Festiwal rozpoczął się 2 listopada wykonaniem symfonii „Siedmiu bram Jerozolimy” K. Pendereckiego w Krakowie, a zakończy się 8 grudnia w Dębicy, mieście urodzin Mistrza, tym samym koncertem, spinającym niczym klamrą pięciotygodniową festiwalową podróż. Po raz pierwszy w ramach Eufonii odbywają się koncerty poza Warszawą: oprócz wspomnianego Krakowa i Dębicy – jeszcze w Lublinie, Katowicach i Lusławicach, poszerzając dostęp do kultury lokalnym społecznościom. Wspomniane „Siedem bram Jerozolimy” usłyszymy podczas festiwalu aż cztery razy w różnych miastach.

Miłośnicy sztuki wokalnej i teatru muzycznego dzięki festiwalowi Eufonie mają w listopadzie wiele powodów do radości. Recital światowej sławy mezzosopranistki Elīny Garančy oraz inscenizacja „Czarnej maski”, ostatniego dzieła scenicznego Krzysztofa Pendereckiego w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Koncertowe wykonanie barokowej opery „Venceslao, re di Polonia” Antonia Caldary, inspirowanej historią Polski, w Filharmonii Narodowej, a także „Have a good day!” – nowatorska opera litewskich twórczyń na dźwięki supermarketu i fortepian. Na nowatorską wersję operowego spektaklu zapraszamy do warszawskiego Nowego Teatru.

Oficjalna inauguracja: 15 listopada | godz. 19.00 | Sala Moniuszki TW-ON

Elīna Garanča po raz pierwszy wystąpiła w Warszawie, na deskach Teatru Wielkiego Opery Narodowej. Światowej sławy łotewska mezzosopranistka została okrzyknięta przez „The New York Times” „najlepszą Carmen od 25 lat”. Jej specjalnością są role namiętnych kobiet, choć można ją usłyszeć zarówno w rolach „spodenkowych”, jak i rolach wagnerowskich. Elīna Garanča zaprezentowała festiwalowej publiczności kalejdoskop kobiecych charakterów – bohaterek, które cierpią, płaczą, umierają, ale i z ogromną odwagą walczą o to, w co wierzą. Julia, Balkis, Dalila i Carmen. Oddana matka, władczyni rozdarta między obowiązkiem a uczuciem, oraz dwie femme fatale. Cztery heroiny podczas inauguracyjnego koncertu Eufonii połączyła jedna scena i jeden głos: Elīny Garančy.

Występ w Warszawie to dla mnie bardzo emocjonalny moment ze względu na historię rodzinną: moja mama, która była śpiewaczką i pedagogiem, spędziła tutaj wiele szczęśliwych tygodni, pracując i żyjąc w otoczeniu wspaniałych ludzi. Obserwuję w mediach społecznościowych, że polska publiczność jest niezwykle świadoma i wymagająca, a jednocześnie pełna entuzjazmu, z jakim przyjmuje przyjeżdżających artystów. Czekam na Was z niecierpliwością, na wspólne przeżywanie tej cudownej muzyki, którą będziemy wykonywać. W programie znajdą się utwory od Dvořáka po Bizeta oraz kilka innych, mam nadzieję, miłych niespodzianek. Do zobaczenia – komentowała śpiewaczka po przylocie do Warszawy.

Trzy muzyczne nurty Eufonii

Repertuar szóstej edycji festiwalu zespół programowy podzielił na trzy przenikające się sekcje:

• Alterfonie (Skalpel, Dobrawa Czocher & Goście, Gurdjieff Ensemble, Kwartludium & Jacaszek, Operomanija, La Tempȇte);
• Wielkie Dzieła (Elīna Garanča, Jubileusz Wnuk-Nazarowej, Pawła Szymańskiego, utwory Krzysztofa Pendereckiego, Pawła Mykietyna, Karola Szymanowskiego);
• Muzyka Przeszłości (Venceslao re di Polonia Antonio Caldary w wykonaniu {Oh!} Orkiestry
  i solistów, występy The Sixteen, Marti & Gondko, Solamente Naturali, Bastarda).

Tegoroczne Eufonie zostały wzbogacone o wstęp i epilog. Czerwcowy koncert Eufonie – Preludium, z udziałem Adama Struga i zespołu Monodia Polska, miał zaskakującą, prapremierową kontynuację w piątek, 15 listopada. To występ duetu Skalpel, który na specjalne zamówienie festiwalowe zaprezentował w Małej Warszawie oryginalną, autorską interpretację zarejestrowanych w czerwcu utworów wykonywanych przez Struga i Monodię Polską. „Preludium” można traktować też jako zapowiedź różnorodności programu. Podczas Eufonii odkrywamy muzykę średniowiecza, renesansu oraz baroku w interpretacji wybitnych artystów, takich jak: Bastarda, The Sixteen, Corina Marti i Michał Gondko oraz zespół Solamente Naturali. 11 września wieczorem odbyło się drugie wydarzenie poprzedzające festiwal: Eufonie - Prolog: Kochanowski Wika / Strug / Monodia Polska. Festiwalowym epilogiem będzie natomiast wykonanie „Siedmiu Bram Jerozolimy” Krzysztofa Pendereckiego 8 grudnia br. w Dębicy.

Drugie specjalne zamówienie festiwalowe zrealizowała Dobrawa Czocher, która 20.11 wykona prapremierowo utwory inspirowane suitami wiolonczelowymi Jana Sebastiana Bacha. W sobotę, 16.11 zespół Bastarda przedstawił pieśni ze „Śpiewnika Śląskiego” Valentina Trillera. Niezwykle interesującym punktem programu będzie również nocny koncert zespołu Kwartludium z Michałem Jacaszkiem (22.11, g. 22.00, Mała Warszawa). Artyści zaprezentują dźwięki inspirowane bogatą tradycją Kolchidy.

Inspiracje, które przenikają tegoroczny program Eufonii, sięgają daleko poza Europę Środkowo-Wschodnią. Podróżujemy muzycznie do źródeł kultury łacińskiej i arabskiej, na Bliski Wschód. Taką wyprawą był np. występ Gurdjieff Ensemble, obfitujący w armeńską tradycję i ducha orientu. Z kolei podczas symfonicznego koncertu „Baśnie nocy”, z udziałem Iwony Sobotki, Chóru i Orkiestry Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Michała Klauzy, usłyszymy pełne orientalizmu i liryzmu Pieśni księżniczki z baśni op. 31 oraz Pieśni o nocy op. 27 Karola Szymanowskiego i ekspresyjny Taniec siedmiu zasłon z opery Salome Richarda Straussa.

Festiwalowi od pierwszej edycji towarzyszą dzieła Krzysztofa Pendereckiego. Tym razem  to wykonanie „Siedmiu bram Jerozolimy” w interpretacji Orkiestry i Chóru Filharmonii im. K. Szymanowskiego w Krakowie, Chóru Polskiego Radia oraz znakomitych solistów: Iwony Hossy, Karoliny Sikory, Anny Lubańskiej, Rafała Bartmińskiego, Artura Jandy, Sławomira Hollanda. To dzieło przenosi nas symbolicznie do Jerozolimy, kolebki trzech religii. Na koncerty zapraszamy festiwalową publiczność do Warszawy (24.11), Lusławic (23.11) oraz Dębicy (13.12). 2.11 VII Symfonia zabrzmiała na rozpoczęcie festiwalu w Krakowie.

Na festiwalu nie zabraknie również współczesnych nawiązań do dawnych form muzycznych. Paweł Mykietyn zaprezentuje „Pasję wg św. Marka” - swoją interpretację gatunku kojarzonego przede wszystkim z okresem baroku, nadając mu nowoczesną, współczesną formę. W programie tegorocznej edycji festiwalu znalazły się też trzy opery, z których każda ukazuje inne oblicze tego gatunku. Usłyszymy XVIII-wieczną operę „Venceslao, re di Polonia” Antonio Caldary, inspirowaną historią Władysława IV Wazy, „Czarną Maskę” Krzysztofa Pendereckiego, opartą na dziele Gerharta Hauptmana, oraz współczesną, niekonwencjonalną operę „Have a good day!”, opowiadającą o egzystencjalnych problemach pracowników supermarketu.

Eufonie celebrują też jubileusze wybitnych polskich kompozytorów: Joanny Wnuk-Nazarowej i Pawła Szymańskiego. Jubileusz Wnuk-Nazarowej stał się pretekstem do głębszego zanurzenia się w twórczość kobiet-kompozytorek, od Grażyny Bacewicz po Hannę Kulenty.

Festiwalowy rozkład jazdy

Operowy recital Elīny Garančy rozpoczął festiwalową podróż po gatunkach, stylach, epokach. Organizatorzy festiwalu niemal codziennie zapraszają na dwa różniące się charakterem koncerty. Obok kameralnych wydarzeń, muzyki dawnej w programie późnowieczorne wydarzenia z nurtu alternatywnego. Jedną z takich propozycji jest występ Skalpela w Małej Warszawie w piątek, 15.11.

W sobotę w Zamku Królewskim Trio Bastarda zabrało publiczność „Poza teraźniejszość” - w świat muzyki dawnej, a w Muzeum Polin Sinfonietta Cracovia pod dyrekcją Katarzyny Tomali-Jedynak zaprezentowała twórczość czterech pokoleń polskich kompozytorek. W niedzielę w Zamku Królewskim w Warszawie usłyszymy perły polskiego renesansu na klawesyn i lutnię w interpretacji Coriny Marti & Michała Gondko. Tego samego dnia w Filharmonii Narodowej wystąpi {Oh!} Orkiestra pod dyrekcją Martyny Pastuszki z udziałem znakomitych solistów, m.in. Maxa Emanuela Cenčica, Nicholasa Tamagna, Dennisa Orellany i Sophie Junker. Znakomity międzynarodowy zespół solistów i instrumentalistów zaprezentuje koncertową wersję opery „Venceslao, rè di Polonia” A. Caldary. Przed tym koncertem odbędzie się debata zorganizowana pod egidą Ruchu Muzycznego – partnera medialnego wydarzenia. Najnowszy numer #23/2024 eksperckiego magazynu koresponduje z festiwalową tematyką i poświęcony został kulturze Europy Środkowej.

Poniedziałek, 18.11 to gratka dla miłośników wokalistyki – fenomenalna brytyjska grupa The Sixteen zaprezentuje „Niebiańskie harmonie”, czyli twórczość polskich kompozytorów XVI/XVII w. – głównie utwory religijne, wykonywane niegdyś m.in. w Katedrze Wawelskiej, które pisali muzycy kapeli królewskiej, np. Włosi.

Wtorek to czas dla Solamente Naturali z projektem Musica Globus. Zespół ten przygotował podróż po krainach i kulturach Europy doby niemieckiego kompozytora Telemanna. Ideą kolejnego koncertu – spektaklu, przygotowanego przez francuski zespół La Tempête, jest rekonstrukcja rytuału, połączenie „Całonocnego czuwania” Rachmaninowa z bizantyjskimi pieśniami, przy jednoczesnym całkowitym wykorzystaniu przestrzeni kościoła Wszystkich Świętych przy Placu Grzybowskim w Warszawie przez śpiewaków, którzy zabiorą uczestników widowiska w transcendentalną podróż.

W środę, 20.11 zagra wiolonczelistka Dobrawa Czocher i jej goście. Artystka i kompozytorka zaprezentuje nam premierowo swoje nowe kompozycje, m. in. utwór inspirowany Suitami wiolonczelowymi Jana Sebastiana Bacha, przygotowany na specjalne zamówienie festiwalowe.

Kolejnego dnia usłyszymy „Pasję wg św. Marka” Pawła Mykietyna – będzie to pasja wielowątkowa, hipnotyczna i mikrotonalna, rockowa i drapieżna, inkantacyjna i modlitewna – w nowej odsłonie dramaturgicznej. Obok orkiestry i chóru wystąpi m.in. Urszula Kryger, Kasia Moś, a narratorką będzie Magdalena Cielecka. Całość reżyseruje Tomasz Cyz.

W piątek 22.11 będziemy uczestnikami wielkiego wydarzenia w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, gdzie w ramach Eufonii odbędzie się premiera nowej inscenizacji opery Krzysztofa Pendereckiego „Czarna maska”, zaś w Małej Warszawie, podczas nocnego koncertu (o godz. 22) usłyszymy zespół Kwartludium i Jacaszka, którzy zaprezentują utwory inspirowane gruzińską polifonią z albumu „Kolchida” - migotliwe partie instrumentów akustycznych i ambientowej elektroniki, transowo splatające się w muzyczną narrację.

Sobotni wieczór, 23 listopada to podczas Eufonii koncert „Baśnie nocy”: „Pieśni księżniczki z baśni” Szymanowskiego, „Taniec Salome” R. Straussa w wykonaniu Iwony Sobotki, Orkiestry FN oraz Chóru FN pod dyrekcją Michała Klauzy i Bartosza Michałowskiego.

Na zakończenie warszawskich koncertów festiwalu Eufonie, w sobotę 30 listopada, zespół programowy zaplanował „Przełom” – jubileusz Pawła Szymańskiego. Koncert monograficzny kompozytora pełen będzie aluzyjności, humoru, dialogu z tym, co było i co jest, namysłu etycznego nad tkanką współczesności…

Wydarzenia towarzyszące

Wydarzeniem specjalnym jest instalacja "Muzyka Alternatywna", czynna od 14 listopada do 1 grudnia w Galerii Okno na Kulturę przy Krakowskim Przedmieściu 17 w Warszawie. Przygotował ją kolektyw sztuki i designu nowych mediów PanGenerator. Ekspozycja prezentuje spekulatywne, alt-historyczne scenariusze rozwoju muzyki, stojące w kontrze do hierarchicznej wizji kulturowego postępu. Oś narracyjną wystawy stanowi refleksja nad ewolucją muzyki postrzeganej jako organiczny, nieukierunkowany proces, będący efektem kulminacji często zupełnie losowych zdarzeń i procesów zachodzących na poziomie kulturowym, geopolitycznym, ekologicznym czy wręcz antropologicznym.

Zespół Programowy Eufonii pomyślał też o najmłodszych. Uczniowie wybranych warszawskich szkół podstawowych mają unikalną okazję wziąć udział w pilotażowym projekcie Małe Eufonie. Graficzne partytury Krzysztofa Pendereckiego, projektowanie afisza - plakatu i tworzenie czasopisma – to trzy tematy, w których będą się sprawdzać mali odkrywcy muzycznego świata.  Naszą intencją jest, aby młodzi ludzie jak najwięcej dowiedzieli się o istocie festiwalu i wzięli w nim czynny udział. Projekt realizowany jest we współpracy z Presto Publishing. Zapowiada się naprawdę świetna zabawa!

Debata ekspertów: 17.11.2024, g. 17.45, sala Kameralna Filharmonii Narodowej

Organizatorzy Eufonii i partner festiwalu: Polskie Wydawnictwo Muzyczne oraz magazyn Ruch Muzyczny zapraszają też na debatę ekspertów z udziałem: dyrygenta Łukasza Borowicza, muzykologa Pawła Gancarczyka, skrzypaczki i śpiewaczki Ewy Grochowskiej oraz kompozytorki i organizatorki życia muzycznego, Joanny Wnuk-Nazarowej. Dyskusję poprowadzi Krzysztof Stefański, zastępca redaktora naczelnego Ruchu Muzycznego. Podczas spotkania spróbujemy poszukać odpowiedzi na pytania: Jak kształtują się relacje tego regionu do Wschodu i Zachodu? Czy wspólne doświadczenia historyczne regionu mogą być kulturotwórcze? Jak przebiega wymiana kulturowa i kształtują się tożsamości na tym obszarze? I czy wciąż próbujemy odzyskać miniony czas?

To wszystko w bogatym programie 6. edycji Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej „Eufonie”. Zapraszamy w muzyczną podróż.

Festiwal Eufonie w sposób komplementarny uzupełnia polski repertuar koncertowy o utwory nieznane lub rzadko wykonywane w Polsce. Europa Środkowo-Wschodnia, do której muzycznych tradycji odwołują się organizatorzy,  to niezwykle interesujący i inspirujący muzycznie region. W kulturowym tyglu pełnym inspiracji, różnorodności płynącej z doświadczeń każdego z tych krajów i miejsc, powstaje niepowtarzalna opowieść o nas i naszym regionie.

Patronat honorowy nad festiwalem jak co roku obejmują ambasadorzy krajów regionu, a sam festiwal wspiera politykę Partnerstwa Wschodniego i jest ważnym narzędziem dyplomacji kulturalnej Polski. Festiwal realizuje również Cele Zrównoważonego Rozwoju 2030.

www.eufonie.pl

www.nck.pl/eufonie

@eufonie_festiwal @nckultury

#eufonie, #eufoniefestival #eufonie2024

Organizatorzy: Narodowe Centrum Kultury, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Mecenas: Orlen
Partner główny: Totalizator Sportowy
Partnerzy: Teatr Wielki - Opera Narodowa, Filharmonia Narodowa w Warszawie, Filharmonia Krakowska, Instytut Adama Mickiewicza, PWM Editon, Ars Cameralis, KODY, Warszawska Jesień

Partnerzy medialni: Dwójka - Program 2 Polskiego Radia, Ruch Muzyczny
Patroni medialni: TVP Kultura, Polskie Radio, Polska Agencja Prasowa, Polityka, Presto, Glissando, ELLE, Onet
Festiwal jest członkiem: International Festivals & Events Association