Literatura spotyka się z internetem i nowymi mediami - Piotr Marecki

Date of publication:
Średni czas czytania 3 minutes
print
Za początek Internetu i start budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce uznaje się datę 17 sierpnia 1991 r., kiedy został wysłany pierwszy e mail z Instytutu Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego do Kopenhagi. Nowe medium okazało się bardzo inspirujące dla działań literackich.
Za początek Internetu i start budowy społeczeństwa informacyjnego w Polsce uznaje się datę 17 sierpnia 1991 r., kiedy został wysłany pierwszy e mail z Instytutu Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego do Kopenhagi. Nowe medium okazało się bardzo inspirujące dla działań literackich. Jeszcze w latach 90. powstało wiele inicjatyw na styku literatura i Internet, m.in. serwis Darta (od 1996 r.), realizujący założenie literackiej galerii sieciowej (publikowano tam książki, archiwalne numery czasopism i zinów), społecznościowe grupy poetyckie, m.in. pl.hum.poezja (od 1998 r.), czy wydany na dyskietce utwór hipertekstowy AE Roberta Szczerbowskiego (1996). Dopiero jednak w XXI wieku urodziło się w polskim liternecie wiele nowych jakościowo zjawisk. Znawcy przedmiotu dzielą liternet na dwa obszary: z jednej strony „literaturę w Internecie”, z drugiej – „literaturę Internetu”. W ramach pierwszego należy wymienić wszelkie inicjatywy archiwizacji, promocji i publikacji w sieci, m.in. zakładanie stron autorskich (zarówno przez twórców, jak i fanów), stron poszczególnych książek, archiwizowanie literatury, m.in. Polska Biblioteka Internetowa (www.pbi.edu.pl, od 2002 r.) czy wolnelektury.pl, archiwizowanie i katalogowanie czasopism kulturalnych (katalog.czasopism.pl), rozwój społeczności literackich, z których najbardziej twórcze i skupiające najwięcej użytkowników jest środowisko związane z portalem Nieszuflada.pl. Najbardziej charakterystyczne dla związków literatury i Internetu, oparte na nowych jakościach medium, są powieści hipertekstowe jak Blok (2003) Sławomira Shuty czy Koniec świata według Emeryka (2005) Radosława Nowakowskiego. Zamieszczone w Internecie dzieła oparte są na nielinearnej i niesekwencyjnej organizacji. Składające się z leksji (tzw. jednostek czytania), na różne sposoby połączonych ze sobą hiperlinkami, wymagają interaktywnego procesu lektury. Odbiorca takiego dzieła sam stwarza jego nawigację, wybierając nierzadko z setek tysięcy tę jedną ścieżkę, którą podąża. Internet nie tylko zaproponował nowe formy promocji i archiwizacji literatury, stał się także kolejnym medium do publikacji literatury najnowszej, wytworzył nowe gatunki, do Internetu w dużej mierze przeniosło się także życie literackie (zwłaszcza w licznych sieciowych pismach, portalach społecznościowych, blogach, wirtualnych warsztatach).