Settings and search
GADKA i ZAGADKA
GADKA i ZAGADKA mają nie tylko wspólny rodowód, ale też – w pewnym sensie – pokrewne znaczenia. Słowo GADKA jest nieco starsze niż ZAGADKA - GADKA powstała zapewne w XV w., ZAGADKA zaś w wieku XVI. GADKA pochodzi bezpośrednio od czasownika GADAĆ, podczas gdy ZAGADKA została utworzona od czasownika przedrostkowego ZAGADNĄĆ (gadać > zagadać > zagadnąć), czyli ‘zacząć z kimś rozmowę; zwrócić się do kogoś z pytaniem’. Pierwotnie ZAGADKA oznaczała zatem ‘zagadnięcie kogoś o coś; zapytanie’, z czasem zaś znaczenie przekształciło się w ‘to, co trzeba odgadnąć’ (bo skoro jest pytanie, to wypadałoby dać na nie odpowiedź), a także ‘tajemnica’ (bo nie na każde pytanie można znaleźć odpowiedź). GADKA zaś zawsze była przede wszystkim GADKĄ – ‘rozmową, pogawędką, opowieścią’, choć dawniej miała również inne znaczenia: ‘bajka, plotka, domysł’, a także ‘spór słowny’.
Źródło: [ESJP, I, 400; SEJP Bor, 153