdaniem niektórych historyków, analogie budowane zbyt pochopnie. Nie ulega jednak wątpliwości, że Mnemosyne sytuuje się na skrzyżowaniu dróg: jest zarówno wyrazem doświadczenia kryzysu zachodniej tradycji obrazowej (utożsamionej przez Warburga z pamięcią kulturową en globe), jak i wkroczeniem na teren kultury mediów właściwej dla nowoczesności.”
                                                                                              prof. UJ, dr hab. Tomasz Majewski


„Atlas obrazów Mnemosyne” Aby'ego Warburga wydany w ramach Serii Biblioteki „Kultury Współczesnej”

Patronat merytoryczny nad serią sprawuje Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze.

kup na sklep.nck.pl >>