Katyń w literaturze

„Ta antologia powinna się znaleźć w domowej biblioteczce każdego polskiego domu” tak Cezary Chlebowski w tygodniku „Solidarność” rekomendował książkę „Katyń w literaturze. Międzynarodowa antologia poezji, dramatu i prozy” opracowaną przez mieszkającego od lat w Stanach Zjednoczonych profesora Jerzego R. Krzyżanowskiego.

„Moja bibliografia obejmuje ponad 200 pozycji w ośmiu językach – mówił profesor w jednym z wywiadów w 1993 roku. – Awizowano mi kolejne przesyłki z kilku krajów, zainteresowani bowiem przyjaciele i znajomi nie przestają prowadzić poszukiwań przez swoich z kolei przyjaciół i znajomych, poszerzając w ten sposób krąg tematyczny i geograficzny, sięgający od Moskwy po Montreal i od warszawy po Jerozolimę. Spodziewam się, że mój zbiór przekroczy wkrótce 300 pozycji, co pozwoli na dokonanie ostatecznego wyboru utworów, które chciałbym zamieścić w antologii.

- Kim są autorzy?

- Rozpiętość sięga od amatorów – wierszokletów po laureata Nagrody Nobla, Czesława Miłosza. Autorzy i przede wszystkim autorki, rekrutują się najczęściej spośród osób, bezpośrednio dotkniętych tragedią katyńską, a więc synów, córek i krewnych. Nie brak wśród nich poetów i pisarzy zawodowych, którzy nie mogli pozostawać obojętni na morderstwo katyńskie ani na jego przemilczanie.”

Do wydrukowanej w Lublinie antologii trafiły ostatecznie utwory 117 autorów, napisane w siedmiu językach, z których wiele wcześniej opublikowano w 14 krajach, m.in. w Anglii, Argentynie, Australii, Białorusi, Izraelu, Francji, Rosji, Stanach Zjednoczonych, Włoszech...

Wśród autorów można znaleźć nazwiska takie, jak: F. Goetel, W. Broniewski, J. Ficowski, K. Sutarski, Z. Herbert, K. Iłłakowiczówna, J. Mackiewicz, Cz. Miłosz, K. Wierzyński, W. Odojewski, M. Hemar, F. Konarski, A. Wozniesieński. Są także autorzy jednego tylko wiersza, zarówno piszący w kraju jak i na emigracji. Utwory ogłaszane w językach obcych, np. po angielsku, rosyjsku czy węgiersku opublikowano w tłumaczeniu...

Antologia podzielona została na dziewięć rozdziałów, tak jak dyktował rytm wydarzeń historii. I. Wrzesień, II. W niewoli, III. Śmierć w lesie, IV. Nad grobami, V. Ojcze!, VI. Przeciw zmowie milczenia, VII. O sprawiedliwość, VIII. Refleksje i pogłosy tragedii, IX. Nad grobami l989 – 1991.