Mural wzorowany na przedwojennym zdjęciu wykonanym w ogrodzie obok rodzinnego domu Pileckich w Sukurczach, koło Lidy (tereny dzisiejszej Białorusi), prezentuje Rotmistrza z żoną Marią i dziećmi: Andrzejem i Zofią. Przedstawiając Witolda Pileckiego w otoczeniu najbliższych inicjatorzy muralu chcieli zwrócić uwagę na fundamentalne wartości, które ukształtowały osobowość patrona szkoły, takie jak patriotyzm, umiłowanie Ojczyzny, wychowanie i więzi rodzinne. Właśnie od rodziny zaczyna się budowanie więzi społecznych. Mural ukazuje piękną miłość małżeńską i rodzicielską Marii i Witolda, relacje i więzi między członkami rodziny. Przywołuje nie tylko postać bohatera i pamięć o jego heroicznych dokonaniach, ale poprzez osoby jego bliskich odwołuje się do fundamentalnych wartości etyczno-moralnych. Obecny w Olsztynku Dyrektor NCK, prof. Rafał Wiśniewski podkreślił w swojej wypowiedzi, że świat człowieka to świat wartości, świat kultury to świat wartości. […] Wszystko zaczyna się w rodzinie, a później instytucją, która wspiera, jest szkoła.

Podtrzymywanie pamięci o bohaterach narodowych, wychowanie i edukowanie młodzieży, budowanie fundamentu wartości - to obowiązek rodziny i szkoły. W dzisiejszych trudnych czasach ten mural przypomina uczniom, ich rodzicom i mieszkańcom Olsztynka jak ważną wartością jest rodzina. Dla Rotmistrza Pileckiego wzorem patriotycznej postawy, miłości do Ojczyzny byli jego rodzice, ale też  jego dziadek – powstaniec styczniowy, zesłany na Syberię, co wart przypomnieć w roku obchodów 160. rocznicy Powstania Styczniowego.

Szkoła Podstawowa nr 2 w Olsztynku od lat buduje postawy patriotyczne swoich uczniów. To szkoła wierna dziedzictwu – tytuł ten został nadany szkole przez warmińsko-mazurskie kuratorium oświaty w uznaniu patriotycznych praktyk i działalności edukacyjnej. Placówka organizuje wiele działań o charakterze patriotycznym takich jak m.in. rajdy połączone z grami terenowymi na temat wydarzeń historycznych, rodzinne śpiewanie piosenek patriotycznych, gry, quizy, konkursy literackie i plastyczne, bierze udział w wydarzeniach, które upamiętniają ważne postaci i rocznice historyczne jak np. Kamienie Pamięci”, bieg Wilczym Tropem czy Marsz Żywych w Oświęcimiu.

W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele lokalnych władz oraz wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji, dr Błażej Poboży, który m. in. podkreślił rolę Narodowego Centrum Kultury dla realizacji tego przedsięwzięcia: Narodowe Centrum Kultury jest instytucją, która dużo zrobiła w ostatnich latach dla pielęgnowania naszej kultury, historii, tradycji w sposób nowoczesny, bo mural jest nowoczesnym sposobem odwołania się do młodych ludzi.

Uroczystości zakończyła wieczornica z okazji Narodowego Dnia pamięci Żołnierzy Wyklętych.
Autorką projektu muralu jest Magda Miszczak.

Rotmistrz Witold Pilecki (1901-1948)

Urodził się 13 maja 1901 r. w Ołońcu w Rosji. W 1910 r. wraz z matką i rodzeństwem zamieszkał w Wilnie. Służbę Polsce rozpoczął w czasie wojny z bolszewikami w 1920 r.: brał udział w obronie Grodna i Bitwie Warszawskiej. Za udział w obronie Polski przed inwazją sowiecką dwukrotnie odznaczony został Krzyżem Walecznych. Przed II wojną światową Witold Pilecki gospodarował w rodzinnym majątku w Sukurczach (dzisiejsza Białoruś, okolice Lidy). Organizował pomoc społeczną, kółka rolnicze i kursy przysposobienia wojskowego. Założył rodzinę. Rozwijał zdolności artystyczne: rysował, malował, pisał wiersze…Walczył podczas kampanii wrześniowej 1939 r., a następnie w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego. Było oficerem Komendy Głównej AK. W 1940 r., wykonując misję zleconą przez dowództwo ZWZ, dobrowolnie poddał się aresztowaniu i wywózce do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, by zdobyć informacje o zbrodniach Niemców. W Auschwitz włączył się w organizację ruchu oporu i przygotował pierwsze sprawozdania o Holokauście, znane dziś jako Raporty Pileckiego. Na skutek zagrożenia dekonspiracją w kwietniu 1943 uciekł z obozu.

W 1944 r. walczył w powstaniu warszawskim, w zgrupowaniu Chrobry II. Po jego upadku trafił do niewoli niemieckiej. Po wyzwoleniu oflagu w Murnau został żołnierzem II Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa. Po powrocie do Polski zorganizował grupę, która gromadziła informacje o sytuacji w kraju.

Został aresztowany w maju 1947 r., osadzony w areszcie śledczym przy ul. Rakowieckiej w Warszawie i poddany okrutnemu śledztwu. Pokazowy proces przed komunistycznym sądem trwał dwa tygodnie. Mimo tortur do końca zachował żołnierską postawę. Pozostał wierny dewizie: Bóg, Honor, Ojczyzna. Rtm. Pilecki i jego podwładni zostali skazani za „szpiegostwo”. Orzeczono trzy kary śmierci i kilka długoletniego więzienia. Ostatecznie Tadeuszowi Płużańskiemu i Marii Szelągowskiej kary śmierci zamieniono na dożywotnie więzienie. Rtm. Pilecki został zamordowany strzałem w potylicę, wieczorem 25 maja 1948 r. Ciało złożono w nieoznaczonym miejscu na warszawskich Powązkach. Do dziś nie zostało zidentyfikowane. Symboliczny grób Witolda Pileckiego znajduje się w Koszalinie.

Do 1989 r. wszelkie informacje o dokonaniach i losie Witolda Pileckiego podlegały w PRL ścisłej cenzurze. Zrehabilitowano go w 1991 r. W lipcu 2006 r. prezydent Lech Kaczyński, w uznaniu zasług Witolda Pileckiego i jego oddania sprawom ojczyzny, odznaczył go pośmiertnie Orderem Orła Białego. W 2013 r. został pośmiertnie awansowany na pułkownika.

25 maja 2023 r. o 21.30 – będziemy obchodzić 75. rocznicę jego śmierci – mordu z wyroku komunistycznego sądu w więzieniu na warszawskim Mokotowie.

Narodowy Dzień Żołnierzy Wyklętych

Ustanowienie Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych to wyraz hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji za świadectwo męstwa, niezłomnej postawy patriotycznej i przywiązania do tradycji niepodległościowych, za krew przelaną w obronie ojczyzny” – napisał w lutym 2010 r. prezydent Lech Kaczyński, który podjął inicjatywę ustawodawczą w zakresie uchwalenia tego święta. Ta idea, podtrzymana przez kolejnego prezydenta Bronisława Komorowskiego, została zrealizowana w formie ustawy z 3 lutego 2011 r. Żołnierze wyklęci to bohaterowie antykomunistycznego podziemia, którzy w imię przysięgi wierności Rzeczpospolitej z bronią w ręku, ale też w inny sposób sprzeciwili się okupacji sowieckiej i narzuconemu systemowi komunistycznemu, walczyli w obronie niepodległości i samostanowienia Państwa Polskiego.

Narodowy Dzień pamięci „Żołnierzy Wyklętych” to także wyraz hołdu licznym społecznościom lokalnym, których patriotyzm i stała gotowość ofiar na rzecz idei niepodległościowej pozwoliły na kontynuację oporu na długie lata. 

Dzień 1 marca upamiętnia rozstrzelanie w 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, przywódców IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” –ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 roku dzieło Armii Krajowej: prezesa WiN ppłk Łukasza Cieplińskiego („Pług”, „Ludwik”) i jego najbliższych współpracowników: Adama Lazarowicza, Mieczysława Kawalca, Józefa Rzepkę, Franciszka Błażeja, Józefa Batorego i Karola Chmiela. Ich ciała komuniści zakopali w nieznanym miejscu. Skazani zostali przez komunistyczne władze po pokazowym procesie, poprzedzonym brutalnym śledztwem. 

Wyklęci po II wojnie przez komunistów i sowiecki reżim, dziś dla nas – N i e z ł o m n i.

Wielu z nich było bohaterami walk z niemieckim okupantem podczas II wojny światowej. Po wojnie zdecydowali się na podjęcie nierównej walki o suwerenność i niepodległość Polski. Łączyła ich niezgoda na podporządkowanie Polski i Polaków reżimowi pochodzącemu z obcego nadania, odwaga, by stanąć do walki oraz tragiczne losy: pozbawienie wolności, nierzadko tortury i śmierć z rąk przedstawicieli aparatu władzy. Wszyscy zostali też skazani na zapomnienie, niejednokrotnie pochowani w masowych grobach, pod osłoną nocy, wymazani z kart historii bądź opluwani przez komunistyczną propagandę. Ich rodziny, tak jak rodzina Rotmistrza Witolda Pileckiego, poddane były licznym szykanom. Szacuje się, że w szczytowym okresie walki, w 1945 r., w podziemiu niepodległościowym działało bezpośrednio nawet 200 tysięcy osób.

W tym roku po raz drugi upamiętniamy naszych bohaterów w szczególnym czasie wojny za naszą wschodnią granicą, gdy nasi sąsiedzi na Ukrainie dzielnie stawiają czoła bezprecedensowej agresji Rosji. W cieniu wojny i brutalności rosyjskich sołdatów dziedzictwo Niezłomnych, wartości i cele, jakimi się kierowali, nabierają szczególnej aktualności.