- Dwadzieścia dotychczasowych edycji programu GAUDE POLONIA zrealizowanych od 2003 roku to aż 816 stypendiów twórczych. Wierzę, że każde z nich przyczyniło się do wzmocnienia więzi kulturowych między Polską a jej bliższymi i dalszymi sąsiadami ze wschodu i południa. Przez dwadzieścia lat program zakorzenił się nie tylko w polskim systemie stypendiów twórczych, ale przede wszystkim zdobył uznanie w środowiskach artystycznych krajów naszego regionu, w szczególności w Ukrainie i Białorusi. Mam nadzieję, że zdobyte w tegorocznej edycji doświadczenia i wiadomości zaowocują zwiększeniem kompetencji uczestników programu i przyczynią się do wzbogacenia kultury naszej części Europy – podkreślił prof. Piotr Gliński, Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w liście skierowanym do stypendystów.

W tym roku w ramach GAUDE POLONIA podejmowaliśmy w Polsce 48 twórców z 4 krajów ościennych: tradycyjnie najwięcej z Ukrainy (28) i Białorusi (18), a ponadto z Rosji i Mołdawii.  Stypendyści reprezentowali następujące dziedziny twórczości: ● sztuki wizualne – 16 osób, ● muzykę – 8, ● literaturę – 6, ● konserwację dzieł sztuki i ochronę zabytków – 6, ● film – 4, ● fotografię – 3, ● teatr – 2 oraz ●  historię sztuki, teatru, filmu i muzyki, ● kuratorstwo i ● muzealnictwa - po jednej osobie. Uczestnicy realizowali projekty w 12 uczelniach i instytucjach kultury, zlokalizowanych w Warszawie, Krakowie, Katowicach, Poznaniu, Wrocławiu oraz Lubnie. W opiekę nad stypendystami zaangażowało się 43 znakomitych tutorów – ekspertów z różnych dziedzin kultury i sztuki. Wartość tegorocznego budżetu stypendialnego GAUDE POLONIA wyniosła blisko 2,5 mln zł i była wyższa niż w roku ubiegłym.

Podobnie jak przed rokiem także tegoroczną edycję GAUDE POLONIA zdeterminowała pandemia koronawirusa. To nowe trudne doświadczenie okazało się twórczym wyzwaniem dla zespołu Narodowego Centrum Kultury, które zaowocowało wdrożeniem alternatywnych, bezpiecznych rozwiązań organizacyjnych, umożliwiających kontynuację programu. Pobyty stypendialne zaczęły się nieco później niż w latach poprzednich i zostały podzielone na trzy etapy. Pierwsza grupa stypendystów realizowała projekty stypendialne w Polsce od 1 kwietnia do 30 września, kolejna - od 1 maja do 31 października, trzecia zaś od 1 czerwca do 30 listopada br. Uczestnicy programu bardzo skrupulatnie wdrażali i nadal stosują się do wszystkich zaleceń sanitarno-epidemiologicznych obowiązujących w Polsce (m.in. przed wyjazdem do Polski i po przyjeździe do naszego kraju wszyscy wykonali testy na Covid-19, olbrzymia większość skorzystała też w naszym kraju ze szczepień profilaktycznych).

- GAUDE POLONIA to ważny program realizowany przez Narodowe Centrum Kultury na rzecz popularyzacji naszej kultury w Europie Środkowo-Wschodniej oraz twórczego dialogu artystów z Polski i państw naszego regionu. Z radością gościmy w Polsce utalentowanych twórców z krajów ościennych. Czujemy się niezwykle wyróżnieni, że w imieniu Ministra Kultury, Pana prof. Piotra Glińskiego możemy poprzez ten program promować nasze dziedzictwo i dokonania polskich twórców oraz poszerzać regionalną wymianę kulturalną – komentuje dyrektor Narodowego Centrum Kultury prof. Rafał Wiśniewski.

Program Stypendialny Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego GAUDE POLONIA został zainicjowany w 2003 roku. Jest adresowany do mło­dych (do 40 roku życia, w wyjątkowych wypadkach do 45 roku życia) twór­ców, artystów, tłu­ma­czy i naukowców zajmujących się kulturą z kra­jów Eu­ro­py Środ­ko­wo-­Wschod­niej i służy budowaniu dobrych relacji Polski z jej sąsiadami (w pierwszej kolejności z Białorusią i Ukrainą), promocji kultury polskiej oraz współpracy między środowiskami artystycznymi Polski i krajów naszego regionu Europy. 

Z programu GAUDE POLONIA korzystają twórcy posiadający znaczący, udokumentowany dorobek w danej dziedzinie twórczości. Warunkami otrzymania stypendiów są ponadto: interesująca koncepcja projektu stypendialnego, pozytywnie oceniona przez komisję, oraz przynajmniej komunikatywna znajomość języka polskiego. Półroczny pobyt w Polsce umożliwia zagranicznym twórcom poznanie polskiej kultury, realizację własnych projektów oraz doskonalenie warsztatu twórczego w znaczących instytucjach kultury i placówkach naukowych w Polsce i pod opieką uznanych polskich artystów, twórców, naukowców.

We wszystkich dotychczasowych edycjach GAUDE POLONIA przyznano 816 stypendiów dla twórców z 11 państw: Albanii, Armenii, Białorusi, Bułgarii, Gruzji, Kazachstanu, Macedonii, Mołdawii, Rosji, Serbii i Ukrainy. W minionych latach w programie wzięli udział wybitni przedstawiciele różnych dziedzin kultury, o wysokiej pozycji zawodowej w swoich krajach, np. w Ukrainie: literaci Serhij Żadan, Natałka Śniadanko, Tania Malarczuk (wszyscy nominowani do ubiegłorocznej Literackiej Nagrody Europy Środkowo-Wschodniej Angelus), Marianna Kijowanowska – poetka i tłumaczka, Hanna Ochrimczuk – ekspertka w dziedzinie muzyki tradycyjnej, Mykyta Kadan – artysta sztuk wizualnych; w Białorusi: Artur Klinau – pisarz i artysta sztuk wizualnych, Dzmitry Łybin – kompozytor, Aleksandr Humala – dyrygent, Andrej Chadanowicz – poeta, tłumacz i krytyk, Dina Daniłowicz – artystka sztuk wizualnych i kuratorka, czy też rosyjski poeta i tłumacz Igor Biełow i ormiańsko-polski reżyser Wahram Mchitarjan. 

Wnioski do kolejnej, przyszłorocznej edycji programu Narodowe Centrum Kultury przyjmuje do 15 października 2021 r. W ramach stypendium GAUDE POLONIA NCK - ze środków ministra kultury - finansuje stypendystom zakup materiałów do pracy twórczej, opiekę indywidualnego tutora, zakwaterowanie oraz utrzymanie podczas sześciomiesięcznego pobytu w Polsce.