SPOCONY JAK...
il. Marcelina Jarnuszkiewicz
...MYSZ – dopowiemy – albo jak RUDA MYSZ, albo jak MYSZ w POŁOGU. Dlaczego jak MYSZ? Trzymaliście kiedyś w zamkniętej dłoni wystraszoną myszkę? Jeśli tak, to wiecie dlaczego: futerko zdenerwowanej myszy staje się wilgotne i zlepia się w strączki. Ta reakcja mysiego organizmu była widać tak zaskakująca dla naszych przodków, że do porównania użyli właśnie nazwy najpospolitszego domowego gryzonia. A dlaczego RUDA albo W POŁOGU? Rudy to bardziej wyrazisty kolor niż szary i do tego obciążony skojarzeniami (szara mysz to pod miotłą siedzi, a jak się rzuca w oczy, to musi być ruda). POŁÓG natomiast był dawniej synonimem porodu (dziś to ‘okres poporodowy’). Obraz rodzącej, na którą biją siódme poty, nałożył się widocznie na obraz spoconej myszy i powstało powiedzenie SPOCIĆ SIĘ jak MYSZ w POŁOGU. A jak to wygląda w innych językach? Polak poci się jak mysz, Rosjanin – również jak mysz (вспотеть как мышь), Anglik – jak świnia (sweat like a pig), Niemiec – jak małpa albo jak świnia (schwitzen wie ein affe, schwitzen wie die schweine)... A może znacie analogiczne porównania w innych językach?
Źródło: [NSPP; WSPP; SJP PWN; USJP; PJ PWN; WSNP; WSAP; WSRP]