Bolszewicka ofensywa nastąpiła po załamaniu się wiosennej operacji polsko-ukraińskiej na Ukrainie. Z Warszawy wyjeżdżali szefowie placówek dyplomatycznych, a w Wyszkowie zainstalował się sowiecki Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski z Feliksem Dzierżyńskim, który miał przejąć władzę w Warszawie. Moskwa kierowała antypolskimi strajkami w Niemczech, Austrii i Czechosłowacji, które blokowały dostawy broni. Czesi zajęli Zaolzie.

Wobec zagrożenia utraty suwerenności, pomimo wewnętrznych sporów, powstał gabinet Władysława Grabskiego, a 3 lipca Rada Obrony Państwa. Powołano do wojska roczniki 1890-1894, liczebność wojska wzrosła do 900 tysięcy żołnierzy, do służby zgłosiło się 80 tysięcy ochotników.

Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych był Józef Piłsudski, a szefem Sztabu Generalnego Tadeusz Rozwadowski. Sześć polskich armii podzielono na trzy fronty – północy, środkowy i południowy, w skład którego wchodziła także Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej.

13 sierpnia wojska bolszewickie, które wcześniej pokonały szybkim pochodem 600 km, zajęły Radzymin. Wtedy siły sowieckie związano na linii Wisły, Narwi i Orzyca, zaś wieczorem 15 sierpnia z okolic Kocka nad Wieprzem wyszedł polski atak na głębokie sowieckie tyły. Był możliwy również dlatego, że porucznik Jan Kowalewski złamał szyfry bolszewickie. Miesięcznie rozpracowywano nawet 500 depesz wroga.

W Bitwie Warszawskiej uczestniczyło blisko 110 tysięcy żołnierzy sowieckich i około 120 tysięcy polskich. Do drugiej zwycięskiej bitwy doszło nad Niemnem, a 15 października podpisano zawieszenie broni. Jego konsekwencją był Traktat Ryski w 1921 r., który ustalił granice polskie na wschodzie.

Bitwa Warszawska przez wielu historyków została uznana za jedną z najważniejszych w historii nowożytnej Europy. Środowiska krytyczne wobec Piłsudskiego zwycięstwo uznały za cud. Później termin „Cudu nad Wisłą” zyskał konotacje religijne, co wiąże się również ze świętem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Od 1992 roku 15 sierpnia obchodzi swoje święto Wojsko Polskie. W tym roku uświetni je defilada organizowana po raz pierwszy na warszawskiej Wisłostradzie.