- Gaude Polonia to istotny element działalności Narodowego Centrum Kultury na rzecz popularyzacji polskiego dziedzictwa w Europie Środkowo-Wschodniej oraz integracji i twórczego dialogu artystów z Polski i państw naszego regionu. Czujemy się wyróżnieni realizując  w imieniu Ministra Kultury ten ważny program stypendialny, który służy wzmacnianiu relacji i współpracy Pol­ski ze wschodnimi są­sia­da­mi w obszarze kultury oraz budowaniu zrozumienia i współpracy między Polską, a jej bliskimi sąsiadami. Warto podkreślić, że ogromna większość stypendystów staje się ambasadorami kultury polskiej w swoich krajach, podtrzymuje nawiązane podczas pobytu w Polsce na stypendium relacje ze środowiskami twórczymi i artystycznymi. Stypendium to szansa na nowe wyzwania i inspiracje. Laureaci często są animatorami dalszej współpracy kulturalnej między naszymi krajami. Z pewnością będzie tak i tym razem – grono wybitnych opiekunów, którzy przyjmują stypendystów pod swoje skrzydła, pozwoli im rozwijać umiejętności, realizować plany artystyczne. Cieszę się, że poprzez ten program możemy poszerzać regionalną wymianę kulturalną i tworzyć przestrzeń do nawiązywania zawodowych przyjaźni. W kontekście agresji Rosji na Ukrainę i toczącej się od ponad roku wojny, stypendia GAUDE POLONIA nabierają szczególnego znaczenia. Znamy przykłady, gdy znajomości nawiązane podczas pobytów stypendialnych w Polsce, zaowocowały konkretną, indywidualną pomocą dla byłych stypendystów ze strony osób, które z nimi współpracowały– komentuje prof. Rafał Wiśniewski, dyrektor Narodowego Centrum Kultury.

W tym roku w ramach GAUDE POLONIA przyznano 51 stypendiów. Laureaci reprezentują następujące dziedziny twórczości: film, fotografię, historię sztuki, konserwację dzieł sztuki, teatr, kuratorstwo, literaturę/przekład, sztuki wizualne, muzykę, muzykologię, muzealnictwo. Realizują autorskie projekty na uczelniach i w instytucjach kultury, zlokalizowanych w całej Polsce, w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, Lublinie, Gdańsku, Łodzi, Toruniu, Szczecinie i w Katowicach. W opiekę nad stypendystami zaangażowało się grono znakomitych tutorów – ekspertów z różnych dziedzin kultury i sztuki, np. Olga Pasiecznik (śpiewaczka), Hanna Wróblewska (historyk sztuki, kuratorka), prof. Lech Majewski (grafik) czy prof. Jacek Bławut (reżyser, scenarzysta). Wartość tegorocznego budżetu stypendialnego wyniosła niemal 3 mln zł. Z uwagi na toczącą się tuż za naszymi granicami wojnę, stypendia stanowią realną pomoc dla twórców z regionu dotkniętego rosyjską agresją, a dzięki pobytowi w Polsce dają również perspektywę kontynuowania zawodowej działalności. Podobnie jak przed rokiem, również w tej edycji stypendia realizowane są w dwóch turach: od 1 lutego do 31 lipca oraz od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r.

Program Stypendialny Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego GAUDE POLONIA został zainicjowany w 2003 roku. Jest adresowany do mło­dych (do 40 roku życia, w wyjątkowych wypadkach do 45 roku życia) twór­ców, artystów, tłu­ma­czy i naukowców zajmujących się kulturą z kra­jów Eu­ro­py Środ­ko­wo ­Wschod­niej i służy budowaniu dobrych relacji Polski z jej sąsiadami, promocji kultury polskiej oraz współpracy między środowiskami artystycznymi Polski i krajów naszego regionu Europy. 

Z programu GAUDE POLONIA korzystają twórcy posiadający znaczący, udokumentowany dorobek w danej dziedzinie twórczości. Warunkami otrzymania stypendiów są ponadto: interesująca koncepcja projektu stypendialnego, pozytywnie oceniona przez komisję, oraz przynajmniej komunikatywna znajomość języka polskiego. Półroczny pobyt w Polsce umożliwia zagranicznym twórcom poznanie polskiej kultury, realizację własnych projektów oraz doskonalenie warsztatu twórczego w znaczących instytucjach kultury i placówkach naukowych w Polsce i pod opieką uznanych polskich artystów, twórców, naukowców. W ramach stypendium GAUDE POLONIA Narodowe Centrum Kultury - ze środków ministra kultury - finansuje stypendystom zakup materiałów do pracy twórczej, opiekę indywidualnego tutora, zakwaterowanie oraz utrzymanie podczas sześciomiesięcznego pobytu w Polsce.

We wszystkich dotychczasowych edycjach GAUDE POLONIA przyznano 914 stypendiów dla twórców z 14 państw: Albanii, Armenii, Białorusi, Bułgarii, Gruzji, Kazachstanu, Macedonii, Mołdawii, Rosji, Serbii, Ukrainy, Litwy, Estonii i Czech. W minionych latach w programie wzięli udział wybitni przedstawiciele różnych dziedzin kultury, o wysokiej pozycji zawodowej w swoich krajach, np. w Ukrainie: literaci Serhij Żadan, Natałka Śniadanko, Tania Malarczuk (wszyscy nominowani do Literackiej Nagrody Europy Środkowo-Wschodniej Angelus w 2020 r.), Marianna Kijanowska – poetka i tłumaczka, Hanna Ochrimczuk – ekspertka w dziedzinie muzyki tradycyjnej, Mykyta Kadan – artysta sztuk wizualnych; w Białorusi: Artur Klinau – pisarz i artysta sztuk wizualnych, Dzmitry Łybin – kompozytor, Aleksandr Humala – dyrygent, Andrej Chadanowicz – poeta, tłumacz i krytyk, Dina Daniłowicz – artystka sztuk wizualnych i kuratorka, czy też ormiańsko-polski reżyser Wahram Mchitarjan.