Henryk Morel był wszechstronnym twórcą rzeźbiarskich form przestrzennych, projektów pomnikowych, małych rzeźb ceramicznych i rysunków oraz autorem projektów multimedialnych, oddziaływających na odbiorców poprzez kształty, światło i dźwięk. Zebrane na wystawie dzieła pozwalają poznać szerokie spektrum możliwości plastycznych H. Morela. Wystawa przypomina odważnego w swoich poszukiwaniach artystę, legendę swojego pokolenia i środowiska.  Pokazując jego prace staramy się zobaczyć twórczość Morela na nowo, poza historycznym kontekstem lat sześćdziesiątych, opresyjnego systemu. Nie tracąc z oczu tragicznych doświadczeń twórcy, chcemy przybliżyć artystyczne zmagania z materią nowemu pokoleniu, dla którego Henryk Morel jest postacią nieznaną.

- W Kordegardzie, Galerii Narodowego Centrum Kultury pokazujemy wielkich polskich mistrzów, np.  w tym roku prezentowaliśmy dzieła Józefa Czapskiego. Tym razem chcemy przybliżyć postać i twórczość wybitnego, przedwcześnie zmarłego artysty Henryka Morela. Jego nowatorskie spojrzenie na rzeźbę, odwaga w poszukiwaniu środków wyrazu są nadal interesujące, choć upłynęło już ponad pół wieku od śmierci artysty. Cieszymy się, że możemy pokazać spuściznę Morela – rzeźby i rysunki, pierwszy raz od wystawy w 1997 roku, która miała miejsce w Zachęcie - Narodowej Galerii Sztuki – podkreśla prof. Rafał Wiśniewski, dyrektor NCK.

Wystawa „Henryk Morel. Znaki” jest próbą spojrzenia na twórczość artysty przez pryzmat jego życia. Tragiczna śmierć rodziców na początku wojny wywołała traumę, która w połączeniu z ogromną wrażliwością na naturę kształtowała młodego chłopca. Jeden z wczesnych rysunków, z 1955 roku,  przedstawia kurnik – to praca jeszcze z czasów nauki pod okiem Antoniego Kenara. Już wtedy ujawniła się pewność kreski oraz umiejętność uchwycenia ruchu i nastroju przez młodego Morela. Oprócz rysunków, wystawa prezentuje również drobne rzeźby zwierząt ustawione w centralnej części galerii.

Na wystawę składa się 16 prac rzeźbiarskich i 24 rysunkowe  Henryka Morela z Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w  Warszawie, 8 unikalnych prac tuszem na płótnie z Muzeum Sztuki w Łodzi, rzeźba z ostatniego okresu twórczości pt. „Kompozycja” z Muzeum Narodowego w Poznaniu (depozyt, własność Muzeum Architektury we Wrocławiu) oraz fragment Kroniki Filmowej z 1966 roku opowiadającej o eksperymencie akustycznym zrealizowanym przez Morela wraz z innymi artystami, udostępniony przez Filmotekę Narodową – Instytut Audiowizualny. Jedna z prezentowanych prac pochodzi z wczesnego okresu twórczości Morela, jeszcze z Zakopanego, gdy artysta uczył się u Antoniego Kenara. Pozostałe obejmują okres studiów oraz dojrzałej działalności artystycznej. 

Główny punkt wystawy stanowią rysunki i prace rzeźbiarskie artysty, które ukazują jego proces myślenia o rzeźbie i nurtujący go problem przedstawiania w rzeźbie konfliktu między formą organiczną a geometryczną. Już we wczesnych pracach widać próby łączenia form mechanicznych i biologicznych w jeden organizm (np. głowa ludzka przetransformowana w maszynkę do mięsa). Niepokojące zestawienie struktur biologicznych i metalu - konstrukcję oplecioną gumowym tworzywem widzimy np. w rzeźbie „Kompozycja” z 1966 roku, charakterystycznej dla dojrzałego okresu twórczości Morela. Towarzyszą jej prace na płótnie, z ostatnich lat życia. Narastający mrok, pochłaniający coraz więcej powierzchni płótna jest zapowiedzią tragicznej, samobójczej śmierci.

Henryk Morel  (ur. 11 marca 1937, zm. 11 lipca 1968 r.) - rzeźbiarz, pedagog, współautor spektakli audiowizualnych, artysta którego prace miały wpływ na myślenie o rzeźbie w latach 60. Uczęszczał w latach 1953-1957 do Państwowego Liceum Technik Plastycznych w Zakopanem. Pod wpływem Antoniego Kenera rozpoczął studia w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych na wydziale rzeźby.  W 1963 roku otrzymał dyplom z wyróżnieniem w pracowni prof. Jerzego Jarnuszkiewicza za pracę dyplomową „Wpływ skojarzeń na reakcje emocjonalne”. W latach 1961-1963 studiował równolegle na wydziale wzornictwa przemysłowego warszawskiej uczelni w pracowni prof. Jerzego Sołtana, gdzie otrzymał absolutorium na podstawie pracy „Traktor”. Po dyplomie pracował w warszawskiej ASP na stanowisku asystenta prof. Jarnuszkiewicza. Członek grupy artystycznej Rekonesans.  Prace artysty znajdują się w kolekcjach prywatnych i zbiorach muzealnych, m. in. w Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, Muzeum Okręgowym w Koszalinie oraz w  Państwowym Liceum Technik Plastycznych im. A. Kenara w Zakopanem.

Czas trwania wystawy: 1.12.2022 – 08.01.2023  

Oprowadzanie kuratorskie: 3.12, 10.12 i 8.01 godz. 16.00-19.00 

Kurator: Agnieszka Bebłowska Bednarkiewicz/NCK 

Organizatorzy: Narodowe Centrum Kultury, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego