Settings and search
Wschodni, słowiański i ściśle wigilijny przysmak – KUTIA – to gotowana pszenica utarta z makiem, miodem i bakaliami. Pszenicę może zastąpić kasza lub ryż, a formę KUTIA – inne postaci tej nazwy: KUCJA lub KUCIA. Ostatnia forma jest właściwa gwarom i dialektom kresowym, w polszczyźnie ogólnej się nie pojawia. Na całej Rusi i na Kresach Wschodnich KUTIA była tak ściśle związana z Wigilią i świętami Bożego Narodzenia, że KUTIĄ, KUCJĄ lub KUCIĄ nazywano całą wieczerzę wigilijną, a także sam dzień Wigilii, określany również mianem Dnia Kucji. W niektórych rejonach słowo KUCJA jeszcze bardziej rozszerzyło znaczenie – na ogólne ‘wigilia, przeddzień’, tak że KUCJĄ nazywano również wigilię Nowego Roku (czyli sylwester) i wigilię Trzech Króli. W Słowniku wileńskim czytamy, że KUCJA „jest to zabytek (obyczajowa pamiątka) dawniéjszéj przedchrześcijańskich Słowian ofiarnéj potrawy, przynoszonéj domowym duchom, a raczej cieniom zmarłych pokrewnych osób”. Samo słowo wywodzi się najprawdopodobniej od greckiego kukki, kukkia ‘bób’, co z kolei od kókkos ‘pestka, ziarno’.
Źródło: [SO PWN; SJP PWN; SJP Dor; USJP; NSPP; WSPP; SWil, 561; SW, II, 618]