Polska w sercu Europy – sześć miesięcy kulturalnej prezydencji

Koordynacja Krajowego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji w Radzie UE była największym wyzwaniem i największym sukcesem minionego roku. Przez pół roku stworzyliśmy platformę, która połączyła ponad 550 wydarzeń kulturalnych w Polsce i za granicą, zaangażowała ponad trzy tysiące artystek i artystów, a także zgromadziła blisko pół miliona uczestników. To przedsięwzięcie, które od początku zakładało wielopoziomowe podejście – od polityki międzynarodowej i dyplomacji, przez program kulturalny za granicą, po liczne działania w Polsce, od większych festiwali po lokalne inicjatywy w ramach programu SYNERGIE.

Prezydencja stała się okazją do inicjowania ważnych społecznie dyskusji – o sytuacji młodych twórców i twórczyń, bezpieczeństwie dziedzictwa kulturowego czy nowych rozwiązaniach dla sektora audiowizualnego. Polska sztuka, muzyka, teatr i literatura stały się wizytówką kraju i budowały kapitał zaufania na przyszłość. Równocześnie szerzenie idei europejskich wśród polskich społeczności, pokazywanie siły współpracy oraz budowanie wspólnoty opartej na kulturze stały się fundamentem programu, który zyskał uznanie w całej Europie jako przykład spójnej, skutecznej oraz partnerskiej polityki kulturalnej.

Finałem tego pół roku stało się Europejskie Święto Muzyki – 27 czerwca w pięciu polskich miastach (Poznań, Rzeszów, Kraków, Bydgoszcz, Gdańsk) ponad stu artystów zagrało wyjątkowy multikoncert, który był symbolicznym momentem wspólnego świętowania europejskich wartości. Równie ważne było XI Międzynarodowe Forum „Europa z widokiem na przyszłość. Parlament Słowa", które 3-4 czerwca zgromadziło w Gdańsku intelektualistów, artystów i działaczy z Europy, Azji i obu Ameryk, w tym laureatkę Nagrody Nobla Olgę Tokarczuk, by rozmawiać o przyszłości Europy i kondycji demokracji.

Nowe marki i międzynarodowa współpraca

Rok 2025 to także moment narodzin nowej marki na polskiej scenie kulturalnej – Polska Stolica Kultury. Ten ambitny projekt, obejmujący współpracę z trzema miastami – Bielskiem-Białą (2026), Katowicami i GZM (2027) oraz Kołobrzegiem (2028), został wpisany jako jeden z zaledwie dwóch projektów z obszaru kultury na listę 58 priorytetów rządu. Stworzyliśmy kompleksowy system identyfikacji marki, zrealizowaliśmy kampanię informacyjno-promocyjną i zbudowaliśmy wokół PSK szeroką koalicję firm, organizacji i instytucji.

Nasza obecność na międzynarodowej scenie kulturalnej umocniła się dzięki aktywnej pracy w najważniejszych sieciach – IFACCA, Culture Action Europe (gdzie pełnimy stanowisko w Zarządzie jako Członek Obserwator) oraz ENCATC. Braliśmy udział w 10th World Summit on Arts and Culture w Seulu oraz MONDIACULT 2025 – UNESCO World Conference w Barcelonie. Realizowaliśmy również projekt bilateralny w partnerstwie z Arts and Culture Norway, finansowany z grantu Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego, co pozwoliło nam na wymianę wiedzy i zbudowanie relacji z kluczowymi europejskimi instytucjami typu Arts Council.

Przyszłość też już planujemy – opracowaliśmy koncepcję i zbudowaliśmy partnerstwo dla nowego projektu łączącego współpracę międzynarodową z rozwojem marki Polska Stolica Kultury, finansowanego w ramach IV edycji funduszy norweskich i EOG. Projekt oparty jest na trzech komponentach – artystycznym, rozwojowym i badawczym. Powstaje we współpracy z norweskimi partnerami: Norsk Kulturforum, Arts and Culture Norway oraz trzema norweskimi gminami: Kristiansund, Stavanger i Voss.

Zielona zmiana w kulturze

Zrównoważony rozwój stał się jednym z kluczowych obszarów naszej działalności. Rozpoczęliśmy proces wprowadzania modelu zrównoważonego rozwoju w całej instytucji, pracując nad diagnozą wewnętrzną w zakresie ESG. Systemowo współpracowaliśmy z innymi obszarami działalności przy budowaniu wspólnej, spójnej narracji dotyczącej zrównoważonego rozwoju – przy tegorocznym numerze „Rocznika Kultury Polskiej", działaniach w ramach projektu „Ziemianie Atakują", czy publikacji UN Global Compact Yearbook Poland.

We współpracy z europejskim stowarzyszeniem festiwalowym YOUROPE finalizujemy publikację polskojęzycznej wersji podręcznika organizacji zielonych wydarzeń wielkiego formatu. Jesteśmy również partnerem Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w projekcie Citizen Green, realizowanym z grantu Villum Fonden na lata 2026-2028, którego celem jest wsparcie edukacji ekologicznej, nauczania włączającego oraz budowanie poczucia sprawczości wśród młodzieży.

Wspieranie instytucji i twórców – programy dotacyjne

W 2025 roku nasze programy dotacyjne wspierały kulturę na szeroką skalę. W ramach programów Narodowego Centrum Kultury – Kultura-Interwencje, EtnoPolska, Dom Kultury +, Bardzo Młoda Kultura, Polsko-Ukraińska Wymiana Młodzieży, SYNERGIE i Reymont. Interwencje – złożono łącznie 6221 wniosków, z których wyłoniliśmy 693 beneficjentów. Przyznane dofinansowanie wyniosło ponad 36 milionów złotych. Równolegle obsługiwaliśmy programy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego: Kultura Dostępna, Edukacja Kulturalna oraz Infrastruktura domów kultury. Tu wpłynęło 2869 wniosków, z których 589 beneficjentów otrzymało łącznie ponad 54 miliony złotych dofinansowania. To łącznie ponad dziewięć tysięcy wniosków i ponad 90 milionów złotych, które trafiły do organizacji i instytucji kultury w całej Polsce. Za tę pracę otrzymaliśmy medal ProMasovia, nadawany przez Marszałka Województwa Mazowieckiego za wybitne zasługi na rzecz regionu.

Inwestycja w talenty – programy stypendialnie

Program Młoda Polska kontynuował wspieranie młodych talentów. W edycji na rok 2025 wpłynęło 916 wniosków, a Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego przyznała 102 stypendia. Wśród najważniejszych sukcesów stypendystów znalazły się nagrody
na XIX Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina – Piotr Alexewicz zdobył V nagrodę ex aequo, Adam Kałduński otrzymał nagrodę im. Belli Davidovich za najlepsze wykonanie ballady, a Yehuda Prokopowicz nagrodę Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków. W konkursie wzięło udział aż ośmioro laureatów Programu Młoda Polska.

Równie ważny był Program Gaude Polonia, który w 2025 roku realizowaliśmy we współpracy z siedemnastoma najważniejszymi polskimi instytucjami kultury i edukacji artystycznej. Na 177 złożonych wniosków, stypendia otrzymało 48 artystów i twórców, głównie z Ukrainy. Wśród osiągnięć stypendystów znalazły się liczne wystawy, spektakle, koncerty i premiery filmowe – od nagrody Analog Film Photographer of the Year dla Jehora Łemziakowa, przez koncert Julijany Kowalskiej „Ptak z węgla" w Teatrze Powszechnym, po spektakl „Eros i psi" w reżyserii Kostiantyna Wasiukowa w krakowskim Teatrze KTO.

Edukacja i animacja – sztuka dla wszystkich

Galeria NCK Kordegarda stała się w 2025 roku przestrzenią dialogu z polską sztuką współczesną i dziełami dawnymi. Zrealizowaliśmy sześć wystaw stałych oraz cztery wystawy poza siedzibą Kordegardy, które przyciągnęły około 24 tysiące odwiedzających. Wśród najważniejszych ekspozycji znalazły się: „Magdalena Abakanowicz. Prolog" (sukces frekwencyjny – 7300 osób), „Utracone/Odzyskane. Z kolekcji gdańskich", „Lalka. Wojciech Jerzy Has" w 100-lecie urodzin reżysera oraz „Franciszek Bunsch. Odyseja".

Szczególnym wydarzeniem była wystawa „1+1+1/Blajzyk/Habiera/Syruć" promująca twórców młodego pokolenia w kontekście Polskiej Prezydencji w UE. Nietypowy finisaż w formie muzycznej interwencji w ramach festiwalu Ephemera z udziałem chińskiego artysty awangardowego Tianzhuo Chena oraz wydanie wyjątkowego artbooka, były przełomowymi momentami w działalności Kordegardy w minionym roku.

Wystawom towarzyszyły różnorodne formy kontaktu z widzem: piątkowe oprowadzania kuratorskie (92 oprowadzania), oferta dla szkół i grup pozaszkolnych, w tym osób niepełnosprawnych i seniorów (20 oprowadzań), nowy cykl spotkań kuratorskich „Dwugłos" (6 spotkań) oraz warsztaty edukacyjne – scenograficzne „Lalka", autorskie spacery „Has, Lalka, Warszawa" (8 spacerów) i warsztaty „Dźwiękoobrazy".

Festiwal BWA Europa 2025 znacząco wzmocnił wizerunek NCK jako instytucji integrującej środowisko galerii i ośrodków sztuki. Współpraca z Uniwersytetem Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie pozwoliła na stworzenie aktywnej sieci z 22 instytucjami kultury. Program objął 19 wystaw, 42 warsztaty, 25 spotkań i 15 rezydencji, docierając do ponad 18 tysięcy odbiorców wydarzeń stacjonarnych oraz dodatkowych zasięgów online.

Program Barwy Wspólne w 2025 roku przeszedł wyjątkową metamorfozę. Połączyliśmy działania online i offline, wzmacniając społeczność edukatorów zainteresowanych nowoczesnym podejściem do patriotyzmu. Z okazji majowych obchodów przygotowaliśmy specjalny scenariusz inspiracyjny „Nasza Polska – jaką ma twarz?" dostępny dla szkół, domów kultury i bibliotek. Uruchomiliśmy Jesienne Spotkania Wzmacniające – cykl 9 spotkań online z udziałem ponad 50 osób z całej Polski, 6 moderatorów i 9 ekspertów, efektem których powstało 9 wideo poradników. Współpracowaliśmy z wydawnictwem NOWA ERA przy specjalnym numerze czasopisma dla dzieci „Świerszczyk", pokazując, że patriotyzmu można uczyć przez codzienną zabawę. Podczas Festiwalu Wspólna Niepodległa 11 listopada poprowadziliśmy warsztaty, które zgromadziły 173 uczestników.

W ramach działań rocznicowych kontynuowaliśmy projekt Pamiętam. Katyń – w 85. rocznicę Zbrodni Katyńskiej wyprodukowaliśmy 10 tysięcy guzików katyńskich we współpracy z Muzeum Katyńskim i Urzędem ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Łącznie w ramach akcji „podziel się guzikiem" dystrybuowaliśmy około 12 tysięcy guzików.

Po raz drugi podczas Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej Eufonie zorganizowaliśmy cykl Małe Eufonie – edukacyjne działania warsztatowe dla dzieci w wieku 7-14 lat (60 osób z 4 szkół warszawskich). Mali Reporterzy uczestniczyli w koncertach, przygotowywali artykuły, wywiady i materiały kreatywne, których efektem będzie specjalny numer Presto Junior.

