25 lat istnienia samorządu terytorialnego w Polsce, a zarazem okres transformacji systemowej, było czasem głębokich przemian w dziedzinie polityki kulturalnej. Wiele obowiązków spoczywających do tej pory na barkach instytucji centralnych i podległych im jednostek zostało przekazanych w 1990 roku samorządnym gminom, a w 1998 roku także powiatom i urzędom marszałkowskim.

Samorządy stoją przed wyzwaniem równoważenia dwóch postaw – z jednej strony postrzegania kultury jako panaceum i narzędzia m.in. do budowania kapitału społecznego, z drugiej zaś traktowania jej jako celu samego w sobie.

Projekt „Kultura Samorządowa 25+” został zainaugurowany spotkaniem w Lublinie, gdzie przyjrzeliśmy się pozycji kultury w samorządzie terytorialnym, a także jej znaczeniu w tworzeniu i realizowaniu miejskich strategii rozwoju.

W Elblągu rozmawialiśmy o współpracy – zarówno tej międzyinstytucjonalnej, międzynarodowej jak i międzysektorowej. Pochyliliśmy się nad możliwością współdziałania kultury i innych obszarów wchodzących w zakres kompetencji samorządów, takich jak edukacja, ład przestrzenny, pomoc społeczna czy współpraca z organizacjami pozarządowymi.

Kongres Ruchów Miejskich w Gorzowie Wielkopolskim był świetną okazją do dyskusji o roli niezależnych animatorów, organizacji pozarządowych i wszystkich oddolnych inicjatyw w tworzeniu i rozwoju kultury, ale także w realizowaniu polityki kulturalnej.

Debata w Słupsku, która odbyła się podczas Regionalnego Kongresu Kultury, dzięki obecności profesora Johna Holdena (City University, Londyn), dała nam możliwość przyjrzenia się zarówno roli instytucji w kulturze, które tworzą swoisty ekosystem, jak i kultury w społeczeństwie.

Konferencja „Kultura i rozwój. Innowacyjne miejskie polityki kulturalne” we Wrocławiu pozwoliła nam na spojrzenie na kulturę jak na lustro, w którym odbijają się przemiany, jakich doznaje współczesne społeczeństwo na skutek różnorodnych impulsów: ekonomicznego, technicznego, geopolitycznego, demograficznego, ekologicznego.

Podczas grudniowego spotkania w Warszawie dokonaliśmy podsumowania obejmującego zarówno rok jubileuszu jak i dwadzieścia pięć lat działania kultury samorządowej.