Settings and search
Budynki Centrum Administracyjnego, których budowę ukończono w 1956 roku na podstawie projektu Janusza Ballenstedta oraz Janusza i Marty Ingardenów, są obok Pałacu Kultury i Nauki oraz MDM-u w Warszawie najbardziej charakterystycznymi przykładami architektury polskiego socrealizmu. Centrum Administracyjne składa się z dwóch budynków (Z i S), ustawionych symetrycznie w stosunku do trasy łączącej centrum Nowej Huty z kombinatem i połączonych podziemnym tunlem. Budynki zaprojektowano na planie kwadratu i są z zewnątrz identyczne, ich projekt był inspirowany włoskim zamkiem Caprarola, autorstwa słynnego renesansowego architekta Vignoli, a wieżyczki zwieńczono na kształt latarni, jaką Michał Anioł ustawił nad kopułą bazyliki watykańskiej, typowo polskim motywem jest attyka nawiązująca do rodzimej architektury renesansowej. Z tego powodu mieszkańcy Nowej Huty nazywają często te budynki „Pałacem Dożów” lub „Watykanem”. Najciekawsze pomieszczenia budynku Z to: hol, klatki schodowe, sale konferencyjne, pomieszczenia biurowe, kasy. Z racji pełnienia funkcji reprezentacyjnych obiekt ten zyskał bardzo bogate zdobnictwo z dużą ilością okładzin kamiennych, ręcznie kutej ślusarki, mebli i oświetlenia zaprojektowanego specjalnie dla niego. Pod budynkiem S znajduje się Stanowisko Dowodzenia kombinatu. To wyjątkowy schron na terenie Nowej Huty. Obiekt jest zachowany w bardzo dobrym stanie, z praktycznie kompletnym wyposażeniem w większości z końca lat 50-tych. W schronie tym w przypadku zagrożenia miały przebywać osoby odpowiedzialne za prowadzenie akcji ratunkowej oraz nadzór nad procesami technologicznymi, które musiały działać w sposób ciągły. Podzielony jest na szereg pomieszczeń o ściśle określonym przeznaczeniu np.: sala dowodzenia, kancelaria, centrala telefoniczna czy punkt przyjmowania meldunków.
Prowadzenie:
Małopolskie Stowarzyszenie Miłośników Historii „Rawelin” – organizacja typu non-profit, która swoje cele statutowe realizuje prowadząc badania historyczne oraz działając na rzecz ochrony zabytków architektury – w tym także fortyfikacji i ochrony zabytkowych urządzeń inżynierii miejskiej.
Spacer historyczny prezentujący najważniejsze realizacje architektoniczne i dzieje terenów Nowej Huty przed i po 1949 r. Podczas spaceru uczestnicy poznają nie tylko architekturę, ale też sylwetki twórców „miasta idealnego” oraz wyjściową koncepcję urbanistyczną i architektoniczną Nowej Huty. Sporo dowiedzą się również o historii tego miejsca, dziejach dawnych wsi, początkach budowy Nowej Huty, pomniku Lenina, walce o krzyż z 1960 r. oraz o działalności opozycyjnej z lat 80. XX w.
Prowadząca:
dr Maria Wąchała-Skindzier – historyczka, muzeolożka. Obroniła pracę doktorską na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego na temat PRL-u w narracjach muzealnych. Zainteresowania badawcze zogniskowane także wokół historii życia codziennego, kultury i tożsamości mieszkańców miast postsocjalistycznych, w szczególności Nowej Huty. W latach 2016-2019 kierownik nowohuckiego oddziału Muzeum Krakowa. Ważniejsze wystawy w Muzeum Krakowa: „Teatr w Nowej Hucie” (2013), „Bufet pod kombinatem” (2017), „PrzeMieszczanie. Nowohucianin” (2019) Obecnie współtworzy Nowohuckie Laboratoriom Dziedzictwa w Ośrodku Kultury im. C. K. Norwida.
Spacer historyczny prezentujący najważniejsze realizacje architektoniczne i dzieje Nowej Huty od 1949 r. Poruszone zostaną wątki dotyczące początków budowy, jej lokalizacji, informacji o projektantach, a także o wydarzeniach historycznych, będących osią narracji tożsamościowej, jak np. walka o krzyż z 1960 r. oraz działalność opozycyjna z lat 80. XX w. Uczestnicy poznają także informacje nt. różnych stylów architektonicznych w Nowej Hucie: socrealizmu, modernizmu i postmodernizmu, które zostaną omówione na przykładach.
Prowadzący:
Jarosław Klaś – kulturoznawca, animator i menadżer kultury. Kończy pracę doktorską na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie o zarządzaniu dziedzictwem kulturowym na przykładzie Nowej Huty. Kieruje Nowohuckim Laboratorium Dziedzictwa w Ośrodku Kultury im. Cypriana Kamila Norwida w Krakowie, które zajmuje się dziedzictwem kulturowym i przyrodniczym, szczególnie w kontekście Nowej Huty. Prowadzi zajęcia z zakresu zarządzania kulturą dla studentów i słuchaczy studiów podyplomowych na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie i Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu. Pomysłodawca i koordynator takich projektów jak „Korowód Nowohucki” (2016), „Alternatywny przewodnik po Nowej Hucie” (2017), „Nowa Huta – architektoniczny portret miasta” (2018), „Nowa Huta w kulturze – kultura w Nowej Hucie” (2019), „Nowa Huta od NATURY strony” (2020). Współpracuje z różnymi instytucjami kultury i organizacjami pozarządowymi. Główne zainteresowania badawcze: zarządzanie instytucjami kultury i dziedzictwem kulturowym, zwłaszcza Nowej Huty.
Zajęcia w formie spaceru, podczas którego odbywa się prezentacja „w naturze” gatunków wyjątkowo bogatej flory i fauny Łąk Nowohuckich (użytek ekologiczny i obszar Natura 2000). Łąki Nowohuckie to przykład zachowania i pielęgnowania dzikiej przyrody w środku miasta. Działania na rzecz ochrony Łąk Nowohuckich od 1995 r. prowadzi przy wsparciu partnerów lokalnych, organizacji ekologicznych i środowiska naukowego Pracownia Animacji Ekologicznej Ośrodka Kultury im. C. K. Norwida, która w 1995 r. zainicjowała je na wniosek uczennic Szkoły Podstawowej nr 80 w Krakowie. W roku 2003 Łąki Nowohuckiej ustanowione zostały uchwałą Rady Miasta Krakowa użytkiem ekologicznym o unikatowych wartościach przyrodniczych, a w roku 2011 włączone do europejskiej sieci Natura 2000 w celu ochrony łąk świeżych oraz związanego z nimi motyla modraszka. Na ich terenie występuje przynajmniej kilkanaście różnych typów zbiorowisk roślinnych oraz ponad 350 gatunków roślin naczyniowych, wśród nich również rzadkie rośliny chronione.
Prowadząca:
Elżbieta Urbańska-Kłapa – animatorka edukacji ekologicznej i kultury ogrodniczej. Z wykształcenia inżynier ogrodnik i projektant terenów zieleni. Prowadziła własną praktykę specjalizującą się w projektowaniu, zakładaniu i pielęgnacji zieleni. Kieruje Pracownią Animacji Ekologicznej w Ośrodku Kultury im. Cypriana Kamila Norwida w Krakowie. Działaczka Towarzystwa Ratowania Kultury w Nowej Hucie. Od wielu lat zaangażowana w ochronę Łąk Nowohuckich. Autorka i realizatorka szeregu inicjatyw ekologicznych dla młodzieży i dorosłych, m.in. „Młodym okiem na zieleń”, „Ogrody Nowej Huty”, „Pnącza dla Krakowa”, „Łąki Nowohuckie jakich nie znacie”, „Nowa Huta od NATURY strony”. Interesuje się fotografią, historią Nowej Huty oraz rozwojem ruchów miejskich na rzecz zieleni publicznej.
