Znany jest PIERNIK od co najmniej 500 lat, a pewnie i dłużej. W XV i XVI w. zwany był PIERZNIKIEM. Dawna nazwa PIERZNIK pochodziła od staropolskiego PIERZ, czyli PIEPRZ. PIERZNIK było to bowiem PIERZNE CIASTO, a więc ‘pieprzne ciasto’, ‘pieprzowe ciasto’.  
Jak pisze prof. A. Bańkowski: „Sama nazwa zdaje się świadczyć, że pierwotnie była to bułeczka z mąki zaprawionej mielonym pieprzem na zakąskę do wina dla bogaczy (w czasach, gdy za łut pieprzu można było nabyć parę wołów, a za funt cały folwark), z czasem dopiero jej tańsza namiastka słodka (dla żon i dzieci), piernik na miodzie z imbirem (albo inną przyprawą korzenną, tańszą od prawdziwego indyjskiego pieprzu)”. Już bowiem w łacińskim tekście z połowy XV w. PIERNIK jest opisywany jako: „pyernyk = panis cum melle pistus”, czyli dosłownie ‘chleb z miodem ubity’ (pisto, pistare ‘utłuc, ubijać’). Od najdawniejszych czasów zatem miód był równie istotnym składnikiem piernika co pieprz i inne przyprawy korzenne.