Kultura i Demokracja w Erze Cyfrowej. Nadzieje i lęki | sprawozdanie z konferencji

Date of publication: 19.12.2013
Średni czas czytania 5 minutes
print

W dniach 12-13 grudnia 2013 roku odbyła się w Wiedniu konferencja podsumowująca 15-lecie działalności grupy ekspertów, opracowującej kompendium polityk kulturalnych w Europie Cultural Policies and Trends in Europe. Compendium. Opracowanie to jest jedynym całościowym zestawem danych na temat aktualnych polityk kulturalnych krajów Rady Europy, pozwalającym na tworzenie szerokich analiz porównawczo-badawczych i jedynym tego rodzaju zbiorczym dokumentem, analizującym prawa człowieka w kulturze.

Spotkanie miało charakter otwarty i odbywało się w znanej wiedeńskiej Dzielnicy Muzeów (Museum Quater). Uczestniczyli w nim przedstawiciele świata nauki, organizacji pozarządowych oraz ministerstw kultury i edukacji z m. in z Austrii, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Włoch, Portugalii, Finlandii, Estonii, Litwy, Ukrainy i Polski. Obecni byli także przedstawiciele najważniejszych Dyrekcji Generalnych Rady Europy. Spotkanie miało na celu wypracowanie strategii rozwoju Kompendium na najbliższe lata, z uwzględnieniem najnowszych tendencji rozwojowych w kulturze, w tym wpływu cyfryzacji na gromadzenie i udostępnianie danych oraz na komunikację i tworzenie kanałów przepływu informacji.

Eksperci zwracali uwagę na kłopoty w pozyskiwaniu rzetelnych danych na temat sektora kultury. Wynikają one ze stosowania rozbieżnych metodologii badawczych w różnych krajach europejskich, widocznych zwłaszcza w obszarze wydatków i wpływów z kultury, a także ze względu na odmienne systemy edukacyjne, kłopoty definicyjne oraz możliwości technologiczne sektora kultury. Ponieważ Kompendium rozszerza swoją działalność na kraje spoza Europy, co praktycznie oznacza raportowanie danych kulturalnych z państw azjatyckich, zastanawiano się, jakie dane polityk kulturalnych np. Indii czy Pakistanu, byłyby najpilniejsze do prezentowania dziś na forum Europy i czy obecnie stosowane schematy raportów są właściwe dla ilustracji sytuacji kultury w tamtych krajach (prezentacja Anupama Sekhar, ASEF). Przedstawiane było również stanowisko Rady Europy, instytucji wspomagającej finansowo i patronującej pracom zespołu eksperckiego. Uznano, że należy kontynuować badania Kompendium. Stwierdzono również, że należy stymulować formułą badawczą w taki sposób, aby reagowała na potrzeby europejskich obywateli (Kathrin Merkle, Dyrekcja Generalna ds. Demokracji Rady Europy, DG II), podkreślając w dalszym ciągu prawa człowieka jako zagadnienie kluczowe. Ponieważ nadal łamane są prawa człowieka w Europie, dlatego postulowanie demokracji kulturalnej – poprzez zapisy w kompendium –pozostaje przesłaniem opracowania (Snežana Samardžić-Marković, Dyrekcja Generalna ds. Demokracji Rady Europy, DG II).

Trudności w zastosowaniu praw człowieka i praw kulturalnych były przedstawiane przez Oleksandra Butsenko z Ukrainy oraz Asu Aksoy z Turcji. Prelegenci zwracali szczególna uwagę na jawną ingerencję interesów politycznych w kulturę. Problemom cyfryzacji sektora kultury poświęcony był ostatni panel konferencji zatytułowany Kultura w erze cyfrowej: przykłady i pozycjonowanie. W tym panelu ciekawe stanowisko zaproponował Robert Oosterhuis z Ministerstwa Edukacji, Kultury i Nauki z Holandii, który zwrócił uwagę na fakt, że wkrótce dojdziemy do tak wysokiego stopnia zdygitalizowania zbiorów muzealnych i doskonałej prezentacji wirtualnej muzeów, że zachodzi niebezpieczeństwo, że zwiedzania wystaw i oglądnie zbiorów przeniesie się głównie do internetu. Gerald Leitner z Austriackiego Stowarzyszenie Bibliotek również podkreślił obniżającą się z roku na rok rolę i znaczenie bibliotek publicznych, ze względu na cyfryzację zasobów oraz audio-booki.

Johannes Adreas Wiesnad, dyrektor ERICarts, instytucji, która nadzoruje badania eksperckie Rady Europy w zakresie monitoringu polityk kulturalnych, podsumowując dwudniowe obrady stwierdził, że sytuacja kultury w erze cyfrowej musi być opisywana i raportowana z wielką starannością ze względu na zagrożenie utraty przez kulturę jej ważnej cechy, jaką jest bezpośrednia komunikacja z drugim człowiekiem.

Konferencję zorganizowało Austriackie Federalne Ministerstwo Edukacji, Sztuki i Kultury we współpracy z wiedeńskim instytutem badawczym kulturdokumentation.