Profesjonalizacja sektora – rozwój kadr

Rozwój sektora kultury pozostaje jednym z naszych priorytetów. W minionym roku 327 instytucji kultury wzięło udział w naszych projektach szkoleniowych, przeszkoliliśmy 1930 osób, a nasze webinary obejrzało 6138 odbiorców. Tematy szkoleń obejmowały zarządzanie zespołem, komunikację z odbiorcami, promowanie działań instytucji kultury czy pozyskiwanie funduszy. Podczas webinarów poruszaliśmy najbardziej aktualne tematy w dyskusji o kulturze – od łączenia kultury z biznesem, przez przeciwdziałanie wypaleniu zawodowemu, rolę menedżera w zespole, AI, po zrównoważony rozwój.

Szósta edycja Forum Pracuj w Kulturze, które odbyło się w dniach 12-13 czerwca w Bydgoszczy, zgromadziło 268 uczestników. Tegoroczny temat przewodni „STABILNOŚĆ ROZWÓJ PRZYSZŁOŚĆ" był inspiracją dla dyrektorów, kierowników oraz osób pracujących w działach kadr i HR instytucji kultury. Portal Pracuj w kulturze odnotował w 2025 roku niemal cztery miliony odsłon, a 141 instytucji przyjęło praktykantów za jego pośrednictwem.

Zrealizowaliśmy też 1700 godzin tutoringu indywidualnego i grupowego oraz wydaliśmy trzy publikacje dotyczące rozwoju kadr kultury. Kontynuowaliśmy również realizację projektu dotyczący dostępności – Projektowanie Uniwersalne Kultury.

W Nowej Hucie współorganizowaliśmy szóstą edycję NieKongresu Animatorów i Animatorek Kultury – ogólnopolskiego spotkania praktyków i teoretyków animacji kultury. Wydaliśmy tom trzeci serii Pracuj w kulturze, dotyczący praktyk otwartości oraz tom pierwszy i drugi w wersji angielskojęzycznej.

Badania i analiza kultury

Rozwijaliśmy Narodowe Obserwatorium Kultury – sieć łączącą podmioty zajmujące się badaniami kultury w Polsce. NOK, zainicjowany w 2024 roku, integruje instytucje, akademików, organizacje pozarządowe, firmy badawcze oraz odbiorców wyników badań. W ramach działań organizowaliśmy Forum NOK, prowadziliśmy samospis badań, aktualizowaliśmy Bazę Raportów oraz pracowaliśmy nad stworzeniem bazy danych źródłowych.

Opracowaliśmy i wydaliśmy Rocznik Kultury Polskiej 2025, poświęcony zrównoważonemu rozwojowi – 32 artykuły przedstawiające najnowsze dane i analizy. Po raz pierwszy w historii Rocznika uruchomiliśmy formułę open call, która umożliwiła włączenie się w jego tworzenie szerszemu gronu osób, firm i organizacji. Artykuły przyporządkowaliśmy do 6 grup tematycznych, analizujących kwestie zrównoważonego rozwoju z różnych perspektyw.

Zaprojektowaliśmy i wykonaliśmy 4 ewaluacje oraz 10 badań eksploracyjnych. Nasze publikacje badawcze cieszyły się dużym zainteresowaniem – od stycznia do listopada odnotowaliśmy 5973 pobrania raportów i komunikatów badawczych. Przedstawiciele zespołu wystąpili publicznie na 12 konferencjach i forach.

Publikacje, które zostają

W 2025 roku wydaliśmy 14 publikacji książkowych oraz e-booki – łącznie 6250 wydrukowanych egzemplarzy, a także broszury programowe dla uczestników festiwalu Eufonii. Wśród szczególnych osiągnięć znalazło się „Wzornictwo dwudziestolecia" z serii „20 Lat XX Wieku", którego nakład 800 egzemplarzy został wyczerpany już w listopadzie, zaledwie pół roku po premierze.

Wydaliśmy po raz pierwszy w języku polskim „Światy sztuki" Howarda S. Beckera – jedną z kluczowych pozycji współczesnej socjologii sztuki. Praca nad tą publikacją pozwoliła nam na nawiązanie relacji z najważniejszymi amerykańskimi instytucjami kultury. Z okazji Roku Reymonta opublikowaliśmy „Reymont. Perspektywy" – tom gromadzący publikowane po raz pierwszy teksty 18 polskich badaczy Reymonta.

Nasze publikacje zdobywały nagrody i trafiały do zbiorów najważniejszych polskich muzeów. Nagrodę Prezydenta Miasta Poznania w Konkursie na Najlepszą Książkę Popularnonaukową otrzymała „Literatura dwudziestolecia" Grzegorza Leszczyńskiego. Wyróżnienie za wyjątkową szatę edytorską zdobył artbook MIŁOSZ, który następnie trafił do zbiorów Działu Sztuki Wydawniczej Muzeum Narodowego we Wrocławiu – jako druga nasza publikacja w tej kolekcji, po artbooku „Szymborska/Grażka Lange".

Galeria Plakatu i Projektowania Graficznego Muzeum Narodowego w Poznaniu włączyła do swojej kolekcji nasze książki i plakat – artbook „Wisława Szymborska / Grażka Lange", cztery tytuły z serii „20 Lat XX Wieku" oraz plakat „Kultura w garści".

Prezentowaliśmy nasze publikacje na najważniejszych krajowych i międzynarodowych targach książki – we Frankfurcie, Bolonii, Londynie, Poznaniu, Krakowie i Warszawie, ale też na mniejszych wydarzeniach, jak Imieniny Jana, a także podczas dużych zjazdów naukowych, takich jak XIX Ogólnopolski Zjazd Socjologiczny czy V Zjazd Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego.

Wielkie wydarzenia – kultura dla wszystkich

Rok 2025 to także seria wielkich wydarzeń kulturalnych, które łączyły Polaków wokół wspólnych wartości i doświadczeń. Byliśmy współorganizatorem Narodowego Czytania, podczas którego 6 września wspólnie czytaliśmy poezję Jana Kochanowskiego, a po finale w Ogrodzie Saskim w Warszawie odbył się koncert KOCHANOWSKI z kompozycjami Filipa Wiki w wykonaniu Monodii Polskiej.

Zrealizowaliśmy projekt Chopin lokalnie i edukacyjnie – sześćdziesiąt bezpłatnych koncertów plenerowych z muzyką Fryderyka Chopina w miejscowościach województw podlaskiego, lubelskiego i podkarpackiego. Koncerty w parkach, na dziedzińcach pałaców i miejskich skwerach były nie tylko prezentacją muzyki fortepianowej, ale także impulsem do budowania wspólnoty poprzez kulturę.

Dołączyliśmy do koproducentów koncertu „Nasza Solidarność. A to nam się udało!" z okazji 45-lecia Solidarności, który odbył się 28 sierpnia na terenie Stoczni Gdańskiej. Na scenie wystąpiła plejada polskich gwiazd – od Dody i Edyty Górniak, po Perfect, IRA i Kombii.

Festiwal Wschód Kultury – realizowany nieprzerwanie od 2013 roku w partnerstwie z największymi miastami-ośrodkami kulturalnymi Polski Wschodniej – zaprosił w 2025 roku do podróży po świecie muzyki, sztuki i dialogu. Od Rzeszowa, przez Lublin, po Białystok, ponad sto bezpłatnych wydarzeń – koncerty, spektakle, pokazy filmowe, wystawy, warsztaty – stworzyło przestrzeń dla międzynarodowej wymiany artystycznej.

Siódma edycja Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Europy Środkowo-Wschodniej Eufonie pod hasłem „Poświaty i powidoki" to podróż rozpisana na dziesięć miast w Polsce i za granicą – od Warszawy, przez Kraków, Katowice, Gdańsk, Łódź, Olsztyn, Opole, Lusławice i Dębicę, aż po Bukareszt. Festiwal, który od siedmiu lat przełamuje stereotypy i otwiera nowe ścieżki kulturowego dialogu między sąsiadami, w 2025 roku oddał hołd Arvo Pärtowi z okazji jego 90. urodzin, przypomniał twórczość Vytautasa Bacevičiusa w 120-lecie urodzin oraz uhonorował Georges'a Enescu w 70. rocznicę śmierci kompozytora. Uroczyste koncerty w Krakowie i Warszawie zwieńczyły Sezon Kulturalny Rumunia-Polska.

Program festiwalu to wielogłosowa opowieść o pokrewieństwach i wspólnych źródłach – od monumentalnej „Pasji według św. Łukasza" Krzysztofa Pendereckiego, przez koncerty sakralne i kontemplacyjne, po projekt „Makedonissimo" Simona Trpčeskiego – podróż do serca macedońskich pieśni i tańców. Wystąpili wybitni artyści i orkiestry, w tym m.in. wybitny litewski skrzypek Julian Rachlin, Sinfonia Varsovia, Orkiestra Chorwackiego Radia i Telewizji w Zagrzebiu oraz zespoły polskich filharmonii: Śląskiej i Narodowej. Festiwal obejmował także program dla młodych odbiorców (Małe Eufonie) oraz koncerty z cyklu Alterfonie, skierowane do miłośników brzmień klubowych, elektronicznych i jazzu. Eufonie zbudowały ponadnarodową sieć instytucji partnerskich, łącząc polskie instytucje kultury z partnerami z Chorwacji, Słowacji, Czech, Węgier, Rumunii i Macedonii.

Przez cały rok udzieliliśmy 63 patronatów honorowych nad najważniejszymi wydarzeniami kulturalnymi w Polsce – od XIII Gali Nikiforów 2025, przez III Kujawsko-Pomorski Kongres Kultury, po Festiwal Stolica Języka Polskiego 2025.

Czytanie zmienia – pięć lat NPRCz 2.0

W dniach 23-24 września w Warszawie zorganizowaliśmy konferencję „Czytanie ma tylko dobre strony", która była wielkim podsumowaniem pięciu lat realizacji Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0. To wydarzenie zgromadziło 280 uczestników, którzy wysłuchali 11 paneli dyskusyjnych z udziałem 48 ekspertów. Konferencja stała się przestrzenią wymiany doświadczeń, prezentacji dobrych praktyk i inspirujących dyskusji o przyszłości czytelnictwa w Polsce.

Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0 to historia sukcesu na niespotykaną skalę. Program o budżecie ponad miliarda złotych na lata 2021-2025 (realizowany przez cztery instytucje: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Bibliotekę Narodową, Instytut Książki i Narodowe Centrum Kultury) objął swoim działaniem niemal każdy zakątek Polski. W ramach konkursu BLISKO udzieliliśmy 189 dofinansowań o łącznej wartości około 22 milionów złotych. Program tutoringu objął 15 tutorów i ponad trzy tysiące godzin wsparcia animacyjnego. Beneficjenci nawiązali współpracę z około 1550 partnerami, a w zorganizowanych wspólnie działaniach udział wzięło blisko 146 tysięcy osób.

NPRCz 2.0 pokazał, że biblioteka to nie tylko wypożyczanie książek – to „trzecie miejsce": bezpieczna, nieformalna przestrzeń spotkań, nauki, rozrywki i integracji. Biblioteki publiczne zakupiły 16,5 miliona egzemplarzy książek, a Instytut Książki wsparł ponad 111 inwestycji w całym kraju na wartość ponad 180 milionów złotych – nowe budynki, modernizacje i wyposażenie, które odmieniły przestrzenie bibliotek. Czytanie stało się narzędziem obywatelskiego przygotowania – w 2025 roku program przesunął akcent na krytyczne czytanie jako tarczę przeciw dezinformacji.

Kampania społeczna NPRCz 2.0 stworzyła jedną, spójną narrację o czytaniu. W ciągu pięciu lat wygenerowała ponad 140 milionów kontaktów – od telewizji przez radio, digital i outdoor po wydarzenia plenerowe. W 2025 roku zrealizowaliśmy cztery główne kampanie zintegrowane: „Złap książkę – Złap reset" (skierowaną do mężczyzn 25-40 lat), „Nie bądź jak NPC" (dla młodzieży), „Czytanie buduje więź na całe życie" (dla rodziców i dzieci) oraz „Dobre Strony" (dla szerokiej publiczności).

Tylko w 2025 roku kampanie wygenerowały ponad 18 milionów wyświetleń w kanałach cyfrowych, prawie 1,8 miliona egzemplarzy łącznego nakładu w prasie, 96 nośników outdoorowych w dwunastu największych miastach Polski oraz zasięg telewizyjny prawie 9 milionów dorosłych. Format „Dobre Strony" wyruszył w trasę – odbyło się 24 spotkania podczas Męskiego Grania, Stolicy Języka Polskiego, Europejskiej Nocy Literatury i konkursu Podcast Roku. Na scenie pojawili się między innymi Grzegorz Turnau, Stanisław Soyka, Miuosh, Ørganek, Maciej Stuhr czy Bartosz Bielenia. Dodatkowo wyprodukowano 6 reportaży telewizyjnych z najważniejszych festiwali literackich oraz 6 odcinków drugiego sezonu programu „Dobre Strony" i 12 odcinków audycji radiowej „Dobrze się czyta" w Trójce.

NPRCz 2.0 był obecny na najważniejszych wydarzeniach kulturalnych w kraju – od festiwali muzycznych (Inny Wymiar, Inne Brzmienia, Męskie Granie) po literackie (Festiwal Conrada, Europejska Noc Literatury, Narodowe Czytanie) i filmowe (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni). W sumie odwiedziliśmy 14 miast w całej Polsce. W 2024 roku w plenerowych strefach czytelniczych uczestniczyło ponad 75 tysięcy osób, a w strefach sportowych w pierwszym półroczu 2024 roku – 68 tysięcy kibiców.

Efekty? Wskaźnik czytelnictwa wzrósł z 34% w 2021 roku do 41% w 2024 roku, zgodnie z badaniami Biblioteki Narodowej. Ewaluacja pokazała, że działania programu były wysoko oceniane przez beneficjentów – użyteczność kluczowych interwencji osiągnęła poziom od 75,5% do 96,8%. Jak powiedziała na otwarciu konferencji Marta Cienkowska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego: „Czytelnictwo to prawo do kultury, które musi być dostępne dla wszystkich, niezależnie od statusu, wieku czy miejsca zamieszkania". Robert Piaskowski, dyrektor NCK, dodał: „To jest nasze święto – opowiadamy o rezultatach programu, który zmienia społeczności. Czytanie daje siłę".

Bilans 2025 roku

Rok 2025 był dla Narodowego Centrum Kultury czasem wyjątkowej intensywności i odpowiedzialności. Koordynowaliśmy Program Kulturalny Polskiej Prezydencji w Radzie UE, tworząc platformę dla setek wydarzeń i tysięcy artystów. Stworzyliśmy nową markę Polska Stolica Kultury, która znalazła się na liście priorytetów rządu. Wspieraliśmy kulturę kwotą ponad 88 milionów złotych z programów dotacyjnych, edukując sektor i profesjonalizując jego działanie.

Wydaliśmy publikacje, które zdobywały nagrody i trafiały do zbiorów najważniejszych muzeów. Rozwijaliśmy międzynarodową współpracę i włączaliśmy się w globalną dyskusję o przyszłości kultury. Organizowaliśmy wielkie wydarzenia, które łączyły Polaków wokół wspólnych wartości. Rozpoczęliśmy pracę nad zrównoważonym rozwojem w kulturze, budując fundamenty pod długofalowe zmiany. Za nasze działania zostaliśmy wyróżnieni Top Marką 2025 w kategorii popularyzacja kultury.

Ten rok pokazał, że kultura może być motorem zmian społecznych, narzędziem budowania wspólnoty i platformą międzynarodowego dialogu. Pokazał też, że Narodowe Centrum Kultury jest instytucją, która nie tylko wspiera kulturę, ale aktywnie ją tworzy – z pasją, profesjonalizmem i poczuciem odpowiedzialności za przyszłość polskiego sektora kultury